TP.HCM: Ảm đạm bức tranh dạy nghề ở nông thôn

Mặc dù chính quyền địa phương trợ vốn nhiều lần nhưng hộ bà N.T.C ngụ phường Hiệp Thành, quận 12 vẫn cứ nghèo, nguồn vốn vay được bà dùng vào việc… chi tiêu hàng ngày của gia đình. Ba đứa con trong tuổi lao động nhưng không có nghề nghiệp, lẫn trình độ văn hóa và phải chạy xe ba bánh thuê. Trước đây gia đình bà có miếng đất khoảng 500m2 tại khu phố 2, đã bán đi trong cơn sốt đất rồi chia nhau ăn xài phung phí nên phải dắt nhau thuê nhà nơi khác. Tuy vậy, khi chính quyền địa phương đề nghị trợ vốn cho các con bà học nghề, cả ba đều lắc đầu: “kiếm ăn còn không xong, thời gian đâu đi học nghề, chẳng thà cứ đi làm thuê mà chắc ăn, học nghề chắc gì khấm khá hơn…”. Riêng cô con út của bà năm nay vừa tròn 20 tuổi thì nói rất “chảnh”: “Em chỉ thích đi học ngoại ngữ và vi tính thôi chứ học may công nghiệp thì học làm gì…?”. Nhưng cô gái trẻ này lại quên mất trình độ của mình chỉ vừa mới vượt qua tiểu học. Theo cán bộ chuyên trách XĐGN quận 12, những hộ nằm trong chương trình XĐGN của địa phương hiện nay đều không trình độ, không tay nghề, có tâm lý làm bữa nào xào bữa đó không chịu học nghề. Tương tự, Cần Giờ cũng là địa phương dẫn đầu thành phố về số lượng thanh niên không tay nghề, thất nghiệp. Trước đây, Thành đoàn TP.HCM có mở chi nhánh giới thiệu việc làm cho thanh niên nhưng hầu như không có thanh niên địa phương nào tìm đến. Ngay cả trung tâm dạy nghề của huyện cũng có lúc vắng tanh, không ai đến học. UBND huyện Cần Giờ tổ chức nhiều lớp dạy nghề miễn phí cho lao động nghèo các xã nhưng số lượng học viên cũng rất lèo tèo. Ông Đoàn Văn Thanh, Phó chủ tịch UBND huyện Cần Giờ nhìn nhận, người nghèo chỉ thích làm thuê tại các đầm tôm để có tiền ngay, nhưng hết vụ lại thất nghiệp phải đi mò cua bắt ốc…

Bình quân mỗi năm các quận huyện vùng ven như quận 9, 12, Hóc Môn, Củ Chi, Cần Giờ… đều ưu tiên chi hàng trăm triệu đồng cho hoạt động dạy nghề (miễn giảm 50% – 100% học phí) cho diện XĐGN, cho các học viên thuộc chương trình 135 với hàng chục lớp, gồm nhiều ngành nghề và tất cả các buổi trong ngày, thuận lợi cho họ lựa chọn nhưng số học viên đăng ký rất ít và nhiều người học nửa chừng thì bỏ vì cho rằng học nghề không hiệu quả.

Ngại khó, vô kỷ luật chính là rào cản đối với số lao động này khi vào làm tại các nhà máy. Hàng năm BCĐ XĐGN&VL chi hàng tỷ đồng để đào tạo nghề cho người nghèo, trong đó tập trung khá nhiều ở vùng ven. Nhưng trên thực tế số lao động nghèo theo học nghiêm túc không cao và số có việc làm lại rơi rụng sau đó. Một cán bộ chuyên trách XĐGN quận 9 có lần kêu trời khi ví chuyện giới thiệu nghề cho những người này chẳng khác nào… dã tràng xe cát. Hầu hết các học viên diện ưu đãi trên sau khi mãn khóa học đều được các trung tâm giới thiệu việc làm, nhưng không ít người chê lương khởi điểm thấp, đi xa, lại cực nhọc… nên họ quay lại làm thuê như cũ. Ngược lại các nhà máy cũng không thích nhận lao động diện XĐGN vì nhiều người thiếu ý thức kỷ luật và chí vươn lên, “vui làm buồn nghỉ”.

Huỳnh Sang