Nghiên cứu mới về khả năng về loài vật nghi khơi mào đại dịch COVID-19

Một nhóm chuyên gia virus quốc tế tìm thấy dữ liệu di truyền từ một khu chợ ở Vũ Hán, Trung Quốc, liên kết virus SARS-CoV-2 gây dịch COVID-19 với những con lửng chó được bán tại đây.

Chợ bán buôn hải sản Hoa Nam, nơi phát hiện ra virus gây dịch COVID-19 lần đầu tiên ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc.

Theo New York Times, dữ liệu đã bổ sung bằng chứng cho thấy đại dịch tồi tệ nhất trong thế kỷ có thể bắt nguồn từ một động vật bị nhiễm bệnh đang được giao dịch trong hoạt động buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.

Dữ liệu di truyền được lấy từ các mẫu gạc ở trong và xung quanh chợ bán buôn hải sản Hoa Nam từ tháng 1.2020, ngay sau khi giới chức Trung Quốc đóng cửa chợ vì nghi ngờ có liên quan đến bùng phát một loại virus mới.

Lúc đó, những con vật đã được dọn đi nhưng các nhà nghiên cứu đã lấy mẫu ở tường, sàn nhà, lồng kim loại và xe đẩy.

Trong các mẫu cho kết quả dương tính với SARS-CoV-2, nhóm nghiên cứu quốc tế tìm thấy vật liệu di truyền thuộc về động vật, bao gồm một lượng lớn phù hợp với loài lửng chó – loài động vật lông xù có họ hàng với cáo và được biết là có khả năng truyền SARS-CoV-2.

Một nhóm quốc tế – bao gồm Tiến sĩ Michael Worobey – nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học Arizona; Tiến sĩ Kristian Andersen – chuyên gia về virus tại Scripps Research ở California; và Tiến sĩ Edward Holmes – nhà sinh vật học tại Đại học Sydney – đã bắt đầu khai thác dữ liệu di truyền mới vào tuần trước.

Một mẫu vật đã đặc biệt thu hút sự chú ý của họ. Mẫu vật được lấy từ một chiếc xe đẩy có liên quan đến một gian hàng cụ thể ở chợ Hoa Nam mà Tiến sĩ Holmes từng đến thăm năm 2014.

Tiến sĩ Holmes phát hiện gian hàng đó chứa những con lửng chó được nhốt trong lồng đặt trên một chiếc lồng khác dùng để nhốt chim – một môi trường thực sự thuận tiện cho lây truyền các loại virus mới.

Nhóm nghiên cứu tìm thấy miếng gạc lấy mẫu vật từ xe đẩy ở gian hàng đó vào đầu năm 2020 và nhận thấy trong đó có chứa vật liệu di truyền của SARS-CoV-2 và lửng chó.

Tiến sĩ Stephen Goldstein – chuyên gia về virus tại Đại học Utah, người tham gia nghiên cứu – chia sẻ: “Chúng tôi có thể nhanh chóng tìm ra rằng ít nhất trong một trong những mẫu này, có rất nhiều axit nucleic của lửng chó cùng với axit nucleic của virus".

New York Times lưu ý, việc lẫn vật liệu di truyền virus và động vật không chứng minh được rằng bản thân một con lửng chó đã bị nhiễm bệnh. Và ngay cả khi một con lửng chó có nhiễm bệnh thì cũng không rõ ràng là con vật đó đã lây lan virus cho người.

Một con vật khác có thể đã truyền virus cho người hoặc cá nhân nào đó bị nhiễm virus có thể đã truyền virus cho lửng chó.

Nhưng phân tích xác định rằng lửng chó có gửi các dấu hiệu di truyền ở cùng vị trí mà vật liệu di truyền từ virus SARS-CoV-2 còn sót lại, 3 nhà khoa học tham gia phân tích cho biết. Bằng chứng đó phù hợp với kịch bản virus đã lây sang người từ động vật hoang dã.

New York Times cho hay, bằng chứng mới chắc chắn sẽ làm dấy lên cuộc tranh luận về nguồn gốc của đại dịch, ngay cả khi nó không giải quyết được câu hỏi đại dịch bắt đầu như thế nào.

Nhưng dữ liệu di truyền từ chợ ở Vũ Hán cung cấp một số bằng chứng rõ ràng nhất về cách virus có thể lây từ động vật hoang dã sang người bên ngoài phòng thí nghiệm.

Tiến sĩ Jeremy Kamil – chuyên gia về virus tại Trung tâm Khoa học Y tế Đại học bang Louisiana Shreveport, người không tham gia vào nghiên cứu – cho biết, những phát hiện này cho thấy “các mẫu từ chợ chứa dòng COVID-19 ban đầu đã bị ô nhiễm các bản đọc DNA của động vật hoang dã".

Tiến sĩ Kamil chỉ ra, không đủ bằng chứng thuyết phục rằng một con vật bị nhiễm bệnh đã dẫn tới đại dịch nhưng “nó thực sự nêu bật việc buôn bán động vật bất hợp pháp”.

Các nhà khoa học Trung Quốc đã công bố nghiên cứu xem xét các mẫu ở chợ tương tự vào tháng 2.2022. Nghiên cứu này báo cáo rằng các mẫu dương tính với SARS-Co-2 nhưng cho rằng virus đến từ những người bị nhiễm bệnh đi mua sắm hoặc làm việc ở chợ, chứ không phải từ động vật được bán ở chợ.

PV (theo laodong)