Góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992: Giải quyết được một số bất cập, tồn tại

Đánh giá chung về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, 100% ý kiến tán thành nội dung dự thảo. Cụ thể, dự thảo thể hiện được cơ chế kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp; nội dung đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ theo hướng xây dựng nền hành chính thống nhất, thông suốt, trong sạch, vững mạnh; tổ chức tinh gọn và hợp lý; tăng tính dân chủ và pháp quyền trong điều hành của Chính phủ; xác lập cơ chế bảo đảm phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN vì mục tiêu xây dựng nước Việt Nam XHCN dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; tôn trọng và bảo đảm quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân, thực hành dân chủ XHCN; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc; đổi mới tổ chức hoạt động của chính quyền theo hướng bảo đảm quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc quyết định và tổ chức thực hiện những chính sách trong phạm vi được phân cấp; xây dựng mô hình chính quyền địa phương có sự phân biệt về tổ chức, thẩm quyền của chính quyền ở các vùng, miền khác nhau. Đặc biệt, đã giải quyết được một số vấn đề bất cập, tồn tại của thực tiễn đặt ra trong quá trình tổng kết thi hành Hiến pháp năm 1992; bảo đảm là đạo luật cơ bản của Nhà nước, có tính dự báo và ổn định lâu dài.

Về bố cục của Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 so với Hiến pháp 1992 đã giảm 1 chương và 23 điều nhưng đảm bảo tính hợp lý, sự đầy đủ và toàn diện.

Ở chương I (từ điều 1 đến 14), điều 2 nên sửa lại là: Quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan độc lập Nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Điều 7 nên bổ sung thêm 3 chức danh nữa để dân bầu trực tiếp là Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Quốc hội trong số đại biểu Quốc hội đã trúng cử. Điều 8 nên sửa lại là: Nhà nước tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc công khai, minh bạch, dân chủ, tập trung.

Chương II (từ điều 15 đến 52), điều 21 nên thay đổi – Mọi người có quyền được sống, tồn tại, phát triển và tự do bảo vệ chính kiến của mình. Điều 42 cần ghi rõ ở bậc tiểu học không phải đóng học phí. Mọi công dân đều có quyền học văn hóa, học nghề bằng nhiều hình thức. Học sinh có năng khiếu được Nhà nước và xã hội tạo điều kiện học tập để phát triển tài năng.

Chương III (từ điều 53 đến 68), điều 65 nên quy định Nhà nước đảm bảo phát triển GD-ĐT, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu. Điều 66 cần nói rõ – Phát triển trên cơ sở ứng dụng thành tựu tiên tiến của khoa học giáo dục phát triển và những yếu tố tích cực của nền kinh tế thị trường. Mỗi cơ sở đào tạo tự chịu trách nhiệm trước xã hội về chất lượng đào tạo của mình.

Chương V (từ điều 74 đến 90): Góp ý cho điều 78 – Số thành viên Chính phủ chỉ được chiếm tối đa 1/3 trong tổng số thành viên của Quốc hội.

Chương VI (từ điều 91 đến 98) – góp ý bổ sung vào khoản 1 điều 91, Chủ tịch nước có quyền bãi bỏ các văn bản của Chính phủ, các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ nếu văn bản đó không phù hợp với Hiến pháp và pháp luật.

Chương VIII (từ điều 107 đến 114), góp ý cho điều 108 – Nguyên tắc tranh tụng tại phiên tòa được đảm bảo, phán quyết của tòa phải căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa.

Chương X (từ điều 120 đến 122), có ý kiến cho rằng nên thành lập tòa án Hiến pháp để tạo ra một cơ chế độc lập và đủ quyền lực để bảo vệ có hiệu quả, tuyệt đối những nội dung của Hiến pháp.

Kim Anh (tổng hợp)