Tiêu “hóa giải” nhiều bệnh tật

Tiêu vị cay, tính ấm nhiều, có tác dụng kiện tỳ ôn trùng (ấm hệ tiêu hóa), hạ khí tiêu thực (trợ tiêu hóa), giải nhiệt trừ thấp (làm mát, chống ứ tắc). Đặc biệt có tác dụng “hóa giải” rất tốt với lạnh đau dạ dày, tiêu chảy do dạ dày bị lạnh, cũng như làm ra mồ hôi, điều trị cảm mạo phong hàn.

Thành phần chính của hồ tiêu là piperin, cũng có chứa 1 lượng nhất định của tinh dầu thơm, protid, betastigmasterol có tác dụng làm tăng huyết áp, trấn thống (giảm đau), có hiệu nghiệm nhất định với bệnh đau dạ dày và đau răng. Trong việc chế biến món ăn có tác dụng giải độc khử tanh, trừ béo, trợ tiêu hóa. Mùi thơm cay nồng của tiêu từ lâu đã được ưa chuộng, trở thành 1 chất điều vị dùng rộng rãi, trợ tiêu hóa.

Ăn một ít tiêu có tác dụng tăng sự thèm ăn, ngoài ra trên lâm sàn tiêu còn được dùng như thuốc kích thích niêm mạc phế quản, còn có thể dùng giải độc khi ăn phải cá, tôm, cua bị nhiễm độc.

Đau dạ dày do lạnh, nôn ra nước trong:

– Tiêu trắng 10 hột, nuốt xong uống với rượu trắng, dùng thêm khi bị đau trở lại.

– Hồ tiêu 6g, nhũ hương 3g, tán mịn uống với rượu.

– Hồ tiêu 3g, mộc dược 9g, tán mịn uống với rượu.

Nôn ói, trào ngược dạ dày, khí nghịch:

– Hồ tiêu ngâm giấm, phơi khô xong lại đem ngâm, lặp lại 7 lần, tán mịn, dùng rượu để vò viên lớn như hạt đậu, mỗi lần uống 4 viên, ngày 2 lần, dùng liền từ 4-7 ngày, uống với nước gừng hay nước giấm nhạt.

– Táo đỏ 7 quả, bỏ hột, mỗi quả nhét vào 7 hạt tiêu, khâu lại hấp 7 lần, vò viên lớn như hạt đậu, mỗi lần uống 7 viên, ngày 2 lần, uống với nước ấm.

Phong thấp: Tiêu, đại hồi, phèn chua đều bằng nhau. Tán nhỏ thêm vào ít rượu dùng xoa bóp vào chỗ đau.

Tiêu chảy lạnh bụng ngày hè và thương hàn: Hồ tiêu tán mịn với cơm vò viên, viên lớn như hạt đậu, uống 40 viên với nước cơm, ngày 2 lần và dùng liền 3 ngày.

Nấc và ợ hơi: Tiêu sao và tán nhỏ, làm viên với hồ, uống với giấm.

Lỵ ra trắng, đỏ, thương hàn thổ tả, ngộ độc thức ăn… Hồ tiêu 3g, đậu xanh 15g, tán mịn, uống với nước đun sôi để nguội, ngày 2 lần, dùng liền 3 -10 ngày.

Ho lâu không khỏi: Tiêu 6 hạt tán nhỏ, cật heo 1 đôi, xắt miếng, nấu lấy nước uống.

Ăn không tiêu, lạnh bụng trào ngược, tức bụng: Hồ tiêu tán mịn, nuốt 1,5g, ngày 2 lần, dùng liền 5 ngày.

Kiết lỵ, rối loạn tiêu hóa, trong bụng lạnh đau, ho nhiều đàm… Bộ tiêu 0,4g rắc lên rốn, dùng băng keo dán kín, mỗi ngày thay thuốc 1 lần.

Lang ben: Lá tiêu giã nhỏ trộn với giấm hoặc rượu, bọc vải xát.

Hồ tiêu sau khi tán mịn để dành sử dụng, bất kể là tiêu trắng hay tiêu đen đều không thể chiên với dầu ở nhiệt độ cao, nên thêm vào một ít cho các món ăn hay món canh sắp nấu xong là thích hợp, bên cạnh đó cần trộn cho đều. Tiêu đen cần lưu ý thời gian nấu chung với thịt không nên để quá lâu, nếu không sẽ làm cho vị cay và mùi thơm biến mất. Mùi vị cay thơm của tiêu bột (xay) dễ thăng phát, cho nên thời gian để dành không nên quá lâu.

Hồ tiêu dùng lượng quá lớn và quá liều trong thời gian dài có tác dụng kích thích với niêm mạc dạ dày, có thể gây ra chứng viêm xung huyết, hồi hộp, bứt rứt, bệnh trĩ, tăng huyết áp… Người bệnh viêm loét đường tiêu hóa, ho khạc ra máu, trĩ, viêm họng, đau mắt… nên dùng thận trọng.

Tổng hợp kết quả các cuộc nghiên cứu, nhóm chuyên gia sức khỏe sinh sản của Trung tâm y tế Weill Cornell (Mỹ) cho biết, vòng tuần máu đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình sinh hoạt tình dục. Theo các chuyên gia này, có thể cải thiện vòng tuần hoàn máu bằng cách ăn những thức ăn cay nồng vì chúng kích thích máu lưu thông tốt hơn. Có thể kể đến một số thức ăn có vị cay, nồng như: tiêu, ớt, tỏi, đậu phộng, hạt điều, quả óc chó, nhân sâm… Ngoài ra, nước khoáng, cá thu, cá hồi cũng góp phần cải thiện đáng kể khả năng “yêu” của nam giới.

Mới đây, người ta khám phá hạt tiêu đen có thể giúp điều trị bệnh bạch biến. Bệnh bạch biến là tình trạng mà nhiều vùng da bị mất đi lớp sắc tố và trở thành màu trắng. Theo BBC, các nhà khoa học thuộc Trường đại học King (Anh) đã phát hiện ra rằng piperin – hợp chất tạo nên mùi và vị cay cho hạt tiêu đen có thể kích thích da sinh sản sắc tố. Để đi đến kết luận trên, các chuyên gia đã thử nghiệm tác động của piperin và các chất dẫn xuất tổng hợp của nó khi cấy vào da của loài chuột. Kết quả cho thấy piperin và 2 chất dẫn xuất của nó đã kích thích quá trình sinh sắc tố, trả lại màu da nâu sáng cho chuột trong vòng 6 tuần.

Lương y  Nguyễn Công Đức

(Khoa y học cổ truyền, ĐH Y dược TP.HCM)