Đưa văn hóa Mường ra thế giới

Lượng nghệ sĩ tham dự hội trại sáng tác lần hai tăng hơn gấp đôi, gồm 15 quốc gia và vùng lãnh thổ thuộc bốn châu lục.

Trại sáng tác quốc tế về nghệ thuật đương đại với chủ đề Nghệ thuật dưới mái nhà sàn do Bảo tàng không gian văn hóa Mường và Nhóm nghệ sĩ Asia Art Link tổ chức đang diễn ra tại khuôn viên Bảo tàng Không gian văn hóa Mường, rộng 5 ha thuộc vùng rừng núi tỉnh Hòa Bình. Hoạt động sáng tác chính gồm có hội họa, đồ họa, điêu khắc và sắp đặt ngoài trời…

Đây là lần thứ hai hội trại được tổ chức ở Việt Nam. Trước đó, năm 2011, Bảo tàng và Nhóm nghệ sĩ Asia Art Link đã tổ chức trại sáng tác Nghệ thuật đất Mường 1, với sự tham gia của hơn 30 nghệ sĩ hầu hết thuộc khu vực châu Á. Các tác phẩm của nghệ sĩ tham dự trại đã để lại tại Bảo tàng văn hóa Mường, đặc biệt là khu sáng tác điêu khắc – sắp đặt ngoài trời đã gây ấn tượng mạnh đối với giới nghệ sĩ trong và ngoài nước. Các tác phẩm sắp đặt theo phong cách đương đại Nước-thời gian trôi đi, Vết tích con người, Chuyến đi… đặt giữa không gian văn hóa Mường đã mang đến cho công chúng những khái niệm và cảm quan về nghệ thuật mới trộn lẫn với những cảm xúc về hiệu ứng thị giác. Chính những tác phẩm này đã tạo thêm điểm nhấn cho bảo tàng và góp phần gây men cho những nghệ sĩ dự trại lần hai.

Hội trại Nghệ thuật đất Mường 1 đã tạo được tiếng vang nhất định trong giới nghệ thuật quốc tế, tạo sự chú ý đến nét đặc sắc của văn hóa Mường. Nhờ vậy, hội trại Nghệ thuật dưới mái nhà sàn lần này thu hút đến 68 nghệ sĩ. Về số lượng người tham gia đã tăng hơn gấp đôi lần trước, quan trọng hơn nữa số nghệ sĩ tham dự có mặt hầu khắp các châu lục (trừ châu Phi) từ 15 quốc gia và vùng lãnh thổ như Pháp, Mỹ, Ý, Đài Loan, Thái Lan, Úc… Đây là nhóm nghệ sĩ đã có nhiều hoạt động tích cực trong việc phát triển nghệ thuật đương đại, có những tác phẩm có sức ảnh hưởng nhất định đến công chúng như nghệ sĩ làm gốm nổi tiếng Miguel Angel Gil (Tây Ban Nha) và Ellien de Rosas (Mỹ) với những cách tân trong kỹ thuật và tư duy tạo hình.

Lần này, hội trại giới thiệu với các nghệ sĩ trên thế giới về nghệ thuật văn hóa Mường, từng là một trong những cái nôi của nền văn minh Việt cổ và thúc đẩy sự giao lưu phát triển văn hóa, đưa hội họa và nghệ thuật dân tộc ra công đồng thế giới.

Đến sớm mấy ngày trước khi khai mạc, điêu khắc gia Nguyễn Văn An (nhóm nghệ sĩ Hà Nội) vẫn say mê trong không gian quyến rũ của Bảo tàng văn hóa Mường. “Ở đây có một thứ rất đặc biệt mà người nghệ sĩ nào cũng cần, đó là cảm hứng sáng tác. Trong một không gian đậm chất nghệ thuật thế này, thật khó mà không nghĩ để sáng tạo một cái gì đó” – anh hóm hỉnh cho biết. Đồng cảm với suy nghĩ đó, họa sĩ Hadi Soesanto – người Indonesia khoe anh đã hoàn thành một bức tranh và bắt đầu một tác phẩm mới.

Đi dưới con đường rợp bóng, Hardiana – họa sĩ người Indonesia hết ngó bên này đến chạy bên kia rồi lại đi đến những ngôi nhà sàn người Mường “mọc” rải rác đó đây. Cô thốt lên: “Thật tuyệt, các bạn có một trại sáng tác vô cùng nghệ thuật”. Ở bên kia một chiếc cầu nhỏ, họa sĩ Phan Đình Phúc (nhóm nghệ sĩ TP.HCM) ngồi trầm ngâm ngắm một khối những cây gỗ được gọt đẽo và sắp xếp có chủ đích với tên gọi “đàn trâu về”, anh như thả hồn hết vào các tác phẩm của nghệ thuật sắp đặt nơi đây. Đó là hình ảnh một góc của hội trại sáng tác.

Họa sĩ Nguyễn Huy Khôi (nhóm nghệ sĩ miền Trung) hồ hởi: “Đây là cơ hội hiếm hoi mà nhóm nghệ sĩ miền Trung được tham dự. Đây là dịp để các nghệ sĩ gặp gỡ giao lưu trong một không gian đậm chất nghệ thuật. Chỉ tiếc là những cơ hội như thế này không nhiều”.

Đêm xuống, đâu đó ở những khuôn viên góc sáng tác vẫn còn sáng đèn. Những người nghệ sĩ vẫn miệt mài say mê sáng tạo. Họa sĩ Vũ Đức Hiếu – Giám đốc Bảo tàng tư nhân Không gian văn hóa Mường, cũng là người đồng tổ chức sự kiện này khiêm tốn giải thích, nỗ lực của mình chỉ là “đốt lên một ánh lửa trong đêm…”.

Ý nghĩa lớn nhất mà hội trại mang đến đó là phổ biến nghệ thuật, món ăn tinh thần của thế giới đến cho cộng đồng. Và về hướng ngược lại, chúng ta quảng bá hình ảnh, văn hóa nghệ thuật Việt đến các nghệ sĩ thế giới. Đẩy mạnh sự giao lưu và phát triển văn hóa, kinh tế, du lịch không chỉ của địa phương mà còn cả trong và nước ngoài.

Họa sĩ PHAN ĐÌNH PHÚC, nhóm nghệ sĩ Hà Nội

Trong khi các nghệ sĩ nước ngoài sáng tác những đề tài đậm chất dân sinh và gần gũi cuộc sống thì ở nước ta điều đó lại rất thiếu. Nếu như ở nước ngoài nghệ sĩ được chuyên tâm sáng tác theo hướng nghệ thuật vị nghệ thuật, trong khi các nghệ sĩ nước ta vẫn còn loay hoay với nghệ thuật vị nhân sinh, với nghệ thuật đích thực.

Họa sĩ NGUYỄN TRỌNG DŨNG, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Đà Nẵng