Diễn đàn: Giáo viên làm gì để có tiết dạy thành công?: Mục tiêu bài học: Phụ nhưng không nhỏ

Phần “Mục tiêu bài dạy” tuy không lộ diện trong giờ lên lớp nhưng đó chính là “đích” cuối cùng mà thầy trò đều phải hướng tới, vì thế thầy trò không được bỏ qua và xem nhẹ. Không đi ra ngoài quỹ đạo của phương pháp luận về dạy học đại cương, “mục tiêu bài học” luôn đặt ra ba tiêu chí: yêu cầu về giáo dưỡng, giáo dục và nhận thức. Như vậy, trước hết nhiệm vụ của GV là phải truyền thụ tri thức mới mẻ cho học sinh thông qua tài liệu, sách vở, đặc biệt là sách giáo khoa. Từ việc mở rộng tầm nhìn về kiến thức cho người học, người thầy tiếp tục tìm cách lồng ghép và hướng tới những định hướng về tư tưởng tình cảm. Và cũng từ đó học sinh sẽ lớn-khôn-hơn về thao tác rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá, thực hành.

Trong chương trình lịch sử lớp 10, bài 32 “Cách mạng công nghiệp ở châu Âu”, cô Nguyễn Kim Dung – GV Trung tâm GDTX Q.3 – rất chú trọng đến phần “Mục tiêu bài học” dù theo cô, đó chỉ là “thành phần phụ” của một giáo án có bốn trang giấy. Đây là một tiết dạy có “bề dày” về dung lượng kiến thức nhưng trong phần “Yêu cầu về kiến thức”, GV chỉ “gạch đầu dòng” ba ý ngắn gọn.

Chuẩn bị cho bài “Ánh sáng và việc bảo vệ đôi mắt”, cô Huỳnh Ngọc Liên – GV Trường Tiểu học An Hội (Gò Vấp, TP.HCM) – thực hiện yêu cầu giáo dục một cách chu đáo dù đó là môn khoa học lớp 4. Thái độ “Không có hành động sai trái đối với bản thân và người khác khi sử dụng ánh sáng dễ nhìn. Biết bảo vệ mắt và phòng tránh các tác hại do ánh sáng mạnh gây ra” chính là tư tưởng, tình cảm mà HS sẽ “gặt hái” được qua tiết học tưởng như đơn điệu và khô khan. Tất cả những điều đó cho thấy, GV phải biết quan tâm và để ý tới những tiêu chí mà “mục tiêu bài học” đã đặt ra.

Tuy nhiên để thực hiện một cách “thuận buồm xuôi gió” thì không phải là chuyện đơn giản. Thầy L. – một GV dạy môn địa lý ở Q.Tân Phú – cho biết do mới ra trường nên khi soạn phần này tuy đơn giản nhưng lại “khó ăn” nhất, mặc dù thời gian trên ghế trường sư phạm phần lý thuyết đã “thuộc như cháo”. “Thời gian đầu chưa quen tôi cứ nhầm lẫn giữa giáo dục và giáo dưỡng, nếu nhập làm một thì cũng không được mà tách làm hai là cứ lẫn lộn hoài”, thầy L. chia sẻ. Cô Nguyễn Thị Lan – GV Trường THPT Thanh Đa – khẳng định: “So với các bộ môn khác, môn ngữ văn có thuận lợi hơn trong việc bồi dưỡng tư tưởng, đạo đức và tình cảm cho học sinh qua các tiết giảng văn”. Tuy nhiên, theo cô Lan, đây lại là phần khó “đi tới đích” nhất đối với hai phân môn còn lại (làm văn và tiếng Việt). Nếu GV thiếu tư duy và thiếu kinh nghiệm thì không dễ “bước qua” được. Ngược lại, đối với các thầy cô dạy các môn khoa học tự nhiên thì phải khéo léo, thuần thục mới “gánh vác” được phần bồi dưỡng tư tưởng tình cảm cho các môn toán, lý, hóa và cả sinh, địa, công nghệ.

Tuy nhiên không phải lúc nào GV cũng bằng lòng với những gì mình đã có, nhất là trong dạy học. Không ít sinh viên sư phạm đi thực tập và GV trẻ khi thiết kế “mục tiêu bài học” theo kiểu làm cho có mà chưa có sự quan tâm đúng mức tới hiệu quả cần đạt được của tiết dạy. Không chỉ biết “xây dựng” các tiêu chí một cách chỉn chu, những thầy cô tâm huyết với nghề thường còn đào sâu suy nghĩ để tìm ra một “đích ngắm” khoa học và phù hợp với đối tượng nhất khi thực hiện các “mục tiêu bài học”.

Làm được như vậy thì “mục tiêu bài học” dù là thành phần phụ nhưng hiệu ứng về đổi mới phương pháp dạy học thì không hề nhỏ.