Bài 2: Nữ chiến sĩ văn công giải phóng
Một buổi sáng mùa hè 2003, Nghĩa trang Liệt sĩ TP.HCM đã làm lễ cải táng cho nữ chiến sĩ văn công quân giải phóng miền Nam Nguyễn Thị Kim Yến, từng phục vụ chiến trường Trường Sơn những năm giặc Mỹ ném bom, bắn phá vùng Cán Xoong – khu 4 cũ.
 |
| Kim Yến (đeo khăn quàng) cùng gia đình năm 1954. Ảnh: T.L |
“Ở đâu có mìn nổ là ở đó có tiếng hát…”
| Đến thăm mộ Kim Yến, chúng tôi lặng im mặc niệm trong nước mắt và lòng tự hào về người con gái kiên cường của sông Tiền với tinh thần hy sinh dũng cảm, hiến dâng tuổi xuân cho sự nghiệp giải phóng quê hương. |
Kim Yến là con gái cưng của bác sĩ Nguyễn Tấn Di Trọng – một nhà trí thức lớn được Bác Hồ giao trọng trách Tổng giám đốc Nha Thông tin tuyên truyền khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời năm 1946; Đại biểu Quốc hội tỉnh Mỹ Tho, một trong những người có nhiều năm bên cạnh Bác Hồ, chăm lo sức khỏe cho Người. Lên hai tuổi, Kim Yến theo cha mẹ lên chiến khu Việt Bắc. Năm 1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Kim Yến cùng gia đình trở lại thủ đô Hà Nội, tiếp tục học hết phổ thông rồi thi vào trường nhạc. Kim Yến là một cô gái xinh đẹp, hiếu động, sẵn sàng nhận những môn học mà ít bạn gái theo được. Môn Accordéon – một loại nhạc cụ khó, mang xách nặng. Kim Yến có giọng hay từ bé, những ngày ở Việt Bắc, cô được theo ba vào hát cho Bác Hồ nghe. Năm 1960, học xong trung cấp âm nhạc, Kim Yến thi vào Trường Nghệ thuật Kịch nói Việt Nam và tốt nghiệp với chứng chỉ hạng cao. Việc đi học nước ngoài mở rộng trước mắt nhưng Kim Yến lại xin vào Đoàn văn công Sư đoàn 330 của Nam bộ tập kết. Bởi cô nghĩ rằng đây là cơ hội để trở về miền Nam phục vụ chiến đấu giải phóng quê hương. Kim Yến được chấp nhận là chiến sĩ văn công sư đoàn, cũng là lúc đoàn chuẩn bị hành quân ra tiền tuyến, phục vụ chiến trường Trường Sơn. Cô được phân công phục vụ tuyến đường từ Quảng Bình vào Quảng Nam, nơi ác liệt nhất. Giặc Mỹ đã trút xuống nơi đây hàng triệu quả bom hòng cắt đứt con đường ra tiền tuyến lớn phương Nam. Ngày lại ngày hành quân, đào hầm, mang vác nặng đi qua vùng rừng núi Trà My, những cơn sốt rét rừng làm hao mòn tâm lực. Đêm đêm dừng chân các binh trạm, các đội công binh, thanh niên xung phong chữa đường, mở đường, đội xung kích văn công lại hát ca biểu diễn đem nguồn lạc quan đến cho chiến binh ngoài tiền tuyến. Đội văn công của Kim Yến thực hiện lời hứa: ở đâu có mìn nổ mở đường là ở đó có tiếng hát, tiếng đàn của các bạn văn công trẻ. Kim Yến là diễn viên chính, thủ nhiều tiết mục nòng cốt của đội. Vai người mẹ trong vở kịch của Ngô Y Linh “Đâu có giặc là ta cứ đi!” và vai “em bé giao liên” được bộ đội Trường Sơn hoan nghênh nhiệt liệt. Cô còn tự kéo phong cầm tự minh họa trong bài hòa tấu vui nhộn “Anh hùng đâu phải cứ mày râu”. Mỗi một chương trình của đội, Kim Yến phải xuất hiện 4-5 lần diễn. Nhiều hôm lên cơn sốt, cô cố kìm cơn đau để hành quân, biểu diễn liên tục không bao giờ tỏ ra mệt mỏi, uể oải. Sau những giờ biểu diễn, Kim Yến lại gục ngã và gượng đứng lên. Anh chị em bác sĩ liên cơ và y tế theo đội đã tìm mọi cách cứu chữa cho cô. Rồi Kim Yến lại lao vào sàn diễn, tập tành tiết mục mới, vì cô nghĩ “Ngày mai các anh lại vào chiến trận cho nên mình phải hát hay diễn tốt để động viên các chiến sĩ giải phóng và cũng tự động viên mình cùng đồng đội vượt gian nan hướng về quê hương miền Nam”. Sau hai năm phục vụ vùng chiến tranh ác liệt khu 4, khu 5, Kim Yến và đồng đội được ra Bắc chữa bệnh, học tập nghỉ ngơi bổ sung tiết mục mới. Một ngày vào xuân 1969, sau Tết Mậu Thân, đội của Kim Yến lại lên đường vượt Trường Sơn theo lời dạy của Bác Hồ “Dù đốt cháy dãy Trường Sơn cũng kiên quyết giành độc lập cho Tổ quốc”. Các anh chị văn công quân giải phóng lại tiếp tục “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Sau năm tháng hành quân đêm ngày, gian nan không kể xiết, đoàn đã vào đến miền Đông Nam bộ gian lao mà anh dũng. Kim Yến cùng đồng nghiệp khẩn trương luyện tập chuẩn bị lên đường biểu diễn phục vụ Đại hội tổng kết của Trung ương Cục và Bộ Chỉ huy miền Nam.
Sắp hy sinh vẫn cất cao tiếng hát
Một mùa mưa nữa lại đến. Năm 1969 ở Tây Ninh, ngày đêm mưa dầm dề, nước lênh láng ngập rừng, ngập suối. Trước giờ xuất quân, Kim Yến bị cơn sốt ác tính kìm chân lại. Đoàn định gửi Kim Yến ở trạm xá quân y nhưng cô gượng dậy nài nỉ xin đoàn được lên đường: “Xin các anh đừng để em lại, em không thể yên lòng khi các bạn em về gần đến quê hương yêu dấu”. Đoàn trưởng không thể chối từ đành chấp nhận dìu cô lên đường. Đường hành quân nước lũ ngập tràn, phải vượt suối băng đồng, nhiều lúc ngâm mình dưới nước lũ. Kim Yến vẫn tự tin lấy tinh thần làm ý chí vượt qua “Em sẽ không ngã đâu”. Đoàn tạm dừng chân nghỉ chờ nước rút, cũng là lúc Kim Yến ngã vào trong vòng tay đồng đội. Trong cơn mê, khi võng đưa đi cấp cứu, Kim Yến vẫn hát thầm bài hát sắp biểu diễn “Đường ra trận mùa này đẹp lắm!”. Và một tài năng trẻ đã lìa xa khỏi đoàn trong lúc hành quân. Trời miền Đông Nam bộ vẫn mưa, sụt sùi tiễn biệt một nghệ sĩ tài hoa đang thời sung sức, nở rộ tài năng ở tuổi 25. Mộ Kim Yến chôn tạm ở cánh rừng gần Lò Gò, giữa Bến Ra, bên dòng Vàm Cỏ Đông rì rào ngày đêm ru ngủ. Hòa bình lập lại, đồng đội đi tìm mộ, tìm hài cốt của cô. Những tưởng cây khế bên mộ sẽ là dấu vết để tìm, nhưng ngờ đâu bom Mỹ đã hủy hoại nên mãi đến tháng 6-2003, sau 34 năm cố công tìm kiếm, cô văn công Kim Yến mới trở về trong vòng tay bè bạn còn sống sót và người cha thân yêu. BS. Nguyễn Tấn Di Trọng năm ấy tuổi đã 92 lom khom mỏi mòn vì thương nhớ đứa con vàng ngọc quý yêu của mình(*).
Nhà văn Đoàn Minh Tuấn(*)Bác sĩ Trọng đã mất năm 2009.
Bình luận (0)