Vào dịp khai giảng năm học 2011-2012, ngành giáo dục tỉnh Hà Tĩnh có một sự kiện đáng nhớ: Trường Tiểu học xã Bùi Xá, huyện Đức Thọ mang tên mới: Trường Tiểu học Nguyễn Xuân Thiều. Lễ gắn tên mới của trường diễn ra vào ngày 3-9-2011.
Nhà văn Xuân Thiều sinh ra tại Bùi Xá và chính trường tiểu học này cách đây ba phần tư thế kỷ, ông đã từng học tập. Lớn lên ông nhập ngũ, lăn lộn nhiều mặt trận và trở thành nhà văn quân đội, từng nhận nhiều giải thưởng văn học cao quý, trong đó có Giải thưởng Nhà nước. Là nhà văn quân đội, ông được đi và sống nhiều nơi, nhưng quê hương Bùi Xá chiếm một vị trí đặc biệt trong trái tim ông, không có vùng đất nào thay thế được. Con sông La không biết bao lần xuất hiện trong thơ và văn của ông. Câu chuyện mà ông kể hào hứng nhất với đồng chí, đồng nghiệp những năm sống ở Thủ đô là những câu chuyện về quê hương. Ông thường ngâm nga bài thơ “Hồi hương ngẫu thư” của Hạ Tri Chương, một nhà thơ Trung Quốc đời Đường, nhận mình cũng “hương âm vô cải” (giọng quê không đổi) và còn đùa rằng tóc thì thay đổi quá nhiều, không phải chỉ màu sắc mà là số lượng. Nhiều người đã biết rằng, khi ngoài tuổi lục tuần, mái tóc nhà văn Xuân Thiều rất thưa thớt, đầu hói sâu để người nhìn từ phía sau thấy trên đỉnh đầu ông có một mảng không tóc như cái mũ của đức Giáo hoàng! Có lần ông nói rằng, sở dĩ mái tóc ông thưa vì đã lâu không được gội nước sông La, chứ người Đức Thọ, đặc biệt là con gái, tóc ai cũng dày dặn, mượt mà chứ đâu lơ thơ như thế này!
 |
|
Tiết mục văn nghệ của học sinh trong buổi lễ gắn biển tên Trường Tiểu học Nguyễn Xuân Thiều. Ảnh: vanvn.net
|
Những năm cuối đời, ông luôn dặn dò và mong mỏi con, cháu làm được điều gì đó cho dòng tộc, quê hương. May mắn cho ông là các con ông, con trai, con gái, con dâu, con rể đều chung ý nghĩ như ông, và điều quan trọng là chúng có khả năng kinh tế để biến điều cha mình trăn trở thành hiện thực. Trước khi Trường Tiểu học Bùi Xá mang tên nhà văn, nhà trường đã có một ngôi nhà hai tầng gồm 10 phòng học và hai dãy nhà ngói một tầng gồm các phòng của ban giám hiệu, phòng giáo viên, phòng truyền thống, thư viện… Tuy nhiên, do kinh phí hạn hẹp, mọi thứ chỉ đơn sơ. Ngay khu trường, tường xây mới có ở mặt tiền, còn ba mặt khác chỉ căng tạm bằng lưới thép. Tôi không nghĩ rằng, trong một thời gian ngắn, cơ ngơi nhà trường sẽ thay đổi một cách triệt để, nhưng tôi tin, những gì nhà trường hiện nay chưa hoàn chỉnh, các cháu con nhà văn Xuân Thiều cũng đã để mắt tới. Ví như thư viện nhà trường. Nghe nói số sách hiện nay còn rất ít, cũng như trong ngành giáo dục nói chung, nhà trường chưa xây dựng “văn hóa đọc” trong giáo viên và học sinh. Trường mang tên một nhà văn phải là trường tiên tiến trong phong trào đọc sách. Bởi thế, có lẽ thư viện trường là nơi con cháu nhà văn Xuân Thiều để mắt đến trước tiên.
Khi chứng kiến buổi lễ trang trọng này, tôi nghĩ nhiều về nhà văn Xuân Thiều, người đồng chí, đồng nghiệp, đồng hương… mà tôi được sống gần gũi hơn 30 năm. Khi chưa về Tạp chí Văn nghệ Quân đội, tôi đã thuộc lòng những câu thơ viết về trận địa phòng không trên đỉnh núi ở Hàm Rồng của ông: “Giá mà kéo núi lên cao nữa. Giáp mặt quân thù đánh tuyệt hơn”. Khi chưa về Tạp chí Văn nghệ Quân đội, trước năm 1960, theo lời kể của nhà văn Nam Hà, Xuân Thiều thường ngâm nga hai câu thơ của Nguyễn Công Trứ: “Đã mang tiếng ở trong trời đất. Phải có danh gì với núi sông”. Anh Thiều ơi, khi những bài thơ, truyện ngắn đầu tiên của anh được đăng báo là cái danh bắt đầu được nhen nhóm, khi anh được Giải thưởng Nhà nước thì cái danh được khẳng định. Và hôm nay, khi tên anh trở thành tên trường tiểu học xã nhà là cái danh của anh được lưu truyền, sống mãi. Tên anh không chỉ hằng ngày xuất hiện với giáo viên, học sinh ở trong trường, mà trong làng xóm, đồng ruộng, chợ búa… tên anh chen vào câu chuyện của người quê hương. Các thế hệ học sinh trưởng thành sẽ mang tên anh đến các miền đất nước. Đó là niềm hạnh phúc lớn đã mấy nhà văn có được?
Theo Vương Trọng
QĐND
Bình luận (0)