Công đoàn là nhân tố giải quyết mâu thuẫn, xung đột trong quan hệ lao động, hạn chế tranh chấp và đình công, góp phần quan trọng cho sự phát triển của doanh nghiệp, bảo đảm ổn định chính trị và xã hội
Trong thời gian qua, có ý kiến đặt câu hỏi vì sao Công đoàn (CĐ) được thu kinh phí, kinh phí CĐ được hạch toán và sử dụng thế nào? Bài viết này phần nào làm rõ những băn khoăn trên
Chức năng đặc biệt của CĐ
Trước hết phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và đối tượng vận động, tập hợp của mỗi tổ chức được quy định trong Hiến pháp và pháp luật để xác định mô hình tổ chức, hoạt động, cơ chế, chính sách phù hợp với từng tổ chức. CĐ là tổ chức chính trị – xã hội, có chức năng đại diện bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động (NLĐ). Việc thu kinh phí CĐ được thực hiện từ rất sớm và xuất phát từ những đặc điểm cơ bản của tổ chức CĐ.
Công nhân Công ty Juki Việt Nam (KCX Tân Thuận – TPHCM)
tham gia hội thi nấu ăn do Công đoàn các KCX-KCN TPHCM tổ chức. Ảnh: THANH NGA
Thứ nhất, đối tượng mà CĐ tập hợp là những NLĐ làm công hưởng lương. Họ là lực lượng lao động trực tiếp tạo ra của cải vật chất cho xã hội và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Kinh phí CĐ là khoản trích được tính vào giá thành sản phẩm do chính bàn tay, khối óc NLĐ tạo ra chứ không phải từ lợi nhuận của doanh nghiệp. Phần lớn khoản kinh phí này được sử dụng phục vụ lại cho NLĐ; bảo đảm các quyền lợi về chính trị, tinh thần và vật chất của NLĐ, góp phần xây dựng giai cấp công nhân, lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ hai, CĐ là một bên không thể thiếu trong quan hệ lao động. Ngoài vai trò quan trọng trong tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước tới NLĐ, CĐ còn là nhân tố giải quyết những mâu thuẫn, xung đột phát sinh trong quan hệ lao động, hạn chế tranh chấp và đình công, góp phần quan trọng cho sự phát triển của doanh nghiệp, bảo đảm ổn định chính trị và xã hội. Đây là chức năng mà không tổ chức chính trị- xã hội nào có
Kinh phí CĐ chiếm 0,2% giá thành
Việc thu 2% kinh phí CĐ đã được thực hiện trong hơn 50 năm qua theo quy định của Luật Công đoàn năm 1957 và Luật Công đoàn năm 1990, Nghị định 133-HĐBT ngày 20-4-1991, Thông tư 119/TTLT/BTC-TLĐLĐVN ngày 8-12-2004 và Quyết định 133/2008/QĐ-TTg ngày 1-10-2008 về trích nộp kinh phí CĐ đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
Nghị quyết 20-NQ/TW của Hội nghị lần VI Ban Chấp hành Trung ương khóa X về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước cũng khẳng định: “Việc thu kinh phí CĐ tại doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế thực hiện theo quy định của Luật CĐ và Chính phủ”.
Thời gian qua có ý kiến cho rằng do doanh nghiệp trích nộp kinh phí CĐ làm tăng giá thành sản phẩm, gây khó khăn hơn cho doanh nghiệp trong cạnh tranh. Nhưng qua nghiên cứu khảo sát và phân tích thực tiễn cho thấy khoản thu kinh phí CĐ chỉ chiếm từ 0,14% đến 0,2% giá thành sản phẩm; đối với doanh nghiệp gia công thì không quá 0,4%. Điều đó cho thấy việc trích nộp kinh phí CĐ rõ ràng không phải là nguyên nhân làm tăng chi phí, giá thành sản phẩm.
Chăm lo cho NLĐ chính là vì doanh nghiệp
Theo quy định của Tổng LĐLĐ Việt Nam, toàn bộ 100% kinh phí CĐ ở doanh nghiệp FDI và 65% ở các loại hình doanh nghiệp khác được để lại cho cơ sở chăm lo cho NLĐ và tổ chức các hoạt động CĐ. Cụ thể là chi cho xây dựng, thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể, giải quyết tranh chấp lao động; chi cho tham gia với doanh nghiệp về xây dựng định mức lao động, đơn giá tiền lương, thang, bảng lương, quy chế trả lương, thưởng; chi cho việc tham gia xây dựng nội quy, quy chế doanh nghiệp… Tất cả các hoạt động này đều nhằm xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định
Kinh phí CĐ cũng chi cho tuyên truyền, vận động phát triển đoàn viên; phổ biến chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, giáo dục pháp luật cho NLĐ; hỗ trợ học văn hóa; nâng cao chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp cho NLĐ; mua sách báo, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao… cho NLĐ. Ngoài ra, kinh phí CĐ cũng chi cho thi đua khen thưởng; thăm hỏi đoàn viên và NLĐ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; trợ cấp khó khăn, hoạn nạn.
Ba cấp CĐ còn lại (LĐLĐ huyện và tương đương, LĐLĐ tỉnh và tương đương, Tổng LĐLĐ Việt Nam) được sử dụng 35% kinh phí CĐ còn lại. Tuy nhiên, phần lớn trong số đó được sử dụng quay lại để phục vụ NLĐ như: đào tạo, bồi dưỡng cán bộ CĐ cơ sở, trang bị sách và các tài liệu liên quan cho CĐ cơ sở; hỗ trợ, mua vé tàu xe cho NLĐ về quê trong dịp Tết…
Tóm lại, việc sử dụng kinh phí CĐ không chỉ góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần, phúc lợi cho NLĐ mà còn động viên NLĐ thi đua nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, làm cho NLĐ yên tâm gắn bó với doanh nghiệp, góp phần làm cho doanh nghiệp ổn định và phát triển.
|
Cũng cần phải nói rằng việc thu kinh phí CĐ chỉ có ở các nước xã hội chủ nghĩa để chăm lo xây dựng giai cấp công nhân. Đây là tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa
|
TS Đặng Quang Điều (Viện trưởng Viện Công nhân – Công đoàn)
(Theo laodong)
Bình luận (0)