Nghiên cứu cấp mã số công dân

Đây là một trong những đề xuất tổ biên tập đưa ra xin ý kiến tại cuộc họp Ban Soạn thảo Luật Hộ tịch hôm 29-12. Theo thường trực tổ biên tập, mã số cá nhân (số định danh công dân) là cơ sở để xác định mỗi cá nhân trong sổ hộ tịch và là cơ sở để tra cứu thông tin hộ tịch của cá nhân trong cơ sở dữ liệu hộ tịch.

Theo bản thuyết trình của tổ biên tập, hiện có một số loại mã số cá nhân đang được áp dụng ở nước ta để phục vụ cho hoạt động quản lý của một số ngành như số chứng minh nhân dân (CMND), số hộ chiếu, mã số thuế cá nhân, mã số bảo hiểm xã hội… Trong đó, mã số CMND là phổ biến nhất. Tuy nhiên, hạn chế của mã số này là chỉ được cấp cho người từ đủ 14 tuổi trở lên.

Để thực hiện được việc cấp và sử dụng mã số cá nhân, dự thảo Luật Hộ tịch sẽ quy định việc thực hiện cấp mã số cá nhân ngay từ khi đăng ký khai sinh lần đầu cho công dân. “Mã số này được cấp cho mỗi cá nhân một lần duy nhất trong đời vào lúc họ đăng ký khai sinh và sử dụng cho đến khi chết. Mỗi cá nhân có một mã số cá nhân riêng, không trùng với bất kỳ một người nào khác” – đại diện tổ biên tập cho biết.

Theo phương án này, quá trình cấp mã số cá nhân dự kiến được thực hiện theo quy định chuyển tiếp để sau một khoảng thời gian nhất định chúng ta sẽ có được toàn bộ mã số của công dân. Tức là chỉ thực hiện cấp mã số cá nhân cho những trường hợp đăng ký khai sinh mới kể từ thời điểm luật có hiệu lực thi hành. Dự án Luật Hộ tịch cũng sẽ quy định trách nhiệm của Chính phủ trong việc chỉ đạo xây dựng đề án cấp và sử dụng mã số cá nhân (lộ trình cấp mã số cá nhân, mục đích sử dụng mã số cá nhân, quan hệ giữa các cơ quan công an, y tế, lao động-thương binh và xã hội, tài chính, lý lịch tư pháp…).

Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế – Bộ Công an Trần Thế Quân không đồng tình với đề xuất này. Ông Quân cho biết vấn đề mã số định danh đã được đề cập tại Nghị định số 90/2010 ngày 18-8-2010 quy định về cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Nghị định nói trên giao cho Bộ Công an xây dựng Đề án cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, với nguồn kinh phí dự tính khoảng 5.000 tỉ đồng. “Đề án đang trong quá trình thẩm định. Thông tin cá nhân xây dựng sẽ bao gồm số định danh công dân, số CMND, mã số thuế… Luật Hộ tịch lại đi theo hướng đó thì không nên” – ông Quân nói.

Ở cấp cơ sở, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hà Nội Phạm Xuân Phương cũng cho biết Công an TP Hà Nội đang phối hợp cùng Sở Tư pháp xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu cá nhân trên địa bàn TP.

Tuy vậy, đại diện Bộ Tài chính lại ủng hộ đề xuất trên của tổ biên tập. Ông này cho biết sẽ báo cáo lại với lãnh đạo Bộ Tài chính và có thể đề xuất phương án dùng mã số cá nhân thay thế cho mã số thuế đang sử dụng hiện nay.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường thừa nhận việc xây dựng mã số cá nhân khó do phải chuyển tiếp lớn, có thể 100 năm sau mới có được mã số của toàn bộ công dân. Tuy nhiên, người đứng đầu ngành tư pháp khẳng định “khó vẫn phải làm” và “nếu không bắt đầu thì không bao giờ xã hội hiện đại được”.

Ngoài nội dung trên, tổ biên tập cũng đề xuất một số vấn đề quan trọng khác như xây dựng chức danh tư pháp hộ tịch viên; xây dựng lộ trình chuyển hết việc đăng ký hộ tịch về cho cấp xã; hệ thống cơ sở dữ liệu điện tử về hộ tịch…