Vì sao Việt Nam mất hai thương hiệu cà phê nổi tiếng?

Cách đây hơn hai tháng, những cú click tìm kiếm tình cờ trên mạng đã giúp Luật sư Lê Quang Vinh – Cty CP Sở hữu trí tuệ Bross và Cộng sự, trụ sở tại Hà Nội, phát hiện hai nhãn hiệu cà phê Buôn Ma Thuột và Đăk Lăk đã bị doanh nghiệp nước ngoài chiếm dụng tại Pháp và Trung Quốc.

Ông Vinh làm văn bản gửi Sở KHCN Đăk Lăk, cho biết chỉ dẫn địa lý cafe Buôn Ma Thuột đã bị Cty Guangzhou Buon Ma Thuot Coffee Co.,Ltd có văn phòng đặt tại Quảng Châu (Quảng Đông-Trung Quốc), đăng ký độc quyền nhãn hiệu thời hạn 10 năm, bắt đầu từ 2010 và 2011 cho một số loại sản phẩm trên toàn lãnh thổ Trung Quốc.

Còn cái tên DAK LAK của tỉnh trồng nhiều cà phê nhất Việt Nam cũng bị Cty ITM ENTREPRISES (Pháp) đăng ký nhãn hiệu, đã được cơ quan sở hữu trí tuệ Pháp cấp độc quyền sử dụng cho sản phẩm cà phê của họ từ tháng 9-1997.

Cty này sử dụng thương hiệu được cấp độc quyền tiếp tục đăng ký trên phạm vi toàn cầu theo hệ thống Madrid, theo đó thương hiệu cà phê DAK LAK của họ sẽ được bảo hộ tại các quốc gia khác không kể Pháp, gồm: Áo, Bulgaria, Bỉ, Hà Lan, Luxembourg, Thụy Sĩ, Czech, Đức, Croatia, Hungary, Ý, Ma rốc, Monaco, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Rumani, Slovenia, Nga, Slovakia, Serbia…

Theo Luật sư Lê Quang Vinh, cà phê Buôn Ma Thuột và Đăk Lăk đều là chỉ dẫn địa lý của Việt Nam, là tài sản của Việt Nam. Việc chủ thể nước ngoài sở hữu nó đồng nghĩa với việc tài sản của nhà nước bị rơi vào tay kẻ khác. Điều đó dẫn đến nguy cơ các doanh nghiệp có chức năng xuất khẩu cà phê từ Đăk Lăk có thể bị kiện hoặc bị ngăn chặn xuất khẩu ngay tại cửa khẩu biên giới.

Về lâu dài nếu không kịp thời có biện pháp hủy bỏ và bảo vệ các chỉ dẫn địa lý này thì niềm tin của khách hàng nước ngoài đối với cà phê Việt Nam có thể bị suy giảm nghiêm trọng, do lẫn lộn giữa cà phê Buôn Ma Thuột thật và cà phê Buôn Ma Thuột dỏm.

“Việc giành lại thương hiệu DAK LAK ở các quốc gia mà ITM ENTREPRISES đã đăng ký bảo hộ độc quyền là rất khó khăn, tốn kém. Tuy nhiên tỉnh Đăk Lăk có thể khởi kiện, yêu cầu phía Trung Quốc hủy bỏ hiệu lực đối với nhãn hiệu mạo danh cà phê Buôn Ma Thuột, căn cứ vào các tài liệu đã có”, ông Vinh nói.

Ông Đinh Văn Khiết, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đăk Lăk, cho biết: Cách đây khoảng 2 năm, ông bất ngờ nhận được danh thiếp của một doanh nhân bằng hai thứ tiếng Hoa-Anh, có in dòng chữ “BUON MA THUOT COFFEE”.

Ông được giới thiệu rằng Cty mang tên cà phê Buôn Ma Thuột đó có trụ sở ở Quảng Châu, thủ phủ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Ông nhắc Hiệp hội cà phê Buôn Ma Thuột cảnh giác trước hiện tượng này, sau đó sự việc đi vào… quên lãng!

Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Văn Lạng, một trong những người đề xướng và tổ chức đón nhận văn bằng công nhận Quyền sở hữu chỉ dẫn địa lý cho thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột tại Festival cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ I năm 2005, còn nắm sự việc rõ hơn.

Ông cho biết chính từ mối quan hệ giữa Cty cà phê An Thái trụ sở tại đường Đinh Tiên Hoàng TP Buôn Ma Thuột với Cty Guangzhou của Quảng Châu, mới dẫn tới việc Guangzhou lấy hẳn cụm từ “cà phê Buôn Ma Thuột” đăng ký thương hiệu cho Cty để tiện việc mua bán.

Trả lời PV , ông Nguyễn Xuân Thắng, cán bộ quản lý Xuất khẩu của Cty Cà phê An Thái xác nhận từng có quan hệ mua bán giữa An Thái với Guangzhou của Quảng Châu. Muốn tạo dựng uy tín trong lĩnh vực kinh doanh cà phê chế biến nhưng không đủ năng lực tự sản xuất nên Guangzhou ngỏ ý đặt quan hệ liên kết và nhập hàng của An Thái lâu dài. Tuy nhiên, không rõ lý do gì, họ chỉ nhập một lô 3 container loại cà phê sữa 3 trong 1 của An Thái rồi thôi luôn.

Ngày 14-9, trao đổi với PV , ông Trần Hiếu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đăk Lăk khẳng định, dù muộn, tỉnh cũng sẽ làm mọi cách để bảo vệ và xác lập quyền sở hữu thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột tại những quốc gia có quan hệ mua bán cà phê. Tỉnh đang mời Cục Sở hữu Trí tuệ và các chuyên gia tư vấn, để có thể khởi kiện đòi lại thương hiệu.