Quan hệ Mỹ – Nga xuống dốc vì Snowden

Điện Kremlin hôm qua đã bày tỏ sự thất vọng sau khi Nhà Trắng công bố quyết định hủy cuộc họp thượng đỉnh giữa Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Vladimir Putin vào tháng 9. RIA-Novosti dẫn lời Cố vấn đối ngoại của Tổng thống Nga, ông Yuri Ushakov tuyên bố động thái trên cho thấy Mỹ không thể phát triển quan hệ với Nga trên “một nền tảng bình đẳng”.

Trước đó, Nhà Trắng ra thông báo viết: “Chúng tôi đi đến kết luận rằng hiện không hội đủ những tiến triển để có thể xúc tiến việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Nga”. Tuy Washington không nói rõ nhưng dư luận cho rằng nguyên nhân trực tiếp dẫn đến quyết định trên là việc Moscow cho cựu nhân viên CIA Edward Snowden tị nạn 1 năm. Mỹ đang rất nỗ lực đưa người này về nước để xét xử hành động tiết lộ chương trình do thám bí mật gây tranh cãi dữ dội của Cơ quan An ninh quốc gia. Chính Tổng thống Obama đã chỉ trích Nga “đôi khi hành động với tư duy Chiến tranh lạnh”.

Trong khi đó, cố vấn Ushakov khẳng định Nga không có lỗi trong vụ Snowden đồng thời cáo buộc chính Mỹ nhiều lần lẩn tránh ký thỏa thuận dẫn độ song phương và không chịu giao trả những người mà Moscow cho rằng vi phạm luật pháp trên lãnh thổ Nga. Tuy nhiên, ông Ushakov nói thêm rằng lời đề nghị họp thượng đỉnh vẫn được bảo lưu, theo RIA-Novosti.

Giới quan sát nhận định vụ Snowden là “giọt nước tràn ly” dẫn đến cú sốc mới trong quan hệ hai nước, vốn đang bất đồng về nhiều vấn đề bất chấp nỗ lực hàn gắn từ cả hai bên.

Washington và Moscow vẫn chưa thể đồng thuận trong kế hoạch cùng cắt giảm kho vũ khí chiến lược và cuộc khủng hoảng tại Syria trong khi tranh cãi liên quan tới kế hoạch phòng thủ tên lửa của Mỹ tại châu Âu và nhân quyền vẫn còn đó. Vào năm 2009, Ngoại trưởng Mỹ lúc đó là bà Hillary Clinton đã tặng người đồng cấp Nga Sergei Lavrov một nút bấm màu đỏ với ý nghĩa “tái khởi động” quan hệ song phương. Tuy nhiên, bà đã nói nhầm từ “điều chỉnh” bằng tiếng Nga thành từ “quá tải”. Và đến nay, có vẻ như “quá tải” mới là từ chính xác mô tả quan hệ hiện tại của hai nước.