Hướng nghiệp, dạy nghề cho học sinh ở TP.Cần Thơ: Làm theo kiểu… lấy lệ!

Không phải chỉ ở chương trình sách giáo khoa mới, Bộ GD-ĐT mới triển khai thực hiện việc hướng nghiệp cũng như dạy nghề cho học sinh THCS. Thực tế là từ năm 1981, bộ đã triển khai những nội dung này nhằm giúp học sinh có kiến thức nghề nghiệp. Từ đó, có khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp và chuẩn bị những kỹ năng lao động cần thiết để các em bước vào cuộc sống lao động nếu không có điều kiện học tiếp. Ông Lê Văn Chiến, Phó hiệu trưởng Trường THCS Tân Thới (huyện Phong Điền), cho biết: “Trong những năm qua, nội dung chương trình hướng nghiệp đã có nhiều thay đổi nhằm phù hợp với sự phát triển của xã hội. Trong đổi mới giáo dục, chương trình sinh hoạt hướng nghiệp được đổi thành hoạt động giáo dục hướng nghiệp, 4 tiết/tháng đối với lớp 9. Còn chương trình dạy nghề tập trung vào 11 nghề thuộc 4 nhóm nghề: công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ và tin học. Tuy nhiên, do điều kiện giáo viên nên trường tập trung dạy nghề trồng lúa, chăn nuôi, điện tử…”.

Thực tế chương trình hướng nghiệp, dạy nghề chỉ mới giới thiệu và định hướng được phần nào về ý thức nghề nghiệp cho học sinh THCS. Tuy nhiên, nhiều cán bộ quản lý cũng như giáo viên các trường đều cảm thấy chương trình còn mang tính hình thức và gây quá tải với học sinh…

Hầu hết học sinh ở các trường THCS từ trung tâm thành phố đến vùng ven đều chọn thi nghề trồng lúa. Theo Nguyễn Thị H, học sinh Trường THCS thị trấn Phong Điền thì nghề này vừa dễ học vừa dễ đậu, tất nhiên là ngoài việc dùng để cộng điểm, hầu hết học sinh không thể sử dụng vào việc gì. H. khẳng định sau này em cũng không theo nghề trồng lúa mà muốn làm công việc văn phòng ở một công ty nào đó. Tương tự như H, Trần Hoàng B, học sinh lớp 9A, Trường THCS thị trấn Cờ Đỏ (huyện Cờ Đỏ) cũng chọn nghề trồng lúa để thi nhưng bản thân B. cũng khẳng định thi xong không còn nhớ gì về lý thuyết cũng như thực hành trồng lúa. Việc đi thi chỉ có tác dụng cộng điểm thi tuyển vào THPT. Không riêng gì H, B. mà hầu hết học sinh đều chọn thi nghề chỉ nhằm mục đích cộng điểm.

Chương trình hướng nghiệp hiện nay tập trung vào học sinh lớp 9 với 4 tiết/tháng nhằm định hướng nghề nghiệp. Đặc biệt là nhằm mục đích phân luồng học sinh sau THCS. Thế nhưng thực tế, hầu hết học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đều chọn con đường học lên THPT. Bà Lê Thị Xuân Hiền, Hiệu trưởng Trường THCS Thạnh Phú 1 (huyện Cờ Đỏ), cho biết: “Hầu hết học sinh lớp 9 của trường chọn thi vào lớp 10 các trường công lập trên địa bàn. Số học sinh không đậu thường chọn học bổ túc THPT, một vài em chọn học may, học nghề sửa xe bên ngoài các tiệm”. Có thể nói, hầu hết học sinh sau tốt nghiệp THCS đều chọn vào học THPT, rất ít học sinh có nguyện vọng vào học trường nghề. Cũng theo cô Hiền thì nguyên nhân là do địa phương vừa mới thành lập được Trung tâm Dạy nghề nhưng điều kiện thiếu thốn, rất ít nghề để học sinh lựa chọn. Đến trung tâm thành phố để có thể học nghề tốt hơn thì phụ huynh không muốn vì cho rằng con em mình còn nhỏ, học sinh tốt nghiệp THCS chỉ mới có 15-16 tuổi. Gần đây, khi xã hội phát triển, quan điểm phải cho con em học đại học đang hình thành trong hầu hết phụ huynh nên phụ huynh thường cho con theo học cao hơn mà không chọn học nghề sau khi tốt nghiệp THCS. Chính quan điểm ấy nên những năm gần đây, các trường trung cấp, cao đẳng có tuyển sinh hệ THCS đều không đạt chỉ tiêu tuyển sinh dù học ở bậc học này được ưu đãi khá nhiều.

Bên cạnh đó, một vấn đề đáng quan tâm là việc triển khai môn hướng nghiệp đã nhiều năm nhưng chưa có giáo viên dạy môn học này cũng như chương trình đào tạo giáo viên hướng nghiệp. Vì vậy hiệu quả của các chương trình hướng nghiệp ở các trường không cao là điều không tránh khỏi. Hầu hết giáo viên dạy hướng nghiệp lớp 9 ở các trường là giáo viên dạy bộ môn chưa đủ tiết, giáo viên chủ nhiệm, ban giám hiệu…

Các trường hiện đang thiếu điều kiện giảng dạy, thiếu trang thiết bị phục vụ và thiếu cả giáo viên chuyên trách có trình độ chuyên môn nên cả môn dạy nghề và hướng nghiệp chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Nhiều cán bộ, giáo viên còn lo lắng khả năng chương trình sẽ mang đến tác dụng ngược khi học sinh bị quá tải. Để chương trình thực sự có hiệu quả, phải chăng ngành giáo dục cần có những hướng dẫn giảng dạy hấp dẫn, thu hút học sinh hơn!