Phớt lờ lệnh cấm lựa chọn giới tính thai nhi

Trước thực trạng mất cân bằng giới tính đang ngấp nghé ở mức 109 – 110 trẻ trai/100 trẻ gái và ngày càng có xu hướng chênh lệch nghiêm trọng, UBND TPHCM vừa ban hành chỉ thị về việc tăng cường giải quyết mất cân bằng giới tính khi sinh. Trước đó, Bộ Y tế cũng đã “cấm tiệt” các cơ sở y tế công bố giới tính thai nhi dưới mọi hình thức, kể cả “ám hiệu, ám chỉ”, nhưng xem ra vẫn chưa đủ tính răn đe.

Sinh con tại một bệnh viện phụ sản ở TPHCM

Đủ trò “ám hiệu, ám chỉ” giới tính
Vừa chở người vợ trẻ về tới nhà ở quận 7 sau khi đi khám thai định kỳ ở một bệnh viện phụ sản lớn của TPHCM, anh Hùng hớn hở khoe cùng cả xóm: “Thằng cu nhé. Kỳ này phải báo cho ông bà nội ở quê ăn mừng to mới được”. Thai kỳ đang ở tháng thứ hai nhưng xem ra vợ anh Hùng đã có bụng lùm lùm, tăng cân thấy rõ. Khi được hỏi sao biết được trai gái sớm vậy, anh Hùng cười khà: “Trong khi ngồi ngoài chờ đến lượt vợ vô siêu âm nghe mấy ông chồng bàn tán rằng bác sĩ không cho biết giới tính, nhưng nếu muốn biết chỉ cần hỏi bâng quơ là đái ngồi hả bác. Nếu bác sĩ gật đầu thì là gái, lắc đầu là trai. Thế thôi”… Tương tự, vợ chồng chị Nguyễn Thị Hồng Nh. (ngụ Gò Vấp) mới cưới 3 tháng đã dính bầu cũng cho biết vừa đi khám ở một phòng khám phụ sản trên đường Quang Trung (quận Gò Vấp) và vui mừng vì có con trai đầu lòng. “Ôi! Phòng khám sản nào chả thế. Tháng trước tụi em khám bên Tân Bình cũng đã biết giới tính rồi. Bác sĩ nói thẳng toẹt trai – gái luôn. Nếu không thì ai mà thèm tới khám”, chị Nhung cười…
Ghi nhận tại các cơ sở sản phụ khoa cho thấy hầu hết thai phụ đi khám định kỳ đều nôn nóng biết giới tính thai nhi. Khi được hỏi, một thai phụ hồi hộp đang chờ khám ở Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ nói: “Thai nhi đã tròn 14 tuần tuổi, hôm nay bác sĩ hẹn tái khám và siêu âm nhưng liệu có được biết trai hay gái không thì nhờ bác sĩ thương tình”. Tiếp xúc với nhiều thai phụ, họ cũng thừa nhận đã biết giới tính con mình thông qua những ám hiệu của bác sĩ. Chẳng hạn như: chúc mừng có người chống gậy; tương lai làm bà nội nhá; đái đứng nhá; quả ớt cay thế;…
Trước sự nghiêm cấm của Bộ Y tế, các bệnh viện phụ sản còn lo ngại, “úp mở” tiết lộ giới thai nhi, nhưng theo một thanh tra Sở Y tế TPHCM, tại các phòng khám phụ sản tư nhân việc công bố giới tính là “chuyện thường ngày”. Với công nghệ tiên tiến như siêu âm 3D, 4D (siêu âm 3 chiều, 4 chiều) cùng với các kỹ thuật xét nghiệm, việc biết giới tính trước sinh trở nên dễ dàng, thậm chí chỉ trong vài phút. Hơn nữa chi phí cũng không đắt đỏ lắm nên không ít thai phụ muốn biết giới tính con mình. Điều này cũng như “con dao hai lưỡi” vì vẫn còn tình trạng lựa chọn giới tính ở một bộ phận người dân.
Lo ngại gia tăng chênh lệch giới tính
Mặc dù Pháp lệnh Dân số đã “mở” hơn khi cho các cặp vợ chồng có quyền lựa chọn số con. Vậy nhưng qua thống kê mới đây của Tổng Cục dân số và kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ – Bộ Y tế) cho thấy đang có xu hướng tỷ lệ sinh giảm, nhất là ở các khu vực thành thị. Đặc biệt, tỷ lệ sinh giảm đáng kể ở các cặp vợ chồng trẻ do nhiều yếu tố. Hơn nữa, tỷ lệ chênh lệch giới tính nam/nữ vẫn chưa được cân bằng và có nguy cơ ngày càng giãn cách xa khi số trẻ sơ sinh nữ nhiều hơn trẻ nam. Theo Chi cục DS-KHHGĐ TPHCM, tỷ số giới tính khi sinh hàng năm của thành phố đang ở xấp xỉ 109 – 110 trẻ trai/100 trẻ gái. Đây là một thực tế mà các nhà quản lý dân số đang rất “đau đầu” bởi nguy cơ ảnh hưởng cân bằng dân số trong tương lai.
Theo ông Trần Văn Trị, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ TPHCM, mức sinh ở TPHCM có thể tiếp tục giảm trong thời gian tới và tác động trực tiếp đến cơ cấu dân số của TP. Số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở TPHCM năm 2015 vào khoảng 1,35-1,36 con/phụ nữ. “Nếu mức sinh không được cải thiện, sẽ dẫn đến nguy cơ dân số suy giảm, thiếu nguồn lao động, giai đoạn cơ cấu dân số vàng ngắn lại, già hóa dân số diễn ra nhanh… gây bất lợi đối với sự phát triển kinh tế-xã hội”, ông Trị cho biết.
Trong khi đó, theo Tổng cục DS-KHHGĐ, tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh của cả nước đã là 112,6 bé trai/100 bé gái. Tỷ lệ này gia tăng rất cao so với kết quả tổng điều tra dân số năm 2009 ở mức 110,5 bé trai/100 bé gái và không có sự chênh lệch đáng kể giữa khu vực thành thị và nông thôn. Theo các chuyên gia y tế, với các kỹ thuật xét nghiệm và chẩn đoán y khoa tiên tiến, thai phụ có thể biết trước được giới tính con mình gần như chính xác đến 100%. Cùng với đó là có thể can thiệp lựa chọn để tiếp tục hay chấm dứt thai kỳ theo ý muốn!
Trước thực trạng nói trên, UBND TPHCM vừa có chỉ thị yêu cầu Sở Y tế TP hướng dẫn các cơ sở y tế có chuyên khoa sản trên địa bàn không cung cấp dịch vụ liên quan đến khả năng lựa chọn giới tính thai nhi; tập huấn bắt buộc các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn thai nhi cho đội ngũ cán bộ y tế; đẩy mạnh truyền thông giáo dục về hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính và quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát các cơ sở y tế cung cấp các dịch vụ liên quan chẩn đoán giới tính thai nhi… Tại hội nghị về DS-KHHGĐ mới đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cũng nhấn mạnh Bộ Y tế cấm tuyệt đối các cơ sở y tế, phòng khám siêu âm công bố giới tính thai nhi dưới mọi hình thức nhằm tránh việc lựa chọn giới tính.

Theo Tổng cục DS-KHHGĐ, trung bình số con của mỗi cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm từ 6,4 con năm 1960 xuống còn 2,1 con vào năm 2006 và tiếp tục duy trì cho đến nay. Hiện Việt Nam đã đạt được mức sinh thay thế (2,1 con/cặp vợ chồng), nhưng mức sinh còn rất khác biệt giữa các tỉnh, thành phố và các vùng miền.

TƯỜNG LÂM/ SGGP