Hồi sinh sau 40 năm

Hội thảo khoa học “Chiến thắng đường 9 – Nam Lào 1971 – tầm vóc, ý nghĩa và bài học lịch sử” vừa được Bộ Quốc phòng và Tỉnh ủy Quảng Trị tổ chức tại thành phố Đông Hà. Trung tướng Nguyễn Thành Cung, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, hội thảo có quy mô nhất từ trước đến nay, cũng là lần đầu tiên giới khoa học quân sự nhìn nhận lại chiến dịch lịch sử này. Bên cạnh đội ngũ các nhà khoa học quân sự trong và ngoài nước, hội thảo thu hút đông đảo các tướng lĩnh của Lào và Việt Nam, cùng các cựu chiến binh hai nước láng giềng anh em từng xả thân mình chiến đấu suốt 52 ngày đêm trong chiến dịch lịch sử này.

Theo Trung tướng Nguyễn Thành Cung, thì Mỹ và chính quyền Sài Gòn đã đánh giá sai khả năng của ta. Chúng cho rằng, sau Tết Mậu Thân 1968, ở miền Nam, lực lượng ta đã suy yếu không đủ sức mạnh mở các cuộc tiến công lớn; mặt khác, đánh ra đường 9, chủ lực ở miền Bắc khó có điều kiện tập trung và cơ động kịp thời đến khu vực tác chiến. Bên cạnh, kẻ địch đánh giá quá cao sức mạnh của lực lượng tổng dự bị của quân đội Sài Gòn. Chúng mở cuộc hành quân vào chiến trường mà ta đã có sự chuẩn bị…

Trung tướng Chănxa-mỏn Chănnhalạt, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Lào phân tích: “Sau khi thất bại trong cuộc hành quân Ô Đê En (1969) và Cù Kiệt (1970), Mỹ rơi vào thế bị động đối phó trên chiến trường Đông Dương, nhất là khi mở cuộc chiến tranh xâm lược sang Campuchia, tình thế đó càng trở nên nguy ngập đối với Mỹ. Đến năm 1971, thì cuộc hành quân chiến lược Lam Sơn 719 của địch cũng đã bị quân, dân Lào và quân, dân Việt Nam anh em đánh bại hoàn toàn”. Tại hội thảo, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên cùng đông đảo các cựu chiến binh từng tham gia chiến dịch đường 9 – Nam Lào 1971, đã đưa ra những phân tích, chứng cứ sống động của cuộc chiến đấu này. Đặc biệt là sự chỉ đạo sâu sát, tiên phong trong chiến đấu của các tổ chức Đảng bộ ở cấp cơ sở, tình đoàn kết gắn bó quân với dân trên tuyến đường lịch sử và tình cảm thiêng liêng giữa hai nước Việt – Lào anh em.

Đối với những người lính từng đi qua 52 ngày đêm chiến dịch đường 9 – Nam Lào, kỷ niệm ấy không làm sao quên được. Đó là niềm vinh dự, là kỷ niệm thiêng liêng của một đời người được tham gia vào chiến dịch lịch sử này. Vào thời điểm đó, Mỹ và quân đội Sài Gòn đánh phá rất ác liệt. Đội gùi đạn dược gặp rất nhiều khó khăn. Hơn hai tháng trời bám trụ giữa rừng, đội gùi đạn dược và bộ đội đã làm việc, chiến đấu với kẻ thù một cách không mệt mỏi. Được sự giúp sức vô cùng to lớn của người dân tộc Vân Kiều, Pa Cô, các phương tiện cơ giới chiến đấu của ta đã tiến đánh nhiều vị trí do địch tập kích, giành thắng lợi lớn.

Ngày nay, cuộc sống của người Vân Kiều, Pa Cô trên tuyến đường 9 – Nam Lào đã đổi thay như có phép mầu. Ít ai ngờ được rằng chính cái nơi địch đã rải hàng triệu lít chất độc diệt cỏ, làm chết cây cối cùng hàng nghìn tấn bom, đạn phát quang lên những cánh rừng Trường Sơn và dọc hai bên đường 9 mà hôm nay, chốn này đã phủ một màu xanh bạt ngàn của cà phê, cao su, lúa nước…

Bà con Vân Kiều, Pa Cô từ chỗ chỉ quen đốt rẫy trỉa hạt, đến nay đã có những thửa ruộng nước cho năng suất cao, có hàng trăm trang trại gia súc, cây lâm nghiệp với thu nhập bình quân 40 triệu đồng/năm/trang trại. Với diện tích trên 15.000 ha chuối, mỗi năm thu về trên 100 tỷ đồng. Dẫn chúng tôi đi dọc đường 9, ông Nguyễn Quang Tám, nguyên Phó bí thư Huyện ủy, nguyên Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa cho biết: “Trên chính chiến trường ác liệt năm xưa nay mọc lên công trình thủy lợi – thủy điện Rào Quán với vốn đầu tư hơn 4.000 tỷ đồng đã đi vào hoạt động. Đó là chưa kể những địa danh như Cửa Việt, Cồn Tiên, Dốc Miếu, Khe Sanh, Làng Vây, Lao Bảo… bây giờ là địa chỉ của các tour du lịch, thu hút hàng chục vạn du khách trong và ngoài nước đến thăm, hoài niệm về chiến trường xưa. Trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, đường 9 đã nối liền tuyến hành lang kinh tế Đông – Tây thành con đường xuyên Á vươn dài, thông thương với các nước trong khu vực và quốc tế…”.