Làm việc không công: Tốt hay xấu?

Với tình trạng người Mỹ thất nghiệp khá cao ở độ tuổi 20, một số người đang làm việc không công trong khi tìm kiếm được công việc ổn định, nhưng các chuyên gia lại bất đồng quan điểm dù đó là dấu hiệu của sự cống hiến hay tình trạng tuyệt vọng.

Các chuyên gia cho biết, những người tìm việc không công có thể làm mới bản lý lịch của họ bằng cách thúc đẩy kinh nghiệm và học thêm các kĩ năng mới, nhưng một số khác lại cảnh báo rằng các doanh nghiệp có thể lợi dụng việc thất nghiệp và điều đó là bất hợp pháp đối với những công ty thương mại không trả lương cho nhân viên.

Dana Lin, 22 tuổi, là một trong số 14.7 triệu công nhân thất nghiệp ở Hoa Kỳ. Cô đã mất việc marketing ở một công ty kĩ thuật gần San Francisco hồi tháng tư, và kể từ đó vẫn làm việc không công khoảng 5 giờ một tuần cho công ty Internet Jobnob.com.

“Mỗi công ty đều có hàng nghìn người xin vào các loại công việc khác nhau, và tôi nhận thấy rằng tôi cần cố gắng hơn nữa,” Lin, một sinh viên mới tốt nghiệp trường đại học Cornell nói. Từ khi bị sa thải, cô ấy xin khoảng 50 việc và đều gặp thất bại.

“Trong một số trường hợp, các công ty có thể nhận được cái kết tốt hơn (bằng cách nhận công nhân làm việc không công),” cô nói thêm. “Nhưng thật tốt nếu có một việc gì đó gắn với bản thân và khi nói với nhà tuyển dụng, nên nói rằng “tôi không ngồi lê suốt cả ngày, tôi thực sự đang làm việc gì đó”.

Gần đây các hãng hàng không Anh quốc đã yêu cầu các nhân viên gốc Anh làm tình nguyện một tháng không công. Một số công ty, chính quyền thành phố và các bang ở Mỹ đã cho nhân viên nghỉ phép không công, nhưng dù thế nào một số nhân viên vẫn làm việc để được giữ lại hoặc bởi họ lo lắng bị mất việc.

Ross Eisenbrey, phó viện trưởng Viện Economic Policy Institute ở Washington D.C., cảnh báo rằng trong khi mọi người có thể tình nguyện dành thời gian cho các tập đoàn phi lợi nhuận và chính phủ, thì thật bất hợp pháp đối với các công ty thương mại không trả lương cho công nhân.

“Không chỉ là một ý tưởng tồi, mà nó là bất hợp pháp,” Eisenbrey nói. “Luật pháp chỉ ra rằng (các công ty) không thể chấp nhận hay cho phép nhân viên làm việc mà chỉ thu được mức lương tối thiểu. Mọi người càng tuyệt vọng, họ sẽ càng làm những điều như vậy để cố hay khiến bản thân trở nên thu hút hơn đối với nhà tuyển dụng”.

Tạo dựng đường liên kết tài năng

Lin đã bắt đầu làm việc với Jobnob.com, một website ghi lại các mức lương, sau khi công ty này lần đầu tiên lập ra cái có tên gọi là “happy-hour” (giờ vàng) – kết nối người thất nghiệp với các doanh nghiệp mới thành lập, những doanh nghiệp này có việc làm nhưng không thể trả lương.

Julie Greenberg, người đồng sáng lập ra Jobnob.com nói: “Những người tìm việc phải mất nhiều thời gian, thực sự rất nguy hiểm cho họ bởi vì khi bạn bị thất nghiệp khoảng vài tháng, sẽ tăng thêm những khoảng trống trong bản lý lịch của mình”.

“Họ ngay lập tức sẽ nhận thấy những lợi ích, họ cần giấy tờ xác nhận, họ cần duy trì những kĩ năng nhạy bén, nhiều người đang học được các kĩ năng mới. Tôi không nghĩ sẽ có ai đó cảm thấy bị lợi dụng bởi vì họ hiểu rằng… chúng tôi mong rằng mình có thu nhập, chúng tôi mong rằng chúng tôi có thể trả lương cho các bạn”.

Greenberg nói rằng hơn 300 người tìm việc đã tham dự vào hai “giờ vàng” đầu tiên và dự định sẽ có nhiều sự kiện tương tự hơn nữa.

Alexandre Levit, chuyên gia về công sở, đồng thời là tác giả của cuốn “How’d You Score That Gig?” được giới thiệu làm tình nguyện tại các tổ chức phi lợi nhuận để có được hoặc xây dựng kinh nghiệm.

“Tôi nghĩ bạn phải chú ý rằng bạn sẽ không hạ thấp giá trị bản thân. Nếu bạn thực sự có kinh nghiệm này, thì bạn nên được trả lương,” Levit nói. “Rõ ràng tôi nghĩ rằng các công ty đang lợi dụng.”

Madeline Laurano, chuyên gia phân tích chính tại chi nhánh tư vấn và nghiên cứu Bersin và Associates, phản lại rằng khuynh hướng kích thích suy thoái làm việc miễn phí là cách tuyệt vời cho các công ty tạo dựng một “đường liên kết tài năng” để tận dụng khi nền kinh tế phục hồi.

“Các nhà tuyển dụng cần suy nghĩ đến các chiến lược tương tự nếu họ định tuyển dụng ai đó cần trả lương. Nếu bạn vẫn muốn một người chất lượng” Laurano nói. “Người tìm việc cũng cần nghĩ giống như vậy, ‘Tôi vẫn muốn đầu tư thời gian của mình vào công ty mà tôi tin tưởng, nơi tôi có thể phát triển và học hỏi’.”

“Vấn đề tranh cãi mà mọi người đang quan tâm, chính là sự cống hiến hay sự tuyệt vọng” Laurano nói. “Không nhất thiết là phải làm tình nguyện ở trung tâm cho người vô gia cư, mà việc đóng góp vào đó cũng có thể mang lại cho bạn một vài lợi ích sau này.

Nguyễn Thúy (dantri)