Y học cổ tr­uyền trong điều trị tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não trong y học cổ truyền (YHCT) gọi chung là TRÚNG PHONG hay bán thân bất toại.

Nguyên nhân của trúng phong: Theo YHCT phần nhiều do chính khí hư từ bên trong, tính chí uất kết khiến cho can phong nội động. Hoặc do khí hậu thời tiết thay đổi đột ngột: cảm lạnh, tắm bị nhiễm lạnh, say rượu, lao lực, cố gắng quá sức. Ba tình huống chính: Tình chí bị tổn thương (sinh hoạt không điều độ), ăn uống thất thường và do nguyên nhân khác (phòng dục quá độ…).

Để điều trị trúng phong, thường dựa vào các biểu hiện lâm sàng chính. Trong YHCT, có các nhóm biểu hiện sau:

– Can thận âm hư: liệt nửa người, chóng mặt, hoa mắt, miệng khô, chất lưỡi đỏ… Thường dùng các vị thuốc có tác dụng Tư bổ can thận như  bài Lục vị quy thược với các vị thuốc Đương quy, Bạch thược, Thục địa…

– Đàm thấp: liệt nửa người, béo bệu, lợm giọng, ngực sườn đau tức… dùng nhóm thuốc Kiện tỳ trừ thấp hóa đàm như bài Bán hạ bạch truật thang gia giảm với các vị thuốc Bán hạ, Bạch truật, Thiên ma…

– Khí trệ huyết ứ: Liệt nửa người, hoa mắt, chóng mặt, bụng đầy, khó tiêu… dùng nhóm thuốc ích khí hoạt huyết, thông kinh, hoạt lạc như bài thuốc Bổ dương hoàn ngũ thang, Bổ khí thông huyết với các vị thuốc Hoàng kỳ, Xích thược, Xuyên khung, Hồng hoa, Đào nhân, Địa long, Đương quy, Bạch thược.

– Âm hư dương xung: Liệt nửa người, chóng mặt, ù tai, dễ cáu gắt… dùng nhóm thuốc Tư âm tiềm dương như bài thuốc Thiên ma câu đằng ẩm với các vị thuốc Thiên ma, Câu đằng, Phục linh…

Lưu ý: Trong giai đoạn điều trị hay phục hồi chức năng, ngoài việc dùng thuốc nên kết hợp các phương pháp luyện tập dưỡng sinh, xoa bóp, châm cứu. Sự kết hợp này rất quan trọng có vai trò quyết định đến quá trình hồi phục chức năng vận động trí óc và chân tay. Ngoài ra tự tạo cho mình một tinh thần thanh thản, chế độ sinh hoạt điều độ là một biện phát rất hữu hiệu để tăng sức khỏe và chống tái phát đối với bệnh nhân.

Ths. Lê Thị Hiền
Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam