Lao động trẻ em ở Pakistan

Từ khi động đất, số trẻ em lao động trong khu vực tăng thấy rõ Thoạt nhìn khó mà tin rằng Muhsin, 10 tuổi, từng đến trường đều đặn và mơ ước trở thành một phi công.

Muhsin bươi đống rác trong thành phố Abbotabad, tỉnh biên giới nằm về phía Tây – Bắc Pakistan, cậu bé đang cố moi những tấm bìa, chai rỗng và mẩu kim khí để mang bán, kiếm không tới 1 đôla Mỹ mỗi ngày.

Vừa đưa tay áo chùi mồ hôi trên mặt, vừa lấy hơi thở, cậu nói với phóng viên: “Cháu đành phải bỏ học. Nhưng cháu đâu thể làm gì khác? Sau trận động đất cháu phải phụ giúp gia đình”.

Cha của Muhsin chết sau khi căn nhà họ thuê gần thị trấn Bakolot, ngay tâm chấn động đất, bị sụp đổ, để lại cậu và hai em trai không còn lựa chọn nào khác ngoài việc theo mẹ chuyển đến Abbotabad tìm việc làm.

Muhsin rầu rầu nói: “Cháu muốn trở lại trường, nhưng cháu không thể. Đơn giản là không thể vậy thôi”.

Có hàng ngàn trẻ em gặp trường hợp như Muhsin sau trận động đất hồi tháng 10-2005 ảnh hưởng đến mạn bắc Pakistan buộc phải bỏ học và tham gia lao động để trợ giúp gia đình.

Hơn 73.000 mạng sống đã bị cướp mất và hơn 3,5 triệu người mất sạch nhà cửa trong một thiên tai tồi tệ nhất.

Nhiều trẻ em nghèo nhất trong những người nghèo không còn chọn lựa nào khác ngoài đến các thành phố và thị trấn lớn hơn trong khu vực để tìm công ăn việc làm – nhiều em một thân một mình không có gia đình.

Violet Speek-Warnery, một chuyên gia bảo vệ trẻ em thuộc UNICEF, cho biết: “Bỗng nhiên ngày càng có nhiều trẻ em cùng với gia đình đổ tới các thành phố lớn hơn”.

3,3 triệu lao động trẻ em

Cách nay hơn hai năm rưỡi, nhà chức trách Pakistan đã bày tỏ lo ngại về số lao động trẻ em gia tăng – vấn đề vốn đã trầm trọng trên khắp Pakistan – tại khu vực bị ảnh hưởng do động đất.

Một thăm dò về lao động trẻ em của Văn phòng Thống kê Liên bang năm 1996, thống kê chính thức mới nhất về vấn đề này, cho thấy có tới 3,3 trẻ em dưới 14 tuổi đang phải làm việc. Các nhân viên cứu trợ nói con số nay hiện cao hơn nhiều.

Trong những thị trấn như Abbotabad, người ta có thấy trẻ em nằm ngủ màn trời chiếu đất, điều chưa từng nghe nói trước năm 2005. Điều này khiến Chính phủ vội dựng một ngôi trường đặc biệt cho trẻ em lao động trong khu vực.

Faiz Ullah, phụ tá Giám đốc Sở Lao động Abbotabad, nói: “Trước động đất, tỉ lệ trẻ em lao động chỉ vào khoảng 5%. Nay con số này đã lên tới hơn 15%”, và ước tính khoảng 10.000 trẻ em trong khu vực bị động đất ảnh hưởng nay đang làm việc để phụ giúp gia đình.

Theo Tổ chức Phi chính phủ cứu vớt trẻ em của Thụy Điển, con số thực tế cao hơn nhiều mặc dù thiếu dữ liệu để có thể xác định số lượng và kiểm chứng.

Ghulum Qadri, quản lý chương trình của tổ chức này tại Pakistan, nói: “Tôi cho rằng con số thật lớn hơn nhiều. Mười ngàn là quá thấp”.

Theo dữ liệu mà tổ chức thu thập được vào hồi cuối năm ngoái và hiện còn đang phân tích từ 5.000 trẻ em tại các tỉnh trước khi bị ảnh hưởng bởi động đất gồm Battagram, Abbotabad và Mansehra, có tới gần 20% trẻ em buộc phải làm việc. Còn hiện nay, tỉ lệ trẻ em lao động tại các tỉnh này là khoảng 35%.

UNICEF vào cuộc

Cộng tác chặt chẽ với các chính quyền địa phương và Hội Tạo việc làm (JCDS), một tổ chức phi chính phủ tại Abbotabad, UNICEF đã xây dựng hai trung tâm bảo vệ trẻ em trong thành phố, với khoảng 500 em đang làm việc. Trong những trung tâm này, trẻ em được giáo dục một cách không chính thức để các em dần hội nhập vào các trường học của Chính phủ, theo giải thích của Agnes Mutenyo Karani, một quan chức bảo vệ trẻ em của UNICEF.

Thêm vào đó, những lao động trong trung tâm có cơ hội gặp những người chủ lao động tại địa phương với cố gắng nâng ý thức của họ về quyền của trẻ em để tránh bắt các em phải làm việc.

Hầu hết các em là con trai, nhưng không phải ít con gái cũng có mặt, nhiều em đang giúp việc nội trợ gia đình trong khu vực bị ảnh hưởng do động đất, theo Sprrk-Warnery.

Akbar Ali, giám sát bảo vệ trẻ cho JCDS, nói: “Một số trẻ em trước đây được đi học, trong khi những trẻ khác thì không. Chúng tôi cần đưa chương trình học sao cho phù hợp”.

Kết quả đầy hứa hẹn

Trong số 119 trẻ em theo học từ đầu đến nay, 43 em đã sum họp với gia đình thông qua tư vấn và cuộc sống được hỗ trợ và đã đến trường trở lại. Còn 76 em, những kế hoạch cho từng cá nhân để hội nhập cũng đang tiến hành tốt.

“Cháu rất thích khi được đi học trở lại”, cậu bé Hameed-ullah, 8 tuổi, bị buộc thôi học ở Muzaffarabad sau động đất và vừa mới đây còn bươi rác trên đường phố Abbotabad với anh mình, mỉm cười nói.

Quang Hùng