Bệnh sởi gây viêm phổi và chảy mủ tai

BS Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm, Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP HCM cho biết, sau mấy năm vắng bóng, bệnh sởi đã quay trở lại tấn công nhiều trẻ em từ đầu tháng 12/2013. Đến nay, đã có hơn 100 trẻ nhập viện điều trị bệnh sởi.

Khi bị sởi, bé sẽ nổi ban khắp toàn thân vào ngày thứ 2 đến ngày thứ 3 của bệnh. Ảnh minh họa.

Biến chứng nguy hiểm

Ngày 9/1, phòng lưu bệnh Khoa Nhiễm (Bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM) có gần 20 trường hợp mắc bệnh sởi nằm điều trị nội trú. Hầu hết bệnh nhi đều biến chứng hô hấp, viêm phổi hoặc chảy mủ tai.

Nằm thiêm thiếp trên giường bệnh, bé T.T (9 tháng tuổi, quận Gò Vấp) bị sởi nổi khắp người. Mẹ bé cho biết, trước đó thấy bé sốt, gia đình cứ tưởng bình thường như mọi lần nên cho bé uống thuốc hạ sốt. Sau 3 ngày, người bé nổi ban đỏ ở bụng và mặt. Khi thấy bé có triệu chứng khó thở, gia đình mới đưa đến bệnh viện thì bé đã bị biến chứng sang viêm phổi.

Tương tự, mẹ bệnh nhi N.C (1 tuổi, quận 12) cho biết, thấy bé sốt mệt, môi đỏ, chảy nước mũi, chị vẫn nghĩ bé bị sốt như mọi lần nên không tới viện khám mà chỉ cho uống thuốc hạ sốt. Đến khi thấy ban nổi khắp người, bé khóc nhiều khi chạm vào tai, khó thở nên đưa vào viện khám thì mới biết bé bị mắc sởi. Mẹ bệnh nhi cũng cho biết thêm, rất tiếc là khi bé 9 tháng tuổi đã không cho con đi tiêm phòng sởi.

Theo BS Trương Hữu Khanh, trẻ bị bệnh sởi có thể biến chứng thành viêm phổi, viêm tai, tiêu ra máu, viêm não. “Đã có 3 trẻ phải dùng máy thở kéo dài và dùng kháng sinh mạnh tại phòng cấp cứu của Khoa Nhiễm. Với trẻ suy dinh dưỡng kết hợp bị sởi sẽ dễ dẫn đến viêm phổi và suy dinh dưỡng nặng hơn”, BS Khanh cho biết.

Nhận diện sởi

Đường lây truyền của sởi

Sởi lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp như: Nước bọt, hắt hơi, sổ mũi hoặc do hít phải mầm bệnh từ môi trường bên ngoài của bệnh (do mầm bệnh có thể tồn tại ngoài môi trường hơn một giờ). Khi bị sởi, bé sẽ nổi ban khắp toàn thân vào ngày 2 đến ngày thứ 3 của bệnh.

Theo BS CK2 Huỳnh Trọng Dân (Khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng 2), bệnh sởi còn được gọi là bệnh đau ban đỏ. Tác nhân gây bệnh sởi thuộc nhóm RNA giống Mobilli virus của họ Paramyxoviridae Influenzae. Có thể nhận diện sởi qua nhiều giai đoạn:

Thời kỳ ủ bệnh (từ lúc bị nhiễm siêu vi trùng đến lúc có triệu chứng bệnh, trung bình là 10 ngày (có thể thay đổi từ 7 đến 18 ngày), trẻ có thể sốt nhẹ.

Thời kỳ khởi phát (còn gọi là thời kỳ viêm long): Đây là thời kỳ hay lây nhất, kéo dài từ 3 đến 5 ngày với các biểu hiện như: Sốt nhẹ hoặc sốt cao 39,5oC đến 40oC, có thể có sốt cao co giật, kèm mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ đau khớp; “Viêm long” (có triệu chứng giống như cảm cúm), thường xảy ra ở mắt và mũi, gây chảy nước mắt, đổ nghèn nhiều, kết mạc mắt đỏ, người bệnh sợ ánh sáng, giác mạc và mi mắt có thể bị sưng phù, hắt hơi, sổ mũi, ho đàm, khàn giọng. Có thể gây viêm thanh quản co rút, nếu có triệu chứng viêm long ở đường tiêu hóa sẽ gây tiêu chảy. Có những chấm trắng nhỏ khoảng1mm mọc trên nền niêm mạc má viêm đỏ, có vị trí ngay với răng hàm thứ nhất, đó là dấu hiệu rất có giá trị để giúp chẩn đoán khi phát ban. Thời gian tồn tại của dấu hiệu này khoảng 12 đến 18 giờ.

Thời kỳ toàn phát (hay còn gọi là thời kỳ phát ban): Ban xuất hiện đầu tiên ở sau tai, sau đó lan dần lên 2 bên má, cổ, ngực, bụng và phần chi trên trong vòng 24 giờ. Trong 24 giờ kế tiếp, ban lan xuống lưng, bụng, 2 tay và sau cùng là 2 chân trong từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 3 của bệnh. Ban sởi màu hồng nhạt, ấn vào mất, thường kết dính lại. Trong trường hợp nhẹ, ban mọc thưa thớt. Đối với những trường hợp nặng, ban mọc dày đặc cả lòng bàn tay, bàn chân, đôi khi có ban xuất huyết cơ thể kèm chảy máu mũi, miệng, xuất huyết tiêu hóa.

Thời kỳ phục hồi: Ban sởi bay theo trình tự xuất hiện để lại vùng da bị ảnh hưởng những vết thâm đen trên bề mặt da loang lổ như da cọp nên được gọi là “vết vằn da hổ”.

Theo BS Huỳnh Trọng Dân, khi bị sởi, nên cho trẻ nghỉ ngơi, tránh tiếp xúc với ánh sáng mạnh trong giai đoạn sợ ánh sáng, nên cho trẻ ăn chế độ giàu chất dinh dưỡng và dễ tiêu hóa, giữ gìn vệ sinh răng miệng. Nếu bé sốt cao có thể dùng Acetaminophene 15mg/kg/lần, ngày 4 lần và cho uống nhiều nước, kết hợp với các biện pháp lau mát.

Phòng lây sởi

Để phòng tránh lây sởi, khi gia đình có người mắc sởi, bạn cần: Theo dõi nhiệt độ hàng ngày. Nhỏ mắt, nhỏ mũi bằng dung dịch nước muối 9‰ để tránh nhiễm khuẩn.

Tắm rửa sạch bằng nước ấm để tránh nhiễm trùng và lở loét.

Dinh dưỡng đầy đủ, thức ăn dễ tiêu và giàu dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin A.

Chỉ dùng thuốc kháng sinh khi có chỉ định của thầy thuốc.

Đưa đến cơ sở y tế ngay khi các dấu hiệu nặng lên như: Sốt cao, ho nhiều, tiêu chảy nặng; Ban sởi lặn hết mà vẫn còn sốt; Các dấu hiệu biến chứng về tai, phổi, tiêu hóa, mắt…; Dùng khăn hoặc tay che miệng khi ho, hắt hơi; Rửa tay trước khi ăn và trước khi chế biến thức ăn.

Tốt nhất là chích ngừa sởi bởi đây là biện pháp chủ động để ngừa bệnh.

Minh Châu

GiadinhNet