Triển khai dự án giao thông vận tải trọng điểm: Tuyệt đối tránh tình trạng… bán thầu

Phải tổ chức đấu thầu, chọn nhà thầu công khai, minh bạch, tránh tình trạng thông thầu, “quân xanh, quân đỏ”, bán thầu, chia cắt dự án… Đây là chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên họp thứ hai của Ban chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quốc gia trọng điểm ngành giao thông vận tải (GTVT).

Nhiều công trình giao thông tại TP.HCM đã hoàn tất đưa vào khai thác góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội

Nhiều dự án vẫn… ì ạch

Theo báo cáo của Bộ GTVT, sau phiên họp thứ nhất của Ban chỉ đạo, các bộ, ngành, địa phương và các đơn vị liên quan đã tích cực tổ chức triển khai các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Đã kịp thời bố trí vốn cho các dự án; phối hợp tháo gỡ các khó khăn vướng mắc; tăng cường công tác kiểm tra giám sát, chú trọng công tác quản lý chất lượng đi liền với kiểm soát tiến độ; tăng cường công tác vận động, tuyên truyền, công khai các thông tin về chủ trương thực hiện các dự án. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã gặp không ít khó khăn, vướng mắc như giải phóng mặt bằng, giải ngân, thiếu nguồn vật liệu đắp nền. Theo đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện, nhất là các công trình trọng điểm.

Riêng với dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, nói về việc thẩm định các nội dung điều chỉnh dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc – Thứ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư (KHĐT) – cho biết, tháng 4-2022, Bộ KHĐT có văn bản đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai hoàn thiện sớm công tác này. Đến nay, bộ đã nhận được văn bản của Đồng Nai nhưng chưa đạt yêu cầu.

Ông Tạ Anh Tuấn – Thứ trưởng Bộ Tài chính – cho rằng, khó khăn nhất là cân đối nguồn lực thực hiện các dự án. Cụ thể như cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 1, giải ngân của các dự án phải hoàn thành trong năm 2022 tương đối thấp, còn hơn 50% chưa giải ngân được; 3 dự án cao tốc Khánh Hòa – Buôn Mê Thuột, Biên Hòa – Vũng Tàu, Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng đến nay vẫn chưa xác định để cơ cấu nguồn vốn thực hiện đầu tư từng dự án thành phần.

Tại TP.HCM, Phan Văn Mãi – Chủ tịch UBND TP – thông tin, công việc thực hiện các dự án đang triển khai hết sức khẩn trương. Đơn cử như dự án đường Vành đai 3, trong tháng 9 này, TP hoàn tất giao ranh giới mốc, đảm bảo đến tháng 11-2022 sẽ thẩm định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án thành phần để tập trung triển khai. Để bàn giao ranh mốc, TP đã hoàn tất rà soát với các quận/huyện, thu thập pháp lý bình quân chung 4 địa phương đạt 67,5%, trong đó huyện Hóc Môn đạt 93,4%. Việc đo đạc, kiểm đếm đạt bình quân 63%.

Với tuyến Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương), TP.HCM phấn đấu đến tháng 12-2022 sẽ khởi công gói hạ tầng. TP.HCM kiến nghị Bộ KHĐT xem xét chủ trương chấp thuận cho TP làm thủ tục phê duyệt điều chỉnh thời gian dự án. Còn với dự án Vành đai 4 đang trong quá trình chuẩn bị để bổ sung vốn trung hạn 2021-2025. Tuy nhiên đoạn giáp ranh TP.HCM – Long An theo quy hoạch là cao tốc nhưng Long An đề nghị theo đường cấp đô thị. Do đó, hai bên đang nghiên cứu, thống nhất để chuẩn bị có tổng dự toán…

Hạ tầng giao thông – “điểm nghẽn” lớn

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, phát triển hạ tầng, gồm hạ tầng giao thông được Đảng và Nhà nước xác định là một trong 3 đột phá chiến lược; trong đó có mục tiêu đến năm 2030 hoàn thành 5.000km cao tốc. Hiện nay, Nhà nước đã dành nguồn vốn lớn – 800 ngàn tỷ đồng để phát triển hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, lĩnh vực này vẫn là “điểm nghẽn” lớn ảnh hưởng đến phát triển kinh tế – xã hội.

“Nếu cứ làm như kiểu cũ với khối lượng lớn công việc như hiện nay thì không bao giờ xong. Chẳng hạn như xây dựng Sân bay Long Thành, triển khai thực hiện từ năm 2015 nhưng đến nay đã 7 năm vẫn chưa thể khởi công. Do đó, cần thay đổi cách nghĩ, cách làm, tư duy, phương pháp, cách tiếp cận. Phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, cải tiến thủ tục, các công đoạn công việc. Nếu vướng mắc ở các bộ, ngành thì người đứng đầu phải trực tiếp giải quyết”, Thủ tướng đề nghị.

Theo Thủ tướng, địa phương nào giao thông phát triển thì kinh tế – xã hội phát triển, “đường đi đến đâu, văn minh đi đến đó”. Vì vậy, cần sự vào cuộc quyết liệt, mạnh mẽ liên tục của cả hệ thống chính trị trên cả nước để tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ các dự án GTVT trọng điểm quốc gia. Cần phát huy tinh thần cao độ của mỗi người đứng đầu, trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp, nhà thầu, đơn vị tư vấn, giám sát theo chức năng quyền hạn, thẩm quyền. Quá trình thực hiện phải bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, người dân, doanh nghiệp. Coi trọng sự đồng thuận, nhất là đồng thuận trong nhân dân, không để khiếu kiện kéo dài trong giải phóng mặt bằng.

“Kinh nghiệm giải phóng mặt bằng phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, phải đạt được sự đồng thuận của người dân. Để người dân đồng thuận phải đẩy mạnh công tác vận động, tuyên truyền hiệu quả. Các bộ, ngành phải cử cán bộ tích cực xuống địa phương, tới tận công trình, nắm bắt tình hình, cùng giải quyết với tinh thần vì cái chung; coi công việc, sự khó khăn của cơ quan, đơn vị, địa phương khác cũng như công việc, khó khăn của chính mình. Các ban quản lý dự án cũng phải kiểm tra các công trình, chấm dứt kiểu đấu thầu xong rồi bán thầu”, Thủ tướng cho hay.

Công việc sắp tới, Thủ tướng đề nghị các ban quản lý dự án, nhà thầu triển khai các công việc được phê duyệt. Trong đó, đối với các dự án trên địa bàn Hà Nội và TP.HCM, mặc dù các địa phương đã chỉ đạo quyết liệt tháo gỡ khó khăn, bắt đầu đi vào nền nếp nhưng cần phát huy làm tốt hơn. Thời gian qua TP.HCM làm rất tốt dự án đường Vành đai 3, cần duy trì đà này. Bởi các dự án nếu càng kéo dài thì hiệu quả đầu tư càng thấp. Quá trình làm cần có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó.

Thủ tướng đề nghị chủ tịch các tỉnh, thành phải làm quy hoạch cho xong và tập trung cho đầu tư công. Các ban quản lý dự án tổ chức đấu thầu, chọn nhà thầu công khai, minh bạch, tránh tình trạng thông thầu, “quân xanh, quân đỏ”, bán thầu, chia cắt dự án.

“Các bộ, ngành tăng cường kiểm tra, giám sát, đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng công trình. Đồng thời phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; cơ cấu lại vốn các dự án, điều chuyển vốn từ các dự án làm kém, chậm tiến độ sang các dự án làm tốt…”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Phú Cát