Thuốc lá lậu vẫn… “hoành hành”

Trước những mối nguy hại từ thuốc lá, ngày 24-5-2023, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 568/QĐ-TTg ban hành chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030. Theo đó, thời gian qua lực lượng chức năng đã tăng cường kiểm tra, xử phạt các vụ vận chuyển, buôn bán thuốc lá…

Tiêu hủy thuốc lá lậu ở tỉnh Long An

Phát hiện thuốc lá điện tử trong… tiệm tạp hóa

Triển khai thực hiện Công văn số 693/CN-CNTDTP ngày 16-6-2023 của Cục Công nghiệp, Bộ Công thương về việc tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, gần 2 tháng qua, lực lượng quản lý thị trường (QLTT) các tỉnh, thành phố đã kiểm tra và thu giữ rất nhiều tang vật.

Cụ thể, ngày 11-7, Đội QLTT số 3 (Cục QLTT TP.Cần Thơ) đã kiểm tra đột xuất tiệm tạp hóa HT (P.An Khánh, Q.Ninh Kiều) do bà T.T.B.S làm chủ. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện tiệm tạp hóa bày bán 215 đơn vị sản phẩm thuốc lá điện tử; tinh dầu thuốc lá điện tử của nhiều nhãn hiệu, xuất xứ Trung Quốc. Tuy nhiên bà S. không xuất trình được hóa đơn, chứng từ liên quan đến hàng hóa. Đoàn kiểm tra đã niêm phong tạm giữ toàn bộ tang vật vi phạm và lập biên bản vi phạm hành chính đối với hộ kinh doanh tạp hóa HT.

Trước đó, Đội QLTT số 3 cũng đã kiểm tra, ngăn chặn hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng tại 2 hộ kinh doanh trên địa bàn quản lý. Theo đó, đã lập biên bản vi phạm hành chính và tạm giữ 400 đơn vị sản phẩm thuốc lá điện tử; tinh dầu thuốc lá điện tử xuất xứ Trung Quốc.

Ngày 14-7, Đội QLTT số 2 (Cục QLTT tỉnh Lai Châu) phối hợp với lực lượng chức năng kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm hành chính 3 đối tượng kinh doanh thuốc lá điện tử nhập lậu và thuốc lá điếu ba số 555. Tang vật thu giữ gồm có 21 bộ máy thuốc lá điện tử, 20 bao thuốc lá.

Ngày 21-7, Đội QLTT số 2 (Cục QLTT tỉnh Hậu Giang) đã kiểm tra đột xuất đối với hộ kinh doanh B.V.N (P.3, TP.Vị Thanh). Tại đây, đoàn kiểm tra phát hiện 370 bao thuốc lá điếu có nhãn gốc bằng tiếng nước ngoài nhưng không có nhãn phụ bằng tiếng Việt Nam, không có hóa đơn chứng từ liên quan đến hàng hóa; gồm 66 bao nhãn hiệu Hero, 158 bao nhãn hiệu Jet và 146 bao nhãn hiệu Scott. Theo đó, đoàn đã lập biên bản tạm giữ, niêm phong toàn bộ số hàng hóa nêu trên để tiếp tục xác minh, làm việc và xử lý theo quy định của pháp luật.

Cũng trong tháng 7 (ngày 20-7), Đội QLTT số 8 (Cục QLTT tỉnh Gia Lai) đã tiến hành kiểm tra hộ kinh doanh T.D do ông N.V.T (xã Glar, huyện Đăk Đoa) làm chủ. Theo đó phát hiện tại đây đang bày bán các sản phẩm thuốc lá điếu sản xuất trong nước thuộc ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện nhưng ông N.V.T không có giấy phép kinh doanh bán lẻ sản phẩm thuốc lá theo quy định. Theo đó, hộ kinh doanh này bị phạt hành chính với số tiền 12.500.000 đồng.

Trước đó, Đội QLTT số 8 cũng đã kiểm tra và xử lý 5 vụ về hành vi buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu với tổng số tiền phạt là 10.000.000 đồng và tịch thu 98 bao thuốc lá nhập lậu các loại.

Với các sản phẩm thuốc lá sau khi bị thu giữ sẽ tiêu hủy. Cụ thể, ngày 13-7, tại Đội QLTT số 6 (Cục QLTT tỉnh Long An), các đối tượng vi phạm hành chính đã thực hiện tiêu hủy tang vật vi phạm là hàng cấm và hàng hóa nhập lậu được Đội QLTT số 6 tạm giữ và trả lại để thi hành quyết định xử phạt theo quy định. Theo đó, tang vật vi phạm hành chính buộc tiêu hủy gồm 1.140 bao thuốc lá điếu nhập lậu nhãn hiệu Jet, Hero, Scott và 31 máy hút thuốc lá điện tử, nhãn hiệu Guard, Aspire Flexus, Voopoo Drag E60, Nexmini do Trung Quốc sản xuất, có giá trị là 18.200.000 đồng.

Đến năm 2030, nước ta có khoảng 70 ngàn người chết/năm vì thuốc lá

Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có khoảng hơn 70 hóa chất gây bệnh ung thư và nhiều chất gây ra những căn bệnh nguy hiểm điển hình như: phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim mạch, vô sinh và nhiều bệnh nan y khác. Một số hóa chất điển hình có trong thuốc lá như: Nicotine, hắc ín, Benzene, Amonia, Formaldehyde, Polycilic Acromatic Hydrocarbon (PAH)…

Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Dự báo đến năm 2030, con số này có thể tăng lên tới 70.000 người/năm. Việt Nam đang nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 15,3 triệu người hút và 33 triệu người bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động. Tỷ lệ hút thuốc ở nam giới là 45,3%, nữ 1,1%. Thuốc lá chính là thủ phạm của 6/8 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và là nguyên nhân thứ 2 gây nên các bệnh tim mạch như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…

Kết quả khảo sát tại Bệnh viện K (Hà Nội) cũng cho thấy, 90% ca ung thư phổi có hút thuốc lá. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư cao gấp 10 lần người không hút thuốc. Nếu hút 20 điếu thuốc lá/ngày, nguy cơ mắc ung thư phổi gấp 26 lần người không hút.

Lực lượng quản lý thị trường tỉnh Hậu Giang thu giữ các sản phẩm thuốc lá lậu

Nói về tác hại của thuốc lá, GS.TS Trần Văn Thuấn – Thứ trưởng Bộ Y tế – cho biết, theo WHO, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm và là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp; làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh không lây nhiễm như ung thư, tim mạch; ước tính mỗi năm gây ra 60.000 ca ung thư ở Việt Nam. Không chỉ có vậy, những người hút thuốc còn có nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe cao hơn so với những người không hút thuốc.

Bên cạnh tác hại về sức khỏe, sử dụng thuốc lá còn gây tổn thất về kinh tế đối với các cá nhân, gia đình và xã hội – các tổn thất này bao gồm chi tiêu cho hút thuốc; chi phí cho khám, điều trị bệnh liên quan đến hút thuốc; giảm sút, mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm.

Những năm gần đây trên thị trường xuất hiện các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa. Các sản phẩm này hiện chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại thị trường trong nước. Điều đáng nói là đối tượng sử dụng các loại thuốc lá này đang có xu hướng gia tăng trong lứa tuổi học sinh, sinh viên.

Để hạn chế đến mức thấp nhất tác hại của thuốc lá, đặc biệt là giảm bệnh tật và tử vong do sử dụng các sản phẩm thuốc lá gây ra, PGS.TS Lương Ngọc Khuê – Cục trưởng Cục Quản lý, khám chữa bệnh (Bộ Y tế), Giám đốc Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá – cho rằng, cần phải giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc bằng cách xây dựng lộ trình tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá đảm bảo đến năm 2030, mức thuế tỉ trọng trên giá bán lẻ theo khuyến nghị của WHO; ban hành quy định về ngăn ngừa các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng; tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm…

Anh Kim