Nhạc số ăn cắp bản quyền trắng trợn: Dẹp “loạn” được không?

Bị ăn cắp bản quyền trắng trợn nhưng các hãng sản xuất đĩa nhạc, các ca sĩ bỏ tiền đầu tư sản phẩm ghi âm âm nhạc cứ phải ngậm đắng nuốt cay bao năm nay vì có lên tiếng thì cũng không ai bảo vệ họ.

Bỏ ngỏ quản lý nhiều năm

Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện nay có khoảng 150 trang web âm nhạc, mỗi trang đều có dịch vụ cho tải về các tác phẩm nhạc số. Phổ biến nhất và có lượng truy cập, tải về nhiều nhất hiện nay là mp3.zing.vn; nhaccuatui.com; nhacso.net; baamboo.com; sonic.vn; yeuamnhac.com; pops.vn; socbay.com;

nhacvui.vn…

Trong số này có rất ít trang ký kết hợp đồng sử dụng bản quyền bản ghi âm tác phẩm âm nhạc qua Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Việt Nam nên việc vi phạm bản quyền bản ghi âm công nghiệp tác phẩm âm nhạc trong nhạc số khá phổ biến, chưa kể có đơn vị ký kết nhưng không thực hiện việc trả phí. Nhất là hiện nay vì số chương trình do các đơn vị sản xuất thuộc Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Việt Nam bỏ vốn đầu tư không nhiều, chủ yếu do các ca sĩ tự bỏ vốn đầu tư, lấy giấy phép sản xuất từ các đơn vị này nên rất nhiều tác phẩm âm nhạc ghi âm được sử dụng trên các trang web âm nhạc gần đây không thuộc sở hữu quyền liên quan của các đơn vị thuộc Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Việt Nam. Tình trạng ăn cắp bản quyền phổ biến và trắng trợn diễn ra từ lâu nay, làm giàu bất chính cho nhiều đơn vị, cá nhân kinh doanh các trang web âm nhạc này nhưng hầu như chưa được các cơ quan quản lý chức năng ra tay dẹp “loạn”.

Lâu nay, các cơ quan thanh tra ngành thông tin – truyền thông cho rằng trách nhiệm quản lý về tác quyền tác phẩm nghệ thuật thuộc chức năng của ngành văn hóa, còn các cơ quan thanh tra ngành văn hóa lại cho rằng quản lý các trang thông tin điện tử, trang mạng xã hội là trách nhiệm của ngành thông tin, truyền thông. Công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này trước nay gần như bỏ ngỏ. Những đơn vị, cá nhân bị hại vì vậy không biết kêu ai. Việc kiện ra tòa cũng không đơn giản vì quy định pháp luật trong lĩnh vực hoạt động này chưa được cụ thể rõ ràng.

“Bùa” thông tư liên tịch

Để kéo trách nhiệm quản lý của 2 ngành vào trận địa này, Bộ Thông tin – Truyền thông và Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã ký kết Thông tư liên tịch số 07/ 2012 TTLT- BTTTT- BVHTTDL ngày 19-6, có hiệu lực từ ngày 6-8, “quy định trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian trong việc bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan trên môi trường mạng internet và mạng viễn thông”.

Thông tư này đã xác định cụ thể dịch vụ trung gian bao gồm các dịch vụ: viễn thông, internet, mạng xã hội trực tuyến, tìm kiếm thông tin số, cho thuê chỗ lưu trữ thông tin số bao gồm cả dịch vụ cho thuê chỗ lưu trữ trang thông tin điện tử. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian được giải thích gồm các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ internet, viễn thông, cung cấp dịch vụ mạng xã hội trực tuyến…

Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian phải chịu trách nhiệm và bồi thường thiệt hại về nội dung thông tin số (tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng đã được số hóa và được xử lý, lưu trữ, trao đổi, truyền đưa, cung cấp trên môi trường mạng internet, mạng viễn thông) vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan.

Với thông tư này, các trang mạng xã hội trực tuyến không thể đổ trách nhiệm xâm phạm bản quyền tác phẩm âm nhạc của mình cho người sử dụng như lâu nay.

Bà Trương Thị Thu Dung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Việt Nam, cho rằng khi thông tư này có hiệu lực, Thanh tra Bộ Thông tin – Truyền thông sẽ phối hợp với Thanh tra Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch xử lý hành vi vi phạm theo điều 6 của thông tư, tình trạng vi phạm bản quyền trên các trang mạng internet và mạng viễn thông sẽ giảm.

Ông Huỳnh Tiết, Giám đốc Bến Thành Audio&Video, cho rằng chẳng trông chờ gì ở cơ quan quản lý chức năng vì trước nay những vi phạm về nhạc cấm trên mạng, báo chí nêu nhưng có ai làm gì đâu thì nói gì giải quyết vi phạm bản quyền. Tuy nhiên, theo ông, thông tư đã cụ thể hóa hơn các quy định của pháp luật trong lĩnh vực hoạt động này, đây là cơ sở pháp lý để các đơn vị, cá nhân bị xâm hại bản quyền mạnh dạn, tự tin khởi kiện tại tòa dân sự.

Trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian

1. Lưu trữ nội dung thông tin số trong hệ thống cung cấp dịch vụ của mình chỉ mang tính chất trung chuyển, tạm thời, tự động, có thời hạn, đủ để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của việc truyền tải nội dung thông tin số.

2. Chấp hành công tác thanh tra, kiểm tra của cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền theo quy định về quyền tác giả, quyền liên quan.

3. Gỡ bỏ và xóa nội dung thông tin số vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan, cắt, ngừng và tạm ngừng đường truyền internet, đường truyền viễn thông khi nhận được yêu cầu bằng văn bản của Thanh tra Bộ Thông tin – Truyền thông hoặc Thanh tra Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch hoặc các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật.

4. Cung cấp các thông tin về khách hàng thuê chỗ lưu trữ nội dung thông tin số, trang thông tin điện tử và khách hàng sử dụng dịch vụ trung gian khác theo yêu cầu của Thanh tra Bộ Thông tin – Truyền thông hoặc Thanh tra Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch hoặc các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền khác.

5. Chịu trách nhiệm trực tiếp bồi thường thiệt hại do vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ và pháp luật khác có liên quan trong các trường hợp sau:

a) Là nguồn khởi đầu đăng tải, truyền đưa hoặc cung cấp nội dung thông tin số qua mạng viễn thông và internet mà không được phép của chủ thể quyền;

b) Sửa chữa, cắt xén, sao chép nội dung thông tin số dưới bất kỳ hình thức nào mà không được phép của chủ thể quyền;

c) Cố tình hủy bỏ hoặc làm vô hiệu hóa các biện pháp kỹ thuật do chủ thể quyền thực hiện để bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan;

d) Hoạt động như nguồn phân phối thứ cấp các nội dung thông tin số do vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan mà có.

…