Hạn chế sử dụng hình ảnh nhân vật hút thuốc trong nghệ thuật

Được xây dựng từ giữa năm 2013, dự thảo Thông tư hạn chế sử dụng thuốc lá trong các tác phẩm sân khấu, điện ảnh gồm 8 điều với tinh thần không khuyến khích sử dụng thuốc lá trong tác phẩm điện ảnh, sân khấu để tránh cổ xúy cho việc hút thuốc; không ca ngợi nhân vật thành công từ sản xuất, kinh doanh thuốc lá; khuyến khích thể hiện, tuyên truyền về tác hại của thuốc lá trong tác phẩm.

Theo dự thảo này, các nhà làm sân khấu, điện ảnh sẽ chỉ được sử dụng thuốc lá trong trường hợp cần khắc họa một hình tượng nhân vật lịch sử có thật hoặc hút thuốc là hành động tạo ra mâu thuẫn, xung đột trong tác phẩm. Tuy nhiên, việc sử dụng hình ảnh nhân vật hút thuốc sẽ được hạn chế tối đa, mỗi tác phẩm điện ảnh, sân khấu chỉ được dùng hình ảnh nhân vật hút thuốc lá không quá 2 lần trong một vở kịch, một bộ phim hoặc một tập phim (đối với phim dài tập) và tổng thời lượng không được quá 20 giây. Đối với phim hoặc bản ghi hình sân khấu của Việt Nam đã được cấp phép phổ biến trước ngày thông tư này có hiệu lực cũng như với các bộ phim nhập khẩu có sử dụng hình ảnh diễn viên hút thuốc lá, phải bổ sung nội dung cảnh báo về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe trên màn hình trước khi chiếu phim.

Theo quan điểm của các chuyên gia nghiên cứu về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người và việc quy định cụ thể về thời lượng và số lần xuất hiện của thuốc lá trong các tác phẩm nghệ thuật là cần thiết. Hình ảnh đầy vẻ lãng tử của các diễn viên khi cầm điếu thuốc lá trên tay vì vậy cũng sẽ có ảnh hưởng ngày càng lớn đến khán giả, đặc biệt là giới trẻ. Gạt bỏ hình ảnh nhân vật hút thuốc lá thực tế sẽ không gây ảnh hưởng lớn đến nội dung tác phẩm điện ảnh, sân khấu nhưng chắc chắn sẽ hạn chế đáng kể ý thích được hút thuốc lá của không ít khán giả.

Tuy nhiên những người hoạt động trong lĩnh vực điện ảnh và sân khấu lại băn khoăn trước quy định mỗi tác phẩm hay tập phim chỉ được sử dụng tối đa 2 lần hình ảnh nhân vật hút thuốc lá và tổng thời lượng không quá 20 giây vì theo họ sẽ gây nhiều khó khăn cho các nghệ sĩ trong việc xây dựng tính cách và biểu đạt cảm xúc nội tâm của nhân vật. Theo các nghệ sĩ, chỉ nên quy định chung về việc hạn chế sử dụng hình ảnh hút thuốc lá trong tác phẩm chứ không nên đưa ra thời lượng và số lần cụ thể. Rõ ràng, thuốc lá có thể là một đạo cụ hiệu quả và đơn giản để biểu đạt nội tâm nhân vật trong các tác phẩm nghệ thuật nhưng đó không phải là đạo cụ duy nhất.

Vì thế, theo ông Lê Văn Liêm, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ VH-TT-DL nên xem xét để điều chỉnh các con số cụ thể về số lần xuất hiện hình ảnh thuốc lá và tổng thời lượng trong các tác phẩm sân khấu điện ảnh sao cho các nghệ sĩ và các nhà bảo vệ sức khỏe tìm được tiếng nói chung.