Giảm thính lực từ việc lạm dụng tai nghe

Các bạn trẻ quen dùng tai nghe để nghe nhạc ít nhất một đến hai giờ mỗi ngày, với cường độ lớn đến mức thậm chí người đối diện cũng nghe được. Một bộ phận khác còn có thói quen nghe nhạc rồi ngủ quên luôn. Khi ngủ, não bộ cần nghỉ ngơi thì lại phải chịu đựng sự tra tấn của âm thanh. Hành vi có hại này làm biến đổi sự vận hành chức năng của các tế bào thính giác bởi ốc tai làm việc quá sức, gây mệt mỏi. Mỗi người có khoảng 16.000 tế bào của tai trong (hay ốc tai), trong đó 3.000 tế bào cho phép nghe, còn những tế bào khác có chức năng khuếch đại âm thanh và chọn lọc tần số. Một sự vang âm quá mạnh trong ốc tai sẽ gây ra trạng thái kích thích, hậu quả là làm mệt thính giác. Sau đó, trầm trọng hơn là sự mất thính giác đối với những tần số cao.

Nhiều bạn trẻ sau khi nghe nhạc xong, vẫn thấy lùng bùng trong lỗ tai hoặc nghe những âm thanh khác bị tắc nghẽn do sử dụng máy nghe nhạc trực tiếp bằng tai nghe với âm thanh lớn quá mức cho phép, nhưng họ không đến bệnh viện khám hay thăm khám quá muộn, khi mà thương tổn đã trở thành vĩnh viễn.

Đeo tai nghe để nghe nhạc liên tục có cảm giác như lỗ tai bị bít lại, ù tai hay chóng mặt, nhức đầu, tức ngực, hoa mắt, mệt mỏi toàn thân… Đó có thể là những biểu hiện của chấn thương âm thanh cấp tính, đe dọa chức năng thính giác. Thực tế, sức nghe của tai sẽ giảm nếu mọi người tiếp xúc với âm thanh có cường độ 85-90db liên tục trên hai giờ/ngày và kéo dài một đến hai năm. Hiện, hầu hết các máy nghe nhạc đeo tai đều có công suất cực đại đến 120db, gây ra nhiều áp lực âm thanh trực tiếp đến tế bào thần kinh.

Nguy hiểm là bệnh nhân không cảm thấy giảm thính lực ngay, mà phải vài năm mới nhận ra. Bởi tiếng ồn chỉ gây ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận âm thanh tần số cao, sau đó mới ảnh hưởng đến tần số thấp hơn là tiếng nói. Nói cách khác, quá trình giảm thính lực diễn tiến âm thầm, khi bệnh nhân phát hiện tai mình nghe không rõ thì đã muộn!

Có ba tác nhân dẫn đến giảm thính lực, đó là thời gian tiếp xúc với tiếng ồn, cường độ âm thanh và khoảng cách. Trên một giờ tiếp xúc với những âm thanh có cường độ mạnh, tai cần nghỉ ngơi tối thiểu một giờ. Không nên ngủ quên với headphone, earphone vẫn còn đeo tai. Nếu nghe nhạc to đến mức người ngồi xung quanh nghe được hoặc phải nói to hay hét lên khi trả lời ai đó, là dấu hiệu nhạc quá lớn, gây tổn thương đến tế bào thần kinh của tai.

Nên nghe nhạc bằng loa ngoài, còn đã dùng tai nghe, không nên vặn volume hết mức. Tuy nhiên, nếu nghe quá lớn và quá thường xuyên thì loa loại nào cũng gây ảnh hưởng đến thính lực. Đặc biệt, không nên nghe nhạc trong môi trường quá ồn ào vì người nghe phải điều chỉnh âm thanh lớn hơn tiếng ồn. Người có bệnh về tai ngoài, tai giữa càng không nên đeo tai nghe vì làm cho tai bị bí hơi, dẫn đến viêm tai.

(Phó khoa Thính học, Bệnh viện Tai mũi họng TP.HCM)