Biến chứng do bệnh tay chân miệng: Cách phát hiện sớm

Theo BS Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP HCM, bệnh tay chân miệng do siêu vi trùng đường ruột gây ra. Biểu hiện là các bóng nước. Bóng nước có kích thước từ 2 – 10 mm, màu xám, hình bầu dục, bóng nước xuất hiện ở vùng mông, gối, lòng bàn tay, lòng bàn chân và thường ấn không đau.

Bóng nước còn xuất hiện trong miệng và khi vỡ ra gây những vết loét trong miệng làm trẻ đau và bỏ ăn. Có một số trường hợp không điển hình chỉ có loét miệng, sang thương da rất ít, hoặc không rõ ràng dạng bóng nước, mà chỉ là dạng chấm hoặc hồng ban.

Khi nổi bóng nước, ngoài việc bỏ ăn, trẻ có thể sốt nhẹ, quấy do đau miệng. Bóng nước này sẽ tự xẹp đi và tự khỏi sau 5 đến 7 ngày, nhưng nếu bệnh do tác nhân enterovirus 71, một số trẻ có biến chứng rất nguy hiểm là viêm não, viêm cơ tim, viêm màng não.
Trẻ có biến chứng não thường không hôn mê sâu mà có những triệu chứng khó nhận biết như khó ngủ, quấy khóc liên tục, giật mình lúc thức hay lúc bắt đầu thiu thiu ngủ, trẻ có thể biểu hiện hốt hoảng, nói lảm nhảm, chới với run chi, co giật.

Triệu chứng khác có thể thấy khi có biến chứng như sốt rất cao, nôn ói nhiều, mạch nhanh, yếu tay chân, méo miệng. Khi trẻ có biến chứng nếu không điều trị đúng và kịp thời trẻ có thể tử vong trong vài giờ.
Để phát hiện sớm biến chứng này, theo BS Trương Hữu Khanh, điều quan trọng là khi thấy trẻ có bệnh tay chân miệng (triệu chứng bóng nước ở tay, chân, miệng) thì cố gắng theo dõi sát trẻ ít nhất 8 ngày để phát hiện ngay các dấu hiệu nghi ngờ biến chứng và mang trẻ đến bệnh viện.

Mặt khác nếu  thấy có những triệu chứng bất thường kể trên thì tìm xem trẻ có những bóng nước ở lòng tay, lòng bàn chân, gối, mông không? Nếu có thì nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện.
Đối với trường hợp không có biến chứng thì có thể điều trị tại nhà bằng thuốc giảm đau.

Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi
Theo thống kê của các bệnh viện chuyên khoa nhi, bệnh chân tay miệng thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, nhiều nhất là độ tuổi dưới 3 tuổi. Tay chân miệng là bệnh dễ lây, lây rất nhanh qua đường tiêu hoá ở bé sống cùng nhà và nhóm trẻ sinh hoạt cùng nhà trẻ do siêu vi trùng gây bệnh lây lan qua tay, thức ăn đồ uống, sàn nhà, đồ chơi, dụng cụ ăn uống. Mặc dù bệnh chủ yếu tấn công trẻ ở độ tuổi dưới 5 tuổi, nhưng trẻ lớn và người lớn cũng có thể mắc.

Trẻ bị bệnh thường rất biếng ăn, thậm chí có thể bỏ ăn do các vết loét trong niêm mạc miệng gây đau. Vì vậy, thức ăn cho trẻ cần chọn lựa sao cho mềm, mịn, mát nhằm tạo cảm giác dễ chịu khi thức ăn, thức uống đi ngang qua vết loét.

Nên cho trẻ sử dụng những thực phẩm: Sữa, cháo, bột dinh dưỡng, sữa chua, phô mai, bánh Flan… Trong trường hợp trẻ ăn ít hơn bình thường cần chia nhỏ bữa và cho trẻ ăn nhiều lần trong ngày để tránh tình trạng hạ đường huyết có thể xảy ra.

Phòng tránh bằng cách nào?
Theo BS Trương Hữu Khanh, hiện tác nhân enterovirus 71 gây nên bệnh tay chân miệng chưa có thuốc chủng ngừa nên cách phòng ngừa hiện nay là bảo đảm vệ sinh trong ăn uống bằng cách:
– Không nên cho trẻ bệnh đến trường học, nhà trẻ, chợ, hồ bơi;
– Rửa tay bằng xà bông và dưới vòi nước chảy trước khi ăn và sau khi đi tiêu; Che miệng, mũi khi ho hay hắt hơi;
– Tạo điều kiện để bé có chỗ ở thoáng mát;
– Rửa sạch các vật dụng, đồ chơi mà chất tiết mũi họng của trẻ có thể bám vào bằng dung dịch sodium hypochlorite 0,5%.
– Không dùng chung các đồ dùng ăn uống.

Đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu có dấu hiệu: – Sốt cao (từ 38,5ºC trở lên). – Ói nhiều. – Giật mình, hốt hoảng. – Run chi. – Yếu liệt tay hoặc chân. BS Trương Hữu Khanh Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh BV Nhi đồng 1

 Việt Hùng /giadinh.net