Xây dựng nông thôn mới: Phát huy vai trò chủ thể

Tại buổi sơ kết chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới (NTM) năm 2013 và 2 năm thực hiện phong trào “Cả TP chung sức xây dựng NTM”, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM kiêm Trưởng Ban chỉ đạo (BCĐ) của Thành ủy về chương trình xây dựng NTM Nguyễn Văn Đua đã nhấn mạnh, vai trò chủ thể (người dân tại chỗ – cũng là người thụ hưởng) trong quá trình xây dựng có ý nghĩa rất quan trọng trong xây dựng NTM thời gian qua.

TPHCM sẽ về đích đầu tiên

Đó là nhận định của Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, kiêm Phó Ban Thường trực BCĐ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM Trần Thanh Nam. Với việc chuyển đổi thành công từ nền nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp đô thị, tập trung vào cây, con có giá trị kinh tế cao, không cần nhiều đất như hoa kiểng, cá cảnh, rau an toàn… Đặc biệt là yến sào, khi TP thí điểm thành công xây dựng nhà dẫn dụ yến, khai thác lợi thế nguồn thức ăn dồi dào từ rừng ngập mặn ven biển để phát triển nghề mang lại giá trị rất lớn. Nhờ đó đã giúp giá trị thực tế 1ha đất canh tác năm 2013 lên đến 282 triệu đồng; giá trị gia tăng ngành nông nghiệp năm 2013 lên đến 5,6%, giá trị sản xuất nông nghiệp cũng tăng 6,1%. Như vậy cả 3 chỉ số trên đây TPHCM đều tăng gần 2 lần trở lên so với bình quân cả nước.

Ngoài ra, TP rất chú trọng việc đào tạo nghề nhằm chuyển dịch lực lượng lao động nông thôn sang lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ nhờ khai thác tốt lợi thế các khu công nghiệp. TP còn ban hành nhiều chính sách hỗ trợ người dân chuyển đổi sản xuất theo hướng nông nghiệp đô thị, kể cả khuyến khích các thành phần đầu tư vào nông thôn ngoại thành. Ngoài ra, còn huy động, tập họp được các nguồn lực để cùng “chung sức xây dựng NTM”. Vì vậy, theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, TPHCM có nhiều lợi thế và khả năng là địa phương đầu tiên cả nước xây dựng thành công NTM.

Trồng rau cải theo tiêu chuẩn VietGAP tại HTX Thỏ Việt.

Ảnh: PHẠM CAO MINH

Tuy nhiên, để đạt được những thành quả như ngày nay: 6 xã thí điểm đạt 19/19 tiêu chí về NTM, đang nhân rộng 50 xã ở 5 huyện còn lại, trong đó, năm 2014 phấn đấu 17 xã đạt từ 17 tiêu chí trở lên, các xã khác đạt tối thiếu 15 tiêu chí và hoàn thành các tiêu chí của 56 xã vào cuối năm 2015 là cả quá trình trong việc dồn sức và tập trung cho việc xây dựng NTM ngay cả trong giai đoạn khó khăn. Dù TP cắt giảm đầu tư nhiều dự án xây dựng cơ bản khác nhưng vẫn ưu tiên nguồn vốn cho các hạng mục xây dựng NTM. Ngay tại hội nghị sơ kết chương trình mục tiêu xây dựng NTM năm 2013 và sơ kết phong trào “Cả TP chung sức xây dựng NTM”vừa qua gần như có mặt đầy đủ các vị lãnh đạo Thành ủy, UBNDTP, ban ngành và địa phương. Điều đó cho thấy, lãnh đạo Thành ủy và UBND TP rất coi trọng chương trình có ý nghĩa quan trọng này trong việc làm thay đổi căn bản bộ mặt ngoại thành; giúp nâng cao đời sống người dân nông thôn cả về thu nhập, thụ hưởng văn hóa và các tiện ích xã hội khác, qua đó khoảng cách về đời sống giữa người dân nội thành và ngoại thành dần dần thu hẹp lại.

Đời sống được nâng lên

Điều quan trọng và có tính quyết định, theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM kiêm Trưởng Ban chỉ đạo của Thành ủy về chương trình xây dựng NTM Nguyễn Văn Đua, việc phát huy hiệu quả vai trò chủ thể trong xây dựng NTM và cũng là người thụ hưởng, đó là người dân nông thôn, nhất là bà con nông dân và việc kiện toàn tổ chức Đảng trong việc xây dựng NTM tại các xã. Nếu các địa phương không làm tốt việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức để người dân hiểu được ý nghĩa của chủ trương lớn này sẽ khó có thể vận động gần 8.000 hộ dân hiến 84ha đất với giá trị rất lớn để xây dựng giao thông nông thôn. Người dân còn tham gia vào việc góp sức xây dựng giáo dục, y tế… Kết quả, trong số 14.500 tỷ đồng tổng đầu tư cơ sở hạ tầng, vốn nhà nước chỉ chiếm 27% (khoảng 3.300 tỷ đồng), số còn lại từ chủ thể – người dân tại chỗ đóng góp. Điều có ý nghĩa trong việc phát huy nhận thức người dân là, nhờ có chính sách phù hợp giúp khuyến khích mọi người mạnh dạn đầu tư vào sản xuất như hỗ trợ lãi suất ngân hàng… nên 1 đồng vốn mồi của TPHCM bỏ ra đã huy động được 33 đồng vốn xã hội từ người dân và ngân hàng. Cụ thể, trong tổng vốn đầu tư cho phát triển sản xuất nông nghiệp khoảng 7.400 tỷ đồng, nhà nước chỉ có 187 tỷ đồng.

Để phát huy vai trò chủ thể không thể không nói đến vai trò quan trọng của đảng ủy cơ sở tại các địa phương trong việc lựa chọn hạng mục đầu tư, nhất là trong giai đoạn khó khăn hiện nay để có thể phát huy hiệu quả nhanh và tốt nhất nên người dân tin tưởng, qua đó khuyến khích chủ thể mạnh dạn tiếp tục đóng góp.

Phó Chủ tịch UBND huyện Củ Chi Nguyễn Hữu Hoài Phú cho rằng, nhờ nêu cao vai trò gương mẫu của đảng viên, cán bộ công chức, đoàn viên, đặc biệt là hội viên Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Liên hiệp thanh niên… đã phát huy sức mạnh tổng hợp của các cơ quan nhà nước, cùng người dân tham gia nền nông nghiệp đô thị. Trong đó, Nhà nước quy hoạch, đầu tư xây dựng hạ tầng kinh tế, xây dựng mô hình, đào tạo nghề cho nông dân sản xuất; xây dựng chính sách, khuyến khích nông dân ứng dụng KHKT, bỏ vốn phát triển sản xuất. Từ đó khắc phục tư tưởng thụ động, trông chờ vào sự đầu tư của Nhà nước.

Khi nhận thức được xây dựng NTM là cho chính gia đình, vùng quê mình và hiểu rõ chính sách hỗ trợ lãi vay của TPHCM (Quyết định 13), người dân không ngại bỏ vốn phát triển sản xuất. Xét cho cùng, xây dựng NTM là để thu nhập người dân tăng thêm, nâng cao cuộc sống vật chất và tinh thần, giảm dần khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Thực tế cho thấy, TPHCM đang đi đúng hướng.

CÔNG PHIÊN (SGGP)