Chỗ học cho con công nhân: Tháo “nút thắt” xây trường

TP.HCM hiện có 15 KCN-KCX với 270.275 lao động, trong đó có trên 149.000 lao động nữ. Tại hội nghị, ông Hứa Ngọc Thuận – Phó chủ tịch UBND TP.HCM – cho biết: “Trước đây, mỗi nhà máy, xí nghiệp đều có nhà trẻ cho con công nhân. Nhưng hơn 10 năm trở lại đây thì không còn nữa. Trong khi đó, các KCN-KCX lại không quan tâm đến việc đầu tư xây trường MN cho con công nhân. Thậm chí cả những địa phương có KCN-KCX cũng ít quan tâm đến xây trường MN. Chính vì vậy, ở đâu có KCN-KCX thì ở đó đều xảy ra tình trạng quá tải trường lớp, không chỉ là MN mà cả tiểu học…”.

 Với 29 KCN-KCX, tỉnh Bình Dương cũng phải chịu áp lực nặng nề về chỗ học cho con công nhân. Bà Phạm Thị Huệ Trang – Trưởng phòng GDMN, Sở GD-ĐT tỉnh cho biết: “Trung bình mỗi năm tăng từ 6.000-9.000 trẻ vào trường MN, hầu hết là con công nhân KCN-KCX. Toàn tỉnh có 41 trường MN công lập và 100 trường ngoài công lập (học phí khá cao) nên phần lớn công nhân gửi con ở 187 nhóm, lớp MN tư thục. Vì các nhóm lớp lấy công làm lời nên ít đầu tư vào việc nâng cấp cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị dạy học. Do đó chất lượng giáo dục không đảm bảo”.

Tỉnh Đồng Nai có 31 KCN-KCX với 443.000 lao động, trong đó 70% có nhu cầu gửi con vào trường MN. Trường MN công lập thì không thể đáp ứng nổi. Vì vậy, “Nhóm, lớp tư thục mọc lên để đáp ứng nhu cầu này. Tuy nhiên, trong số 877 nhóm lớp thì vẫn còn 116 nhóm lớp không có phép. Ở những nơi như thế này tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho trẻ”, đại diện Sở GD-ĐT tỉnh Đồng Nai cho biết.

Nói về những khó khăn trong việc xây trường MN cho con công nhân ở KCN-KCX, ông Nguyễn Tiến Đạt – Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM – cho biết: “Theo nghị định 36 (ngày 24-4-1997) và nghị định 29 (ngày 14-3-2008) của Chính phủ thì không có dân cư sinh sống trong KCN-KCX. Do đó, các KCN-KCX đã hình thành đều không có quỹ đất để xây dựng các công trình phục vụ tiện ích cho người lao động. Vì thế, việc tìm quỹ đất trong các KCN-KCX để xây dựng trường MN rất khó khăn. Thậm chí khi đã chọn được địa điểm thì việc xác định ranh đất để xây dựng trường còn chậm do thủ tục pháp lý”.

Đại diện Ban quản lý KCN-KCX tỉnh Bình Dương cũng cho biết: “Đất trong KCN-KCX có giá trị cao, nếu xây trường MN thì thu về không đáng là bao nên các doanh nghiệp không mặn mà với việc này. Nếu Bộ Tài chính không thu tiền đất ở miếng đất dùng để xây trường thì KCN-KCX mới dám xây trường MN”…

Sở dĩ xảy ra tình trạng thiếu trường cho con công nhân tại các KCN-KCX là bởi các địa phương đã “ngó lơ” các quy định của Nhà nước. Cụ thể, “Theo nghị định 28 của Chính phủ thì, khi xây dựng KCN-KCX bắt buộc phải xây dựng hạ tầng (như trường học, bệnh viện, chợ, nhà văn hóa, nhà ở…) xung quanh để phục vụ người lao động. Trách nhiệm của chính quyền địa phương là dành một phần ngân sách để cùng các KCN-KCX quy hoạch và xây dựng hạ tầng xung quanh. Đây là điều kiện bắt buộc để thẩm định các KCN-KCX”, TS. Lê Tuyển Cử – Phó vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) – khẳng định.

Đại diện Ban quản lý KCN-KCX TP.HCM – cho biết: Trong số 15 KCN-KCX trên địa bàn TP.HCM thì có tới 12 khu (với gần 250 lao động) hoạt động từ những năm 1990. Điều đó đồng nghĩa với việc các KCN-KCX này có trước khi nghị định 28/NĐ-CP ra đời.

Không chỉ riêng TP.HCM mà nhiều tỉnh, thành khác cũng rơi vào tình trạng trên. Vậy phải khắc phục tình trạng này như thế nào? Ông Lê Tuyển Cử nhấn mạnh: “Đối với những KCN-KCX ra đời trước năm 2008 đã có nghị định 164 để bổ sung những thiếu sót. Theo đó, đối với địa phương không còn quỹ đất xung quanh KCN-KCX thì cho phép lấy một phần diện tích trong KCN-KCX để làm khu dân cư (có thể sử dụng để xây trường cho con công nhân). Sau đó điều chỉnh lại diện tích của KCN-KCX. Ví dụ, tổng diện tích của KCN A là 200ha, lấy 5ha làm khu dân cư, còn lại 195ha. Nhà nước chỉ tính thuế đất đối với diện tích này. Còn phần diện tích 5ha làm khu dân cư phải nằm ngoài hàng rào KCN-KCX, tách biệt hoàn toàn và được miễn thuế”.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Nghĩa – Thứ trưởng Bộ GD-ĐT – cho rằng: “Xây trường MN trong KCN-KCX là không được, nhất định là phải xây dựng bên ngoài hàng rào. Vì nếu xây trường bên trong KCN-KCX không những không đảm bảo trật tự an toàn cho KCN-KCX mà quan trọng hơn là ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ”.

Bài, ảnh: Hòa Triều