Hành trình tên tuổi một làng rau: Bài cuối: Lên ngôi cùng du lịch

“Không có làng quê thuần nông nào như ở Trà Quế, người nông dân vừa sản xuất trên ruộng đồng vừa là hướng dẫn viên du lịch. Để làm được điều đó người trồng rau không chỉ biết trồng rau sạch, an toàn, năng suất cao mà còn có kỹ thuật trồng rau… đẹp nữa đấy”, cựu chiến binh Nguyễn Xuân Ký dẫn chúng tôi dạo quanh làng rau, hồ hởi nói. Sinh ra trong một gia đình có đến 5 đời sống bằng nghề trồng rau. Trở về sau những năm tháng tham gia bộ đội, chiến đấu ở chiến trường biên gới Campuchia với sốt rét rừng làm làn da tái mét, thường xuyên ốm đau, cựu chiến binh Nguyễn Xuân Ký vẫn tâm niệm việc giữ nghề. Sau mỗi trận sốt rét, ông lại gượng dậy cầm cuốc ra vườn cuốc xới, trỉa hạt, gieo mầm. Với ông, trồng rau không chỉ là kế sinh nhai mà còn là cả một nghệ thuật làm đẹp cho bức tranh cuộc sống. Có lẽ vì thế, nên hễ có khách du lịch muốn ghé chân thăm thú mảnh vườn của mình là ông sẵn sàng bỏ cả ngày làm đồng để giới thiệu cho khách về nguồn gốc hình thành làng rau, hướng dẫn cho họ cách trồng, chăm sóc rau và cả những món ăn làm ra từ sản vật quê nhà. Gia đình ông Ký có hai đứa con cũng theo nghiệp cha, vừa trồng rau vừa làm hướng dẫn viên du lịch. Anh Nguyễn Viết Hoàng (30 tuổi) có thâm niên ngót 20 năm cầm cuốc trồng rau và gần 10 năm làm hướng dẫn viên du lịch tour Homestay tâm sự: “Từ nhỏ tôi đã được ông bà kể về làng nghề, lớn lên đỗ đại học rồi tôi chọn nghề hướng dẫn viên du lịch nhằm giới thiệu cho bạn bè khắp nơi biết đến nét đẹp cổ kính của phố cổ quê tôi cũng như những nghề truyền thống giàu bản sắc văn hóa”.

Giới thiệu về nét đẹp quê hương là niềm tự hào của người Trà Quế, bởi thế ngay cả đứa trẻ chăn trâu cho đến cụ già tuổi “thất thập cổ lai hy” vẫn sẵn lòng làm hướng dẫn viên miễn phí nếu bạn muốn tìm hiểu về truyền thống làng nghề này. Đứng ngắm nghía luống hoa lay ơn vừa nhú mầm hoa, ông Nguyễn Viết Kinh (75 tuổi) bộc bạch: “Trước đây, khi nghề trồng rau chưa có thương hiệu, chưa tiếp cận với du lịch, đời sống của gia đình tui thiếu thốn cứ đeo bám quanh năm. Thấy mô hình trồng rau sạch, làm tua du lịch, tui mày mò học hỏi, tìm tòi kỹ thuật giúp kinh tế gia đình đỡ vất vả hơn. Được sự giúp đỡ của phòng kinh tế huyện cũng như chính quyền, tui mạnh dạn trồng 2 sào rau. Quả thực, mô hình này vừa có hiệu quả vừa tự hào được bạn bè khắp nơi biết đến truyền thống quê mình”.

Bây giờ, về Trà Quế, sẽ dễ dàng nhận ra bức tranh nhiều màu sắc của cánh đồng rau xen lẫn những luống hoa lay ơn đang ươm nụ đợi giao thừa. Trên con đường bê tông dẫn vào làng, hình ảnh những vị khách nước ngoài đi xe đạp, đầu đội nón, mặc áo bà ba màu nâu sòng, tự tay xới đất, lên luống, trồng rau, bón phân, tưới nước… tấp nập, rộn rã tiếng cười.

Đến Trà Quế, du khách không chỉ được giới thiệu nghề truyền thống của làng mà còn trực tiếp tham gia sản xuất như một cư dân của địa phương, thưởng thức tại chỗ những món ăn do chính tay mình chế biến. Trọn một ngày làm nông dân Trà Quế, du khách được tham gia các công việc mà hàng ngày người dân ở đây vẫn làm; các công đoạn sản xuất, từ cuốc đất sao cho tơi, đánh luống thẳng hàng, đâm lỗ, trỉa hạt, trồng rau, bón phân, tưới nước… Chứng kiến nhiều vị khách to lớn lúng túng với đôi quang gánh có hai chiếc thùng tưới nước ngắn ngủn so với chiều cao của họ nhưng lại hào hứng làm quen; xuýt xoa khi được tận tay cầm cây cuốc xới đất, bón phân… mới thấm thía rằng du lịch không hẳn là một cuộc dạo chơi thuần túy mà qua đó, du khách sẽ khám phá, lưu giữ và mang về những gì cho riêng mình. Bà O.Sterveen trong đoàn du khách đến từ Đức tỏ ra rất thích thú khi nhiệt tình tham gia từ đầu đến cuối các công đoạn sản xuất: “Quả thật, nghề trồng rau của người Trà Quế rất thú vị. Người Trà Quế thân thiện và mến khách. Chúng tôi có cảm giác như đang được lao động làm ra sản phẩm ngay trên chính mảnh đất vườn nhà mình vậy”.

Sau thời gian làm nông dân thực thụ ở cánh đồng rau, du khách được thưởng thức tại chỗ những món ăn đặc sản của địa phương được chế biến từ rau. Bước lên từ ruộng rau lấm lem bùn đất với rổ rau xanh mướt trên tay để chuẩn bị cho bữa đặc sản đất quê trong chuyến đi này, ông Stevan (50 tuổi) cười vui cho biết: “Đây là chuyến đi thú vị đáng nhớ nhất mà tôi từng trải qua”. Có lẽ, không chỉ riêng ông Stevan, sau những bữa cơm rau đạm bạc ở Trà Quế, du khách luôn mang theo cái ân tình cuộc sống mà người Trà Quế nhắn gửi ẩn dưới trái tim từ tâm và đến với mọi người bằng nụ cười nhiệt thành. Với những người con làng Trà Quế, dẫu có đi xa muôn phương thì từ nơi sâu thẳm của mỗi người, vẫn không quên được những buổi trưa cùng cha ra sông vớt rong làm phân bón, buổi chiều thì cùng mẹ tỉ mẫn hái, bó các bó rau thơm lừng mang ra phiên chợ Tết.