Biên kịch phim truyền hình: Kỳ 1: Nghề đang “hot”

Thời gian qua, hàng loạt các hãng phim như Phước Sang film, TFS, MT Picture, Lasta, BHD, Hãng phim truyền hình Việt Nam, Senafilm, Cát Tiên Sa… đua nhau sản xuất các bộ phim truyền hình dài tập và phát sóng liên tục. Vì thế, các nhà sản xuất cần nhiều kịch bản phim chất lượng để phục vụ cho khán giả. Đây cũng là môi trường tốt giúp các biên kịch trẻ thử sức, khẳng định mình. Ban đầu, một số biên kịch trẻ làm việc độc quyền cho một hãng sản xuất phim để có đất “dụng võ” ổn định. Nhưng càng về sau thì các biên kịch có xu hướng làm việc độc lập để có thể chủ động hơn trong việc sáng tác kịch bản cũng như vấn đề xây dựng “thương hiệu” cho riêng mình. Ngoài những biên kịch chuyên nghiệp chỉ tập trung vào việc viết kịch bản thì cũng có không ít các biên kịch bán-chuyên-nghiệp. Đó là những người đã có công việc khác và biên kịch xem như một nghề làm thêm. Đam mê và thu nhập cao, cộng với công việc không quy định thời gian, miễn là đảm bảo tiến độ được giao, không gò bó nơi làm việc, rất phù hợp làm thêm nên ngày càng có nhiều bạn trẻ là cộng tác viên các tờ báo, những bạn sinh viên mê viết lách “dấn thân” vào nghề này. Trưởng nhóm biên kịch Đ.T chia sẻ rằng nhóm chị có rất đông thành viên ở nhiều độ tuổi, công việc khác nhau, có cả sinh viên, biên tập viên các đài truyền hình. Chị cũng không ngại chia sẻ rằng, thu nhập của các thành viên trong nhóm biên kịch của chị cũng như nhiều nhóm biên kịch khác hiện nay rất cao. Chính vì thế nhiều bạn sinh viên mê viết lách thường xuyên liên hệ chị để xin gia nhập nhóm. Nhưng việc tuyển chọn rất gắt gao vì theo chị, nếu tuyển người chưa có kinh nghiệm hoặc non tay thì chị phải mất nhiều thời gian sát cánh để chỉ dẫn. Và thường các bạn ấy bỏ cuộc sớm vì không chịu nổi áp lực công việc cũng như áp lực tiêu chuẩn chất lượng kịch bản từ phía chị đặt ra. C.T, thành viên của một nhóm viết kịch bản cho biết: “Lương, cát-xê của chúng tôi cao hay thấp tùy thuộc vào trưởng nhóm có “thế lực”, am hiểu trong nghề, bởi như vậy sẽ bán được kịch bản giá cao, có những điều khoản chắc chắn trong hợp đồng mua bán để đảm bảo quyền lợi”.

Trên thế giới, hầu hết các kịch bản phim đều đã được “nhóm hóa”. Mỗi thành viên trong nhóm sẽ nắm giữ một phần quan trọng trong đường dây kịch bản. Còn ở Việt Nam thì mô hình này chỉ mới thật sự phát triển trong vài năm trở lại đây. Đó là xu hướng tất yếu của nghề biên kịch nhằm đáp ứng nhu cầu đòi hỏi số lượng kịch bản rất lớn và chất lượng cao của các nhà sản xuất. Hiện nay, thị trường đã xuất hiện và tồn tại khá nhiều nhóm có tần suất hoạt động cao, chuyên nghiệp. Có những nhóm tập hợp nhiều nhà văn, biên tập tên tuổi như nhóm Biên kịch Sài Gòn, nhóm LQTT, nhóm Đặng Thanh, nhóm Hoàng Duẫn – Trần Quỳnh, nhóm Diệu Như Trang… với không ít tác phẩm theo hình thức “group” rất ăn khách. Theo quan niệm cũ, một cá nhân hoàn tất công đoạn viết toàn bộ kịch bản phim là chuyện bình thường và luôn được ưa chuộng. Tuy nhiên, vô hình trung các vấn đề trong kịch bản phim ấy sẽ dễ rơi vào sự chủ quan. Cho nên, việc hoạt động theo nhóm phần nào khắc phục được tình trạng này, vì mỗi thành viên là mỗi cá thể xã hội và có những quan niệm sống riêng. Chính vì vậy, nhân vật trong phim sẽ đa sắc màu, sinh động, chân thật và “đời” hơn. Cách thức làm việc theo nhóm hiện nay phổ biến là: trong nhóm có một người làm đề cương chi tiết (thường là trưởng nhóm) rồi phân tập cho từng thành viên viết, căn cứ vào khả năng, độ tuổi để đảm bảo mỗi thành viên sẽ hoàn thành công việc của mình một cách tốt nhất. Cuối cùng là vấn đề xâu chuỗi, thống nhất toàn bộ tình tiết kịch bản do người chủ nhóm thực hiện. Tiêu chí đáng chú ý nhất cho việc xây dựng nhóm cho mỗi dự án phim là tính hòa nhập, biết lắng nghe của các thành viên. Có như thế thì tiến độ và nội dung kịch bản sẽ ổn định hơn.