“Bỏ ngỏ” thiết bị điện dỏm

Các loại dây dẫn, ổ cắm, công tắc điện kém chất lượng đang tràn ngập thị trường.

Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng (Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng VN) mới đây đã công bố kết quả kiểm nghiệm 36 mẫu dây, cáp điện bọc nhựa PVC lấy ngẫu nhiên trên thị trường. Theo đó, có 64% vi phạm về việc ghi nhãn hàng hóa, 25% vi phạm về vật liệu ruột dẫn, 56% vi phạm về kết cấu ruột dẫn, 64% không đạt về tiêu chuẩn điện trở… Thông tin này một lần nữa cảnh báo về tình trạng các loại dây điện, ổ cắm, công tắc, bóng đèn, thiết bị chống giật kém chất lượng đầy rẫy trên thị trường.

Khách hàng chọn mua dây điện thương hiệu uy tín để được an toàn khi sử dụng. Ảnh: Hồng Thúy

70% là hàng dỏm

Khảo sát các điểm kinh doanh đồ điện trên thị trường TPHCM cho thấy đây là một trong những nhóm hàng đa dạng nhưng cũng rất phức tạp, trong đó hàng Trung Quốc (TQ) chiếm khá nhiều, kế đến là sản phẩm của các cơ sở nhỏ. Ông Trương Hữu Ngọc, kinh doanh đồ điện khu vực gần chợ Dân Sinh, quận 1, cho biết riêng mặt hàng dây điện đã có hàng chục nhãn hiệu, giá cả chênh lệch nhau từ 30%- 50%, tùy thương hiệu và chất lượng sản phẩm. Hàng kém chất lượng sử dụng ruột dây dẫn điện bằng kim loại phế thải nhiều tạp chất. Một số cơ sở còn sử dụng dây nhôm làm ruột rồi bọc một lớp đồng mỏng, người mua tưởng là ruột bằng dây đồng, chỉ khi cắt dây mới phát hiện.

Theo giới chuyên môn, các mặt hàng ổ cắm, công tắc bày bán trên thị trường hiện có đến 70% là hàng giả, hàng nhái các nhãn hiệu nổi tiếng. Loại hàng này giá rất rẻ (ổ cắm, công tắc chất lượng khá, giá từ 40.000 đồng- 70.000 đồng/cái, trong khi hàng dỏm chỉ có 7.000 đồng – 10.000 đồng/cái; thiết bị chống giật, chống rò điện dỏm chỉ vài ba chục ngàn đồng trong khi hàng bảo đảm chất lượng giá từ vài trăm ngàn đồng đến trên 1 triệu đồng/bộ, tùy loại). Loại hàng dỏm chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng sẽ bộc lộ ngay các khuyết tật như nơi tiếp xúc lỏng lẻo (thậm chí không còn khả năng dẫn điện); lớp nhựa bảo vệ bên ngoài rạn nứt, rò điện.

Bóng đèn compact do có khả năng tiết kiệm tốt hơn bóng đèn huỳnh quang nên nhu cầu sử dụng ngày càng cao vì vậy hàng TQ đang tràn ngập thị trường, giá chỉ bằng gần 50% hàng chất lượng cao trong nước. Đèn dỏm này có độ sáng yếu, độ bền kém, thậm chí chỉ sau vài giờ sử dụng đã bị hư.

Tác hại khó lường

Theo Phòng Kỹ thuật Tổng Công ty Điện lực TPHCM, sử dụng các thiết bị điện kém chất lượng không chỉ nhanh hư mà nó chính là nguyên nhân tiêu tốn điện năng rất lớn, cao gần gấp đôi so với hàng đúng tiêu chuẩn kỹ thuật. Loại này cũng rất dễ gây phóng điện, cháy nổ nguy hiểm.

Ông Ngô Hiền, Trưởng Phòng Quản lý chất lượng Công ty Dây và Cáp điện VN (Cadivi), cho biết đồng có khả năng dẫn điện rất tốt, do đó tiêu chuẩn VN quy định chỉ cho phép sử dụng đồng để làm dây dẫn điện dân dụng. Riêng dây điện có lõi bằng dây nhôm hoặc đồng tái sinh có lẫn nhiều tạp chất khả năng dẫn điện chỉ bằng 61% nhưng điện trở lại cao gấp đôi so với dây đồng đạt chuẩn nên tiêu hao điện năng lớn (cao hơn từ 20%-40%). Khi sử dụng, nhiệt độ dây dẫn tăng cao làm cho lớp nhựa bọc ngoài dễ bị chảy, dẫn đến chạm chập điện gây cháy nổ…

Theo kỹ sư Tống Kim Ty, Phó Giám đốc Trung tâm Dân Sinh, các thiết bị chống giật, chống rò điện kém chất lượng thường có khuyết tật là chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng sẽ bị “điếc”, không phát hiện được rò điện, báo sai nguồn điện quá tải. Do không phát hiện được hiện tượng rò điện nên thiết bị không “nhảy” để ngắt điện khi có sự cố làm cho dây dẫn bị nóng cao dễ gây chập.

Kỹ sư Nguyễn Hữu Vương, Trưởng Phòng Quản lý chất lượng Công ty Philips VN, cho biết các loại ổ cắm, công tắc không đạt chất lượng dẫn đến điện áp bị sụt giảm, cung cấp không đủ công suất làm cho các thiết bị điện như tủ lạnh, máy lạnh… hoạt động liên tục gây hao điện, giảm tuổi thọ. Đồng thời do các điểm tiếp xúc không tốt hoặc bị hở sẽ dẫn đến sự cố nẹt điện, phóng điện…

Cũng theo các nhà chuyên môn, nhiều người tiêu dùng thường sử dụng các đầu nối ổ cắm. Nhiều thiết bị điện nhập khẩu thường thiết kế 3 chấu nên khi sử dụng không thích hợp so với ổ cắm thông thường, do đó nhiều người sử dụng thêm loại ổ cắm chuyển tiếp từ 3 chấu sang 2 chấu. Tuy nhiên, phần lớn loại ổ cắm này đều do các cơ sở nhỏ sản xuất, chất lượng thấp nên các điểm tiếp xúc điện không đúng kỹ thuật dễ bị nẹt điện, phóng điện làm hư hỏng thiết bị dùng điện, kể cả gây cháy nổ rất nguy hiểm. ?

Chưa kiểm soát được chất lượng

Theo Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TPHCM, một năm, đơn vị này lại lấy mẫu các mặt hàng dây điện, ổ cắm, công tắc để kiểm nghiệm nhằm mục đích cảnh báo là chính chứ chưa xử phạt được cơ sở nào. Còn Chi cục QLTT TPHCM thì chỉ kiểm tra về hóa đơn chứng từ cũng như việc ghi nhãn có hợp lệ hay không chứ chưa kiểm tra về chất lượng.

Ông Trần Thành Công, Giám đốc Chi cục Quản lý chất lượng hàng hóa miền Nam, thừa nhận các cơ quan chức năng chỉ kiểm tra về việc ghi nhãn là chính, còn chất lượng hàng hóa là do nhà sản xuất tự công bố và chịu trách nhiệm.

NGUYỄN HẢI/ Người Lao Động