Gạo cấp thấp biết bán cho ai!

Tại buổi họp báo ngày 7-3, ông Phạm Văn Bảy, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), dự báo việc xuất khẩu gạo trong quý II sẽ tiếp tục gặp khó khăn, may ra phải đến quý III tình hình mới khá hơn.

Ông Phạm Văn Bảy, Phó Chủ tịch VFA, cho biết: “Xuất khẩu gạo hai tháng đầu năm của ta chỉ đạt 627.000 tấn, giảm 42% so với năm 2011. Mặc dù chúng tôi đã khuyến cáo với nông dân nhưng sản lượng lúa IR50404 – nguyên liệu làm gạo cấp thấp, vẫn chiếm hơn 50% tổng sản lượng lúa thu hoạch vụ đông xuân. Đây sẽ là mối lo lớn vì rất khó tìm thị trường tiêu thụ”.

Ông Lâm Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Lương thực Thịnh Phát, cho biết số liệu hiệp hội công bố sơ bộ là 50% nhưng thực tế sản lượng lúa IR50404 có thể lên đến 70% trong vụ đông xuân này. Nhiều nông dân “tham” trồng nhiều loại lúa này vì năng suất cao, trồng ngắn hạn, chi phí chăm sóc thấp. Đã vậy, thay vì trồng lúa IR50404 loại lá xanh có thể làm ra gạo 5% tấm thì phần lớn nông dân chỉ trồng loại lúa thường làm gạo 20%-25% tấm.

Ông Nguyễn Hùng Linh, Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Thương mại Kiên Giang, cho biết doanh nghiệp (DN) đã hướng dẫn nông dân hạn chế trồng lúa IR50404 nhưng nông dân vẫn trồng lén, không báo cáo nên rất khó kiểm soát. Kịch bản IR50404 xấu như năm 2008 lại tiếp diễn. Sắp tới, theo chỉ đạo của hiệp hội, DN cũng phải thu mua tạm trữ loại gạo IR50404 cho nông dân mặc dù không mặn mà lắm vì khó tiêu thụ. Châu Phi cũng chỉ tiêu thụ gạo thơm, gạo cấp cao. Giờ thị trường chỉ có mỗi Philippines là hy vọng tiêu thụ gạo cấp thấp của nước ta.

Ông Lâm Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Lương thực Thịnh Phát, cho biết vẫn xuất hiện tình trạng nhiều DN tự “xé rào” bán giá thấp hơn giá sàn quy định. Có DN chào bán gạo cấp thấp 25% tấm với giá chỉ 360 USD/tấn trong khi giá sàn trên 400 USD/tấn. Nhiều DN còn lén lút bán vào thị trường tập trung. Theo Nghị định 109, thị trường tập trung phải do hiệp hội đàm phán ký hợp đồng và phân phối số lượng cho DN xuất khẩu. Lợi dụng tình hình này, một số DN nước ngoài đang ép giá gạo nước ta từ 490 USD/tấn xuống dưới 400 USD/tấn.

Ông Tuấn chia sẻ: “Hiệp hội phải có hình thức xử phạt nặng hành vi bán phá giá của một số DN, tạo điều kiện cho DN nước ngoài ép giá. Khi giá xuất khẩu thấp, DN sẽ không mua giá cao cho nông dân được, DN sẽ gặp khó còn nông dân thì bị lỗ.

Ông Phạm Văn Bảy, Phó Chủ tịch VFA, cho biết hiệp hội sẽ tiến hành kiểm tra các DN xuất khẩu gạo, nếu phát hiện DN nào vi phạm sẽ xử phạt nghiêm, nhẹ là tạm ngưng đăng ký hợp đồng xuất khẩu gạo, nặng là tước giấy phép xuất khẩu.

Hiện tại Indonesia dự báo sẽ nhập gạo từ tháng 6, 7 vì giá gạo nội địa nước này đang tăng, lúa bị sâu bệnh nên sản lượng sẽ giảm. Thị trường nước ta đang hy vọng nhiều nhất là Philippines, nước này dự kiến sẽ nhập khoảng 500.000 tấn gạo trong tháng 3 này. Ông Bảy hy vọng sẽ ký được hợp đồng xuất gạo sang Philippines vì nước ta đang có những thế mạnh như khoảng cách gần, giá cạnh tranh. Sắp tới, VFA sẽ thành lập Trung tâm Xúc tiến xuất khẩu gạo cao cấp Việt Nam nhằm tập trung khai thác thị trường Trung Quốc, Hong Kong, tiến hành các biện pháp xúc tiến thương mại, cử đoàn đi khảo sát thị trường ở châu Phi, Mỹ.

Sẽ kiểm tra việc thu mua, tạm trữ Dự kiến kế hoạch thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo sẽ bắt đầu từ ngày 15-3 đến 30-4-2012, thời gian tạm trữ ba tháng và phải đảm bảo nông dân có lãi 30%. Hiệp hội sẽ chọn các DN có khả năng tham gia thu mua được với các điều kiện như tài chính mạnh, kinh doanh có lãi, không nợ thuế; có cơ sở, kho bãi chế biến đảm bảo và phải có khả năng tiêu thụ. Hiệp hội sẽ tiến hành kiểm tra việc thu mua tạm trữ tại kho của DN, không chấp nhận các kiểu thu mua xong “bỏ” hàng cung ứng nhiều nơi khó kiểm soát được DN đó có thu mua, tạm trữ thật không. Ông PHẠM VĂN BẢY, Phó Chủ tịch VFA