Nhạc sĩ Trương Quang Lục: “Định hướng giáo dục thẩm mỹ cho thiếu nhi đang bị bỏ ngỏ…”

PV: Có ý kiến cho rằng ca nhạc thiếu nhi hiện tại không giữ được phong độ như trước đây. Ý kiến của nhạc sĩ về vấn đề này như thế nào?

Điều này có xảy ra. Mảng ca nhạc thiếu nhi bao gồm sáng tác và biểu diễn đã yếu hơn so với 10 năm trước đây. Lý do rất dễ nhận thấy là hiện nay có nhiều loại hình giải trí phục vụ trẻ em như điện tử, game, ti vi, truyện tranh… lấn lướt. Ca nhạc thiếu nhi “co” lại trong đời sống văn hóa tinh thần của độ tuổi này. Trong lúc đó, văn nghệ sĩ lại đua nhau chạy theo các loại hình văn hóa nghệ thuật phục vụ thị hiếu người lớn. Âm nhạc thị trường có thu nhập cao cũng là lực hút làm ảnh hưởng đến trào lưu sáng tác của văn nghệ sĩ, trong đó có người làm nhạc. Các đài truyền hình cũng vậy, thời lượng dành cho chương trình ca nhạc thiếu nhi giảm rõ rệt.

Sự quan tâm của xã hội, nhà trường, gia đình và các cấp, ngành cũng là một nguyên nhân khách quan. Nhà trường nghĩ có gia đình lo, còn gia đình lại “nhìn sang” nhà trường để giao trách nhiệm nên trẻ thiếu sân chơi âm nhạc. Định hướng giáo dục thẩm mỹ cho thiếu nhi đang bị bỏ ngỏ, thiếu hẳn sự phối hợp quy tụ như trước. Lấy ví dụ chương trình The Voice Kids thì thấy, 50%  thí sinh dự thi hát sang nhạc người lớn. Các cháu lên sân khấu biểu diễn cũng theo phong cách người lớn. Chất hồn nhiên và vô tư đã giảm sút khi xem chương trình. Đáng lý ra khi tuyển lựa, nhà tổ chức không nên đưa mấy bài hát này vào nhưng ở đây họ lại khuyến khích thí sinh. Phụ huynh cũng lấy làm tự hào khi nghe con hát nhạc người lớn mà không biết chính việc làm đó đang làm hỏng con.

Hát bài người lớn thì các cháu mang “hồn” người lớn dù hình dáng vẫn là trẻ con. Từ chỗ hát bài người lớn, trẻ con thêm nhu cầu xem cả phim người lớn và đôi khi còn hành động theo người lớn một cách vô ý thức không có người quản lý. Đó là cách tiếp tay các em tò mò tìm hiểu người lớn bởi vì bên cạnh cái hay vẫn có không ít cái dở, cái cần né tránh.

Nên hiểu rằng, nhạc thiếu nhi có tác dụng lớn trong việc tác động đến tâm hồn và có hiệu quả giáo dục cao. Điều đó không ai phủ nhận cả. Tuy nhiên, ca nhạc chỉ có tác dụng tốt khi thể hiện đúng tâm sinh lý lứa tuổi, phù hợp với “khẩu vị” đối tượng. Nếu không dễ làm cho các em già trước tuổi vì trẻ con không phải là người lớn thu nhỏ lại. Âm nhạc phải gắn với vui chơi lành mạnh, có tính ngợi ca và không được lên gân, khiên cưỡng nhất là khi đến gần với tuổi thơ. 

Vốn là nhạc sĩ của thiếu nhi nổi tiếng với ca khúc Trái đất này của chúng em, Màu mực tím, Sao nào đẹp nhất… ông có thể chia sẻ chút kinh nghiệm để người nhạc sĩ cho ra đời được những tác phẩm âm nhạc có giá trị? 

Tác phẩm âm nhạc chỉ thật sự giá trị khi có tính nghệ thuật cao, giai điệu đẹp, tiết tấu vui nhộn và  hồn nhiên. Có một thực tế chưa khắc phục được là giới văn nghệ sĩ trẻ nếu chuyên tâm viết cho thiếu nhi thì thu nhập lại thấp, đôi khi buồn nản vì đứa con tinh thần ra đời không được sử dụng và đón nhận. Vì thế ra ngoài nhà sách để tìm mua đĩa CD, VCD, tuyển tập nhạc thiếu nhi cũng khó khăn vì khan hiếm hơn. Là người yêu quý trẻ em nên tôi luôn có tấm lòng rộng mở và bao dung. Theo quy luật người nghệ sĩ càng lớn tuổi càng yêu thương thiếu nhi hơn. Lúc này, những sáng tác âm nhạc dành cho lứa tuổi thiếu nhi như tôi đôi khi lại được thăng hoa thêm một lần nữa.

Quang Phan (thực hiện)