Sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế: Góc khuất ít ai biết

Trong những năm gần đây, sức khỏe tâm thần của nhân viên y tế trở thành một vấn đề được quan tâm tại TP.HCM. Theo TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, việc chăm sóc sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế là điều vô cùng quan trọng nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả của hệ thống y tế. Nhân viên y tế chỉ có thể chăm sóc tốt cho bệnh nhân khi họ khỏe mạnh cả về thể chất và tinh thần.

Làm việc trong môi trường căng thẳng cao độ như ICU là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng tinh thần cho nhân viên y tế

Thực trạng sức khỏe tâm thần của nhân viên y tế

Nghiên cứu cho thấy nhân viên y tế là nhóm dễ gặp phải các rối loạn tâm thần, bao gồm căng thẳng mãn tính, lo âu, trầm cảm và kiệt sức nghề nghiệp. Đặc thù nghề nghiệp khiến họ phải đối mặt với áp lực công việc cao, những ca bệnh phức tạp, và đôi khi là những sự mất mát đau thương. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần của họ.

TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu chia sẻ rằng, nhân viên y tế cần được quan tâm toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Ông nhấn mạnh: “Khi nhân viên y tế khỏe mạnh, hệ thống y tế mới có thể hoạt động hiệu quả nhất”.

Thời gian vừa qua, Sở Y tế TP.HCM đã phối hợp cùng tổ chức thực hiện nhiều hoạt động hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế. Tuy nhiên, việc nhận thức và thừa nhận các vấn đề về tâm thần vẫn gặp phải những rào cản lớn. Nhân viên y tế thường ngại thừa nhận rằng họ gặp khó khăn về sức khỏe tâm thần do định kiến và sự kỳ thị từ chính bản thân và đồng nghiệp.

Một trong những vấn đề lớn nhất mà ngành y tế TP.HCM đang đối mặt là sự kỳ thị liên quan đến sức khỏe tâm thần. Điều này xuất hiện không chỉ ở các nhân viên y tế mà còn ở cấp lãnh đạo của các cơ sở y tế. Họ ngại thừa nhận mình gặp vấn đề tâm thần do sợ bị đánh giá hoặc bị coi là yếu kém. TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu cho biết: “Nhân viên y tế tại TP.HCM cũng giống như trên cả nước, phải đối mặt với những áp lực lớn từ công việc hàng ngày. Điều này dẫn đến các vấn đề tâm thần là điều tất yếu, nhưng nhiều người vẫn ngại thừa nhận và tìm kiếm sự giúp đỡ”.

Nhân viên y tế thường tự kỳ thị bản thân khi họ mắc các bệnh về tâm thần. Đôi khi, họ lo lắng rằng nếu thừa nhận mình đang gặp vấn đề về tâm thần, sẽ bị đồng nghiệp hoặc cấp trên coi thường. Điều này tạo nên một vòng luẩn quẩn, khiến nhân viên y tế không dám tìm kiếm sự giúp đỡ cần thiết, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và công việc của họ.

Các áp lực tâm thần của nhân viên y tế không chỉ đến từ bản thân công việc mà còn xuất phát từ sự kỳ vọng của bệnh nhân và người nhà bệnh nhân. BS Phan Minh Tuấn – Bệnh viện phục hồi chức năng và điều trị bệnh nghề nghiệp – cho rằng áp lực công việc đôi khi không chỉ đến từ số lượng bệnh nhân đông đúc mà còn từ những lời lẽ thiếu tôn trọng của người nhà bệnh nhân khi họ lo lắng. Điều này làm tăng thêm căng thẳng tâm lý, khiến cho nhiều nhân viên y tế cảm thấy kiệt quệ về tinh thần.

Sự căng thẳng trước các tình huống khẩn cấp trong ngành y khiến nhân viên y tế phải đối mặt với nhiều vấn đề về tâm thần

TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM nhấn mạnh: “Lãnh đạo phải là người tiên phong trong việc thừa nhận rằng họ cũng có thể gặp các vấn đề về tâm thần. Chỉ khi lãnh đạo có nhận thức đúng đắn thì môi trường làm việc mới có thể thân thiện và hỗ trợ nhân viên tốt hơn”.

Trong khi đó, dược sĩ Đinh Phương Tuyến, Trưởng trạm y tế phường 10 quận 5, TP.HCM cho biết rằng những kế hoạch và chỉ tiêu công việc quá cao là nguồn gốc chính gây ra áp lực đối với cô và các đồng nghiệp. Cô nhấn mạnh rằng việc phải hoàn thành nhiều nhiệm vụ trong thời gian ngắn khiến nhân viên y tế khó giữ được trạng thái tâm lý ổn định.

Giải pháp từ cấp quản lý

BS Châu nhấn mạnh, để giải quyết vấn đề này, cần phải bắt đầu từ nhận thức. Ông cho rằng việc truyền thông, giáo dục cho nhân viên y tế hiểu rằng sức khỏe tâm thần cũng quan trọng không kém sức khỏe thể chất là bước đi đầu tiên trong quá trình giải quyết. “Chúng ta cần phải xây dựng nhận thức rằng sức khỏe tâm thần là một phần của cuộc sống và không có gì đáng xấu hổ khi thừa nhận rằng mình đang gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần”, ông nói.

Đặc biệt, các lãnh đạo cũng cần có cái nhìn thực tế về vấn đề này và không kỳ thị hay tạo áp lực cho nhân viên khi họ thừa nhận gặp khó khăn.

Bên cạnh đó, việc xây dựng môi trường làm việc thân thiện, không kỳ thị là yếu tố quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế. Theo BS Châu thì việc xây dựng một hệ thống hỗ trợ tinh thần cho nhân viên là cần thiết. Điều này không chỉ giúp giảm căng thẳng mà còn nâng cao hiệu quả công việc của họ.

Ngoài ra, các tổ chức y tế cần phải tạo điều kiện cho nhân viên chia sẻ khó khăn với đồng nghiệp và lãnh đạo. Việc tạo ra một môi trường làm việc mà mọi người có thể hỗ trợ lẫn nhau sẽ giúp giải quyết các vấn đề về sức khỏe tâm thần ngay từ bước đầu, tránh để các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Cuối cùng, khi các vấn đề sức khỏe tâm thần vượt quá khả năng tự hỗ trợ, việc giới thiệu nhân viên tới các chuyên gia tâm lý là điều cần thiết. Điều này đảm bảo rằng nhân viên y tế sẽ nhận được sự giúp đỡ kịp thời và đúng cách.

Vấn đề sức khỏe tâm thần của nhân viên y tế không chỉ là câu chuyện của từng cá nhân mà còn là bài toán của cả hệ thống y tế. Để đảm bảo chất lượng dịch vụ y tế và sự bền vững của ngành, việc chăm sóc sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế cần được chú trọng.

Thủy Phạm