Việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ tại TP.HCM diễn ra chậm chạp trong nhiều năm qua, dù chính quyền thành phố đã nhiều lần đặt quyết tâm. Nguyên nhân không chỉ đến từ chính sách thu hút đầu tư còn bất cập, mà còn do vướng mắc trong quy hoạch, pháp lý, và sự đồng thuận của người dân.
Chiều 10-7, tại buổi họp báo về tình hình kinh tế – xã hội TP.HCM, ông Vũ Anh Dũng – Phó phòng Phát triển đô thị thuộc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, toàn thành phố hiện có 474 chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975. Trong đó, 16 chung cư đã được kiểm định cấp D – tức mức độ hư hỏng nặng, nguy hiểm, buộc phải di dời và tháo dỡ để bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản cho người dân.
Tính đến nay, thành phố đã di dời được 684/1.194 hộ dân ở 16 chung cư này. Trong đó, 9 chung cư đã hoàn tất việc di dời, 3 chung cư đang trong quá trình di dời với khoảng 150 hộ, và 4 chung cư chưa thể triển khai di dời do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Theo ông Dũng, có nhiều lý do khiến tiến trình cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ ở TP.HCM diễn ra chậm, kéo dài qua nhiều năm.
Trước hết, thành phố chủ trương huy động nguồn lực xã hội hóa, đặc biệt từ các doanh nghiệp, để thực hiện các dự án cải tạo, xây mới chung cư. Tuy nhiên, các chung cư cũ chủ yếu nằm trong khu vực nội đô, nơi có mật độ dân cư cao, hạ tầng kỹ thuật và xã hội đã quá tải nên việc tăng chỉ tiêu quy hoạch, một yếu tố quan trọng để thu hút nhà đầu tư, lại rất khó thực hiện.
Mặc dù Chính phủ đã ban hành cơ chế miễn tiền sử dụng đất và cho phép điều chỉnh quy hoạch để tạo dư địa cho nhà đầu tư, nhưng các khâu trình, thẩm định và phê duyệt quy hoạch 1/2.000, 1/500 thường gặp vướng mắc, kéo dài nhiều năm. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến tính khả thi của các dự án, khiến nhà đầu tư ngần ngại tham gia.
Một số chung cư cấp D có diện tích khuôn viên nhỏ hơn 1.000m², dẫn đến không thể đảm bảo tái định cư tại chỗ cho người dân và lợi nhuận cho nhà đầu tư. Trong những trường hợp này, dù có chủ trương cải tạo, vẫn rất khó mời gọi được đơn vị thực hiện.
Ngoài ra, quá trình triển khai còn gặp khó khăn trong công tác bồi thường, hỗ trợ di dời. Một số hộ dân chưa đồng thuận với phương án di dời, tạm cư hoặc tái định cư, khiến toàn bộ dự án bị đình trệ. “Chỉ một bộ phận nhỏ không đồng thuận cũng có thể làm ảnh hưởng đến tiến độ chung và đe dọa đến an toàn của cả khu vực”, ông Dũng nhận định.
Mặt khác, một số diện tích nhà đất tại các chung cư cũ vẫn thuộc sở hữu Nhà nước, chưa bán hóa giá cho người dân. Việc bồi thường trong những trường hợp này gặp nhiều vướng mắc do quy định pháp luật hiện hành còn thiếu thống nhất giữa các lĩnh vực như nhà ở, đất đai và quản lý tài sản công.
Trước thực tế đó, TP.HCM đã xây dựng lộ trình cải tạo, xây mới nhà chung cư cũ thành hai giai đoạn.
Giai đoạn từ nay đến năm 2030, thành phố sẽ tập trung hoàn thiện các thủ tục chuẩn bị cho việc cải tạo, xây dựng lại các chung cư được xây trước năm 1975 và từ năm 1975 đến 1994. Nội dung bao gồm kiểm định chất lượng công trình, lập và phê duyệt quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư, giải phóng mặt bằng, đấu thầu, thu hồi đất, giao đất, cấp phép xây dựng.
Đối với 16 chung cư cấp D đã kiểm định, TP.HCM đặt mục tiêu hoàn tất xây mới trong giai đoạn này. Riêng các trường hợp chung cư cấp D mới phát sinh sau khi có Luật Nhà ở 2023 sẽ được đưa vào diện tháo dỡ khẩn cấp theo quy định.
Đến năm 2035, thành phố phấn đấu hoàn tất toàn bộ việc sửa chữa hoặc xây mới đối với các chung cư xây dựng trước năm 1975 theo kết quả kiểm định. Đồng thời, hoàn thành việc cải tạo, xây lại các chung cư hư hỏng, xuống cấp, thuộc nhóm cấp D hoặc hết niên hạn sử dụng, được xây dựng trong giai đoạn từ 1975 đến 1994.
Để đẩy nhanh tiến độ, TP.HCM dự kiến bố trí ngân sách Nhà nước để thực hiện một số nhiệm vụ thuộc trách nhiệm công, như: kiểm định, đánh giá chất lượng nhà ở; lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch; xây dựng kế hoạch cải tạo; và cấp phép đầu tư.
Ngoài ra, UBND TP.HCM đang xây dựng một nghị quyết riêng nhằm bổ sung thêm cơ chế ưu đãi, hỗ trợ chủ đầu tư tham gia vào các dự án cải tạo chung cư cũ, đồng thời trao thêm thẩm quyền cho cấp phường – xã trong việc tổ chức thực hiện.
Bên cạnh đó, thành phố sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân đồng thuận với chủ trương cải tạo nhà chung cư, và xử lý dứt điểm các trường hợp cố tình trì hoãn vì lợi ích riêng, gây ảnh hưởng đến số đông cư dân đã đồng thuận. Đặc biệt, việc tháo dỡ các chung cư cấp D – vốn tiềm ẩn nguy cơ sập đổ – cần được xem là nhiệm vụ cấp bách, nhằm bảo đảm an toàn tính mạng cho cư dân đang sinh sống.
Thủy Phạm
Bình luận (0)