Tụt huyết áp từ lâu vẫn thường được nhắc đến như một vấn đề sức khỏe ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền. Nhưng trong những năm gần đây, không ít người trẻ cũng đang phải đối mặt với tình trạng này, trong đó có nhiều bạn là học sinh – sinh viên.
Triệu chứng hoa mắt, chóng mặt thoáng qua có thể là lời cảnh báo sớm của cơ thể – điều mà giới trẻ rất dễ bỏ qua khi đang sống nhanh, làm việc nhiều và ít chú ý đến sức khỏe. Theo các chuyên gia, nếu không được xử lý đúng cách, tụt huyết áp có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
Không chỉ là choáng váng tạm thời
ThS.BS Hoàng Quốc Trung, Khoa Phẫu thuật Tim mạch, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, huyết áp là một trong những chỉ số sinh tồn quan trọng, phản ánh tình trạng tuần hoàn máu của cơ thể. Khi huyết áp tụt quá thấp, máu không đủ để nuôi não và các cơ quan, dẫn đến tình trạng mệt mỏi, hoa mắt, choáng váng, buồn nôn, mất thăng bằng hoặc thậm chí ngất xỉu.
Một số trường hợp tụt huyết áp có thể là dấu hiệu của các bệnh lý cấp tính nghiêm trọng như sốc, mất máu, mất nước, nhiễm trùng toàn thân hoặc bệnh lý tim mạch. Trong những tình huống này, cần gọi cấp cứu ngay lập tức để tránh nguy cơ đe dọa tính mạng.
Tuy nhiên, ở người trẻ, tụt huyết áp thường đến từ hai nguyên nhân phổ biến hơn. Đầu tiên là tụt huyết áp qua trung gian thần kinh. Hiện tượng này thường xảy ra khi người trẻ phải đứng lâu, gặp căng thẳng quá mức, xúc động mạnh hoặc khi ra trời nắng nóng. Lúc này, hệ thần kinh tự chủ bị rối loạn, làm giãn mạch đột ngột, giảm lượng máu trở về tim khiến huyết áp sụt giảm.
Nguyên nhân thứ hai là tụt huyết áp tư thế, xuất hiện khi đang nằm hoặc ngồi mà đột ngột đứng dậy. Sự thay đổi tư thế quá nhanh khiến hệ tuần hoàn không kịp điều chỉnh, máu không đủ trở về tim, dẫn đến giảm tưới máu não và gây cảm giác choáng váng, mờ mắt trong vài giây.
Không dừng lại ở đó, tụt huyết áp còn có thể xảy ra ở người có bệnh nội tiết như suy giáp, suy thượng thận, người suy dinh dưỡng, thiếu máu hoặc đang sử dụng các thuốc như lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị bệnh tim.
Em Nguyễn Thùy Dương (học sinh một trường cấp 3) kể rằng mình từng không hiểu rõ vì sao bản thân thường xuyên cảm thấy choáng váng khi đi học, nhất là khi phải đứng lâu hoặc đi ngoài trời nắng. Sau một lần suýt ngất tại trường, Dương được đưa đến phòng khám và phát hiện tụt huyết áp tư thế. Sau đó Dương thay đổi thói quen ăn sáng, uống nước đầy đủ, tránh thay đổi tư thế đột ngột. “Mình còn chuyển sang uống các loại nước có điện giải thay cho trà sữa, và luôn để sẵn chai nước trong túi”, Dương nói.
Cách xử trí kịp thời có thể cứu nguy
Theo bác sĩ Trung, trong trường hợp người trẻ có dấu hiệu tụt huyết áp, điều quan trọng đầu tiên là phải loại trừ tình trạng nguy hiểm cần cấp cứu. Nếu người đó có biểu hiện đau ngực, khó thở, ngất xỉu, không đáp ứng lời gọi hay có tiền sử bệnh tim mạch, cần gọi cấp cứu và đưa đến cơ sở y tế gần nhất.
Còn trong những trường hợp không cấp cứu, có thể sơ cứu tại chỗ. Hãy cho người đó nằm xuống, kê chân cao hơn tim để hỗ trợ máu hồi lưu. Nới lỏng quần áo để dễ thở. Sau đó, nếu còn tỉnh táo, có thể cho uống nước – tốt nhất là nước có điện giải hoặc sữa để bổ sung thể tích tuần hoàn. Khi huyết áp ổn định trở lại, người bệnh cần được theo dõi thêm một thời gian trước khi tiếp tục hoạt động.
Về triệu chứng, tụt huyết áp không chỉ đơn thuần là chóng mặt hay mệt mỏi. Một số người còn có thể cảm thấy buồn nôn, mắt mờ, nhịp tim chậm, ra mồ hôi lạnh hoặc mất thăng bằng. Những biểu hiện này đặc biệt dễ xuất hiện sau khi đứng lâu, lo lắng, thay đổi tư thế hoặc tiếp xúc với nắng nóng – những điều thường xuyên xảy ra trong đời sống của người trẻ hiện nay.
Lê Hoàng Minh (20 tuổi) nhớ lại trải nghiệm tụt huyết áp của mình trong một buổi trưa đi bộ ra quán ăn. “Em đột nhiên choáng váng, không nhìn rõ, phải ngồi thụp xuống vỉa hè. Một người đi đường phải dìu em vào quán nước gần đó. Sau khi đi khám mới biết là tụt huyết áp do nắng và căng thẳng”. Từ đó, Minh tập cho mình thói quen theo dõi sức khỏe thường xuyên, không làm việc xuyên trưa và luôn mang theo chai nước khi ra đường.
Bác sĩ Trung cho biết, điều chỉnh lối sống là cách phòng ngừa tụt huyết áp hiệu quả và đơn giản nhất. Trước tiên, người trẻ cần đảm bảo uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt là khi vận động nhiều hoặc làm việc trong môi trường nóng bức. Chế độ ăn uống cũng cần đầy đủ dưỡng chất, không nên quá kiêng muối nếu không mắc các bệnh lý liên quan đến tăng huyết áp.
Ngoài ra, cần hạn chế các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, thuốc lá vì chúng có thể gây rối loạn huyết áp. Tránh thay đổi tư thế đột ngột, nhất là khi vừa thức dậy. Với người phải đứng lâu do tính chất công việc, nên thỉnh thoảng co duỗi chân hoặc bước đi vài bước để máu lưu thông tốt hơn.
Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội sẽ giúp tăng cường tuần hoàn và tăng sức bền cho hệ tim mạch. Một số người có thể dùng thêm vớ áp lực ở chân để hỗ trợ máu trở về tim hiệu quả hơn, nhất là với người có tiền sử tụt huyết áp tư thế.
Cuối cùng, bác sĩ nhấn mạnh: “Người trẻ không nên chủ quan khi gặp triệu chứng tụt huyết áp, dù chỉ là thoáng qua. Nếu tình trạng lặp đi lặp lại, cần khám và theo dõi định kỳ để kiểm soát từ sớm”.
Thương Nguyên
Bình luận (0)