Hành vi vứt xác lợn chết bừa bãi ra môi trường hay chở lợn bệnh đi tiêu thụ trái phép đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng không chỉ về môi trường mà còn khiến công tác phòng, chống dịch tả lợn châu Phi tại một số địa phương như Quảng Trị và Đà Nẵng thêm phần khó khăn. Trách nhiệm không thể chỉ dừng ở khâu dập dịch mà trước hết cần phải bắt đầu từ ý thức của người chăn nuôi…
Ô nhiễm môi trường từ xác lợn bệnh
Đầu tháng 8-2025, người dân xã Đông Trạch (tỉnh Quảng Trị) phát hiện hàng chục xác lợn chết trôi lềnh bềnh trong kênh dẫn nước nông nghiệp tại vùng hạ lưu hồ Vực Nồi, nơi có hàng trăm hộ dân sinh sống và canh tác nông nghiệp. Tổng số xác lợn được lực lượng chức năng thu gom lên đến hơn 50 con, với trọng lượng dao động từ 30 đến 100kg/con. Vụ việc không chỉ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh ở mức báo động.
Mới đây, người dân xã Cửa Tùng (Quảng Trị) tiếp tục phát hiện nhiều bao tải chứa xác lợn chết bị vứt tại bãi biển Mũi Trèo – đây là điểm đến du lịch sinh thái. Dưới cái nắng gắt của tháng 8, xác lợn phân hủy bốc mùi nồng nặc.
Ông Võ Đức Diện – Chủ tịch UBND xã Cửa Tùng – cho biết, ngay sau khi phát hiện vụ việc, chính quyền địa phương đã chỉ đạo thu gom, xử lý số xác lợn theo đúng quy định. Công an xã cũng vào cuộc điều tra.
Ông Diện cho biết thêm, trước đó chính quyền địa phương đã tuyên truyền nhiều lần nhưng vẫn xảy ra trường hợp vứt xác lợn chết ra môi trường. Đây là hành vi vô ý thức, cần phải xử lý nghiêm để răn đe.
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị, từ ngày 15-5 đến nay, dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại 1.637 hộ thuộc 40 xã, phường, khiến 11.774 con lợn bị bệnh, chết và buộc tiêu hủy, tổng trọng lượng gần 700 tấn.
Tại Đà Nẵng, ngày 17-7, tuyến kênh Phú Ninh, đoạn qua xã Thăng Bình xuất hiện tình trạng lợn chết bị thả trôi sông. Một số con đã phân hủy, mắc lại ở các cống chắn, gây mùi hôi thối nồng nặc. Người dân rất bức xúc vì đây là nguồn nước chảy qua khu dân cư, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Tiếp đó, ngày 1-8, Đội kiểm tra liên ngành xã Phước Trà (TP.Đà Nẵng) phát hiện ông Huỳnh Tấn T. (trú xã Bình Dương) vận chuyển hai con lợn (khoảng 70kg) bằng xe máy, ngụy trang bằng lá rừng, qua các xã đang có dịch như Việt An, Hiệp Đức, Phước Trà. Ông T. khai mua lợn tại xã Bình Lãnh đưa lên tiêu thụ tại xã Trà Đốc. Cả hai con lợn đều có biểu hiện nhiễm dịch tả châu Phi, không có giấy kiểm dịch. Lực lượng chức năng lập biên bản vi phạm, buộc tiêu hủy lợn, đồng thời phun tiêu độc phương tiện và khu vực liên quan.
Thống kê từ Chi cục Nông nghiệp (Sở Nông nghiệp và Môi trường Đà Nẵng) cho biết, chỉ trong tháng 7, bệnh dịch tả lợn châu Phi đã lây lan tại 284 thôn, khối phố thuộc 39 xã, phường, ảnh hưởng đến 1.661 hộ chăn nuôi. Hơn 5.500 con lợn với trọng lượng hơn 357 tấn đã buộc phải tiêu hủy.
Theo nhìn nhận của cơ quan chức năng, việc vứt xác lợn ra môi trường không chỉ vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường mà còn tạo điều kiện cho mầm bệnh tồn tại và phát tán. Trong bối cảnh tổng đàn lợn của các địa phương như Quảng Trị, Đà Nẵng đều lớn, tỷ lệ chăn nuôi nông hộ chiếm khoảng 80% thì hậu quả do những hành vi thiếu trách nhiệm này là rất đáng lo ngại.
Nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh
Trước diễn biến dịch bệnh ngày càng phức tạp, chính quyền hai địa phương Quảng Trị và Đà Nẵng đã đồng loạt kích hoạt các phương án phòng, chống dịch ở mức cao.
Tại Quảng Trị, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo Chi cục Chăn nuôi – Thú y phối hợp với các xã, phường thành lập các đoàn kiểm tra, khoanh vùng, dập dịch, giám sát giết mổ và vận chuyển lợn. Hơn 6.000 lít hóa chất đã được huy động cùng 98 máy phun tiêu độc để khử trùng tại các ổ dịch. UBND tỉnh Quảng Trị cũng đã chỉ đạo các phường, xã và cơ quan chức năng xem xét xử lý hình sự đối với các trường hợp vứt xác lợn chết do dịch tả lợn châu Phi ra môi trường nhằm răn đe và ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh.
Ông Trần Công Tám – Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi – Thú y tỉnh Quảng Trị – khẳng định: “Ngành nông nghiệp sẽ không chỉ tập trung xử lý dịch bệnh trước mắt mà còn hướng đến phát triển bền vững. Sau khi kiểm soát dịch, chúng tôi sẽ đẩy mạnh hướng dẫn người dân chăn nuôi theo mô hình an toàn sinh học, liên kết khép kín từ con giống đến tiêu thụ, đảm bảo nguồn cung ổn định và an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng”.
Tại Đà Nẵng, chính quyền đã phân bổ 4.692 lít hóa chất tiêu độc từ cả nguồn dự trữ quốc gia và dự trữ TP. Chi cục Nông nghiệp đã đề xuất thành lập thêm 4 trạm khu vực và bố trí cán bộ thú y cho từng xã, phường.
Phó Chủ tịch UBND TP Trần Nam Hưng cũng đã ban hành công điện khẩn, yêu cầu chủ tịch UBND các xã, phường phải chịu trách nhiệm nếu để dịch lan rộng. Các địa phương phải tổ chức tiêu hủy đúng quy định, không để xác lợn tồn lưu trong môi trường.
Không chỉ xử lý các ổ dịch hiện có, Đà Nẵng còn chủ động giám sát tại các xã, phường giáp ranh với vùng dịch, cấp hóa chất phòng ngừa và tăng cường công tác kiểm tra tại các cơ sở giết mổ. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân không tự ý điều trị lợn bệnh, không bán chạy lợn ốm, không vứt xác động vật ra sông suối hay bãi đất trống.
Để ngăn chặn dịch bệnh lây lan, ngành chức năng tỉnh Quảng Trị và Đà Nẵng đề xuất tăng cường biên chế hoặc điều động cán bộ chuyên môn từ tuyến tỉnh về hỗ trợ cơ sở. Bên cạnh những nỗ lực đáng ghi nhận từ phía chính quyền địa phương, thiết nghĩ người chăn nuôi cần nâng cao ý thức hơn nữa để góp phần bảo vệ môi trường. Nếu người chăn nuôi không tuân thủ nguyên tắc xử lý xác lợn chết thì nỗ lực của cả ngành chức năng và chính quyền địa phương cũng sẽ khó đạt mục đích mong muốn.
Kiểm soát dịch không thể chỉ dựa vào lực lượng chuyên môn mà phải đến từ chính mỗi người dân. Từng hành động nhỏ như không vứt xác động vật ra môi trường, khai báo kịp thời khi phát hiện lợn mắc bệnh… là mắt xích đầu tiên để ngăn chặn nguy cơ dịch bệnh lan rộng.
Hiền Lương
Bình luận (0)