Kể từ ngày đất nước được thống nhất, non sông liền một dải, họ đã miệt mài với công tác tìm kiếm hài cốt đồng đội dù tuổi đã cao, sức đã yếu. Đó là ông Lê Thanh Song và ông Nguyễn Viết Quản hiện đang công tác tại Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ TP.HCM.
Hàng triệu hài cốt được tìm thấy
Ở tuổi 81, ông Lê Thanh Song vẫn còn rất minh mẫn và nhớ như in về những cuộc chiến mà ông từng tham gia. Ông đã đóng góp rất nhiều trong cuộc chiến giành lại hòa bình nhưng ông không hề kể về chiến công của mình, ông chỉ kể nhiều về những người đồng đội đã ngã xuống, có người đến nay vẫn nằm ở đâu đó chưa chịu trở về “nằm” bên gia đình dù ông và những người bạn của mình đã tìm kiếm hơn nửa thế kỷ qua. Ông Song kể, ông nhập ngũ năm 1963 đã từng tham gia chiến đấu ở chiến trường Lào, chiến dịch Tổng tấn công mùa Xuân năm 1968, chiến đấu trên tuyến biên giới Tây Nam và làm nhiệm vụ giúp bạn Campuchia. Trong quá trình chiến đấu, rất nhiều đồng đội của ông đã ngã xuống. Họ ngã xuống ở tuổi đời chỉ đôi mươi, hy sinh ở đâu chôn cất ở đó, không có tấm chiếu mang theo. Có người chôn cất ở gốc cây, người ở bãi đá, có người ở gần bờ kênh… Đau lòng thay, có người hy sinh 2 lần vì vừa được chôn cất thì bị văng lên khỏi mặt đất do bom đạn và lại phải chôn cất lại lần nữa. Mỗi khi nhớ lại hình ảnh đó, ông Song lại thấy đau nhói và luôn đau đáu làm sao để tìm lại hài cốt đồng đội của mình về cho gia đình, người thân. “Có người tìm lại được, có người nằm lại chiến trường đã hơn nửa thế kỷ mà vẫn chưa chịu về”, ông Song lại nghẹn ngào, bật khóc.
Kể từ khi đất nước hòa bình, lúc nào ông Song cũng hy vọng tìm được hài cốt đồng đội. Trên cương vị Phó phòng Chính sách Quân khu 7, ông đã đề nghị lãnh đạo quân khu cùng đơn vị có chủ trương đưa liệt sĩ về nước. Năm 1997 kỷ niệm 50 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, trước tình trạng quân khu còn hàng chục ngàn liệt sĩ chưa tìm thấy phần mộ, với cương vị Trưởng phòng Chính sách, ông đã đề xuất Đảng ủy quân khu ra chủ trương “Về chiến trường xưa tìm đồng đội”. Cũng từ phong trào này mà hàng chục ngàn hài cốt liệt sĩ đã được tìm thấy và đưa về nghĩa trang. Từ năm 2003, ông Song nghỉ hưu nhưng bước chân của ông thì không hề ngơi nghỉ. Khi nghe có thông tin về phần mộ liệt sĩ là ông lại lên đường tìm kiếm. Năm 2012, ông là Trưởng Văn phòng đại diện của Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam tại TP.HCM. Dù không được cấp kinh phí hoạt động, ông vẫn cố gắng thuyết phục hàng trăm cựu chiến binh và các nhà doanh nghiệp tham gia tìm hài cốt liệt sĩ, làm nhà tình nghĩa, khám bệnh miễn phí, tặng quà cho các bà mẹ Việt Nam anh hùng, các gia đình chính sách… Từ đó đến nay ông đã cùng Trung tâm Thông tin tìm kiếm hài cốt liệt sĩ của hội quy tập được hàng trăm hài cốt liệt sĩ, thu thập được hơn 8.000 thông tin về các liệt sĩ thất lạc phần mộ, tư vấn cho hàng ngàn trường hợp, thử kết quả ADN 58 trường hợp, tặng nhiều căn nhà tình nghĩa, suất quà… Đối với ông Song, đây là trách nhiệm mà người còn sống phải làm thay cho những người đã ngã xuống. “Tôi biết sức mình có hạn, tuổi đã già nhưng còn rất nhiều hài cốt liệt sĩ vẫn chưa tìm thấy. Đây là điều mà tôi trăn trở, mong sao tất cả mọi người cùng chung tay, giúp sức để một ngày nào đó tất cả hài cốt đều được tìm thấy”, ông Song bày tỏ.
Thực hiện lời đồng đội
Nhớ lại lời đồng đội trước một trận đánh: “Sau này hòa bình thống nhất đất nước, ai còn sống nhớ đi tìm người chết đưa về quê cha đất tổ”, hơn 50 năm qua ông Nguyễn Viết Quản đã quyết tâm thực hiện lời dặn dò ấy. Năm 1969, ông Quản nhập ngũ và được điều vào miền Nam chiến đấu. Sau hơn 3 tháng hành quân xuyên rừng, lội suối vào đến Tây Ninh, đơn vị của ông được đổi tên thành Tiểu đoàn Đặc công miền Đông Nam bộ (D18) Trung đoàn 426 đánh cứ điểm Tua Hai, núi Bà Đen. Trong lúc chờ đến giờ nổ súng, anh Đặng Quang Thắng tỉnh Hưng Yên nói: Sau này hòa bình thống nhất đất nước, ai còn sống nhớ đi tìm người chết đưa về quê cha đất tổ. Sau trận đánh nhiều người đã hy sinh, trong đó có anh Thắng. Là một trong số người may mắn còn sống, ông Quản đã tổ chức tìm để đưa thi thể đồng đội ra ngoài nhưng không thấy anh Thắng. Sau khi hòa bình, ông Quản vừa thực hiện nhiệm vụ Nhà nước giao phó nhưng vẫn luôn tìm cách để tìm hài cốt đồng đội. Để có thêm thông tin chính xác, ông Quản liên hệ với Đại tá Vũ Hồng Ninh – nguyên Phó Trưởng phòng Đặc công Bộ Tư lệnh Quân khu 7 và được giới thiệu sang Phòng Chính sách Cục Chính trị Bộ Tư lệnh Quân khu 7. Tại đây, ông được tiếp cận với hàng trăm hồ sơ liệt sĩ và được giới thiệu đến Ban Chính sách Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tây Ninh. Sau đó, ông tìm đến Nghĩa trang liệt sĩ huyện Hòa Thành và tìm thấy 20 ngôi mộ của các chiến sĩ D18 hy sinh trong trận Tua Hai, trong đó có liệt sĩ Đặng Quang Thắng. “Lý do chúng tôi không tìm được đồng đội Thắng vào thời điểm đó vì địch đã gom xác quân ta định chôn tập thể. Tuy nhiên, những người dân sống quanh khu vực, đặc biệt là các bà mẹ, các chị, đã góp tiền vàng hối lộ quân địch để xin đưa xác chiến sĩ ra ngoài rồi cho người nhận diện và chôn cất tại các cơ sở khác”, ông Quản chia sẻ.
Đến nay, hàng thập kỷ miệt mài tìm kiếm, ông Quản cùng những người đồng đội cũ đã tìm được rất nhiều hài cốt liệt sĩ. Trong đó, nhiều hài cốt đã được xác định danh tính chính xác và đưa về quê hương. Ông Quản cho biết, ông sẽ tiếp tục tìm kiếm và đưa hài cốt liệt sĩ về quê hương. Ngoài ra, ông có kế hoạch xây dựng các nhà tình nghĩa hoặc nhà tình thương để thân nhân những liệt sĩ được an ủi phần nào với những hy sinh, mất mát.
Thúy Kiều
Bình luận (0)