Giữa tiết trời mùa thu, vùng núi Nam Trà My, nơi được mệnh danh là “thủ phủ sâm” lại rộn ràng câu chuyện về phát triển cây dược liệu. Những con đường đất ngày nào giờ dần được thay thế bằng tuyến giao thông mới, mở lối đến những nương sâm xanh ngút mắt. Ở đó, cây sâm Ngọc Linh, vốn quý hiếm, từng chỉ mọc lẩn khuất trong rừng sâu nay đã và đang mang lại niềm kỳ vọng về xây dựng một trung tâm công nghiệp dược liệu quốc gia tại TP.Đà Nẵng và vùng phụ cận.
Từ tiềm năng đất dược liệu
Mảnh đất Đà Nẵng – Quảng Nam (nay là TP.Đà Nẵng) vốn có trên 832 loài cây thuốc, trong đó 36 loài nằm trong “Sách đỏ Việt Nam”. Không chỉ đa dạng sinh học, khu vực này còn hội tụ điều kiện tự nhiên đặc biệt, như: diện tích rừng chiếm hơn 70% đất tự nhiên, khí hậu phân tầng rõ rệt, độ cao thích hợp cho nhiều loài dược liệu quý. Chính nơi đây đã sản sinh ra “quốc bảo” sâm Ngọc Linh cùng hàng loạt loài dược liệu có giá trị như ba kích, đảng sâm, sa nhân, giảo cổ lam, lan kim tuyến…
Nhận thấy tiềm năng ấy, từ năm 2016, địa phương đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích phát triển dược liệu. Đặc biệt, Quyết định 463/QĐ-TTg ngày 28-2-2025 của Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án “Phát triển và hình thành Trung tâm dược liệu tại Quảng Nam (nay là TP.Đà Nẵng) với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực”. Đây được xem là dấu mốc lịch sử, khẳng định tầm nhìn đưa vùng đất miền Trung trở thành điểm đến chiến lược của ngành dược liệu quốc gia.
Chỉ trong vòng hai tháng sau khi đề án được phê duyệt, chính quyền TP.Đà Nẵng đã ban hành kế hoạch triển khai, giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành và địa phương. Công việc diễn ra khẩn trương, từ quy hoạch vùng trồng, thu hút doanh nghiệp, xúc tiến thương mại và chuẩn bị hạ tầng cho các khu công nghiệp dược liệu.
Tại Nam Trà My, diện tích quy hoạch vùng bảo tồn và phát triển sâm Ngọc Linh lên tới 15.567ha, tập trung ở độ cao từ 1.200m trở lên. Đến nay đã có hơn 1.294ha được trồng mới, với sự tham gia của 18 tổ chức, doanh nghiệp và hàng chục nhóm hộ dân. Ba doanh nghiệp lớn đã được cấp giấy chứng nhận sử dụng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh”, giúp sản phẩm có giá trị thương hiệu rõ ràng trên thị trường.
Không chỉ mở rộng diện tích, địa phương còn chú trọng nghiên cứu khoa học. Nhiều đề tài phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu đã được triển khai như nhân giống bằng công nghệ nuôi cấy mô, ứng dụng công nghệ sinh học kiểm soát sâu bệnh, xây dựng hệ thống IoT giám sát vùng trồng. Từ những hạt sâm nhỏ bé, nay đã hình thành vườn giống hàng chục nghìn cây, cung cấp hơn 100.000 cây giống mỗi năm cho nông dân và doanh nghiệp.
Các dự án đầu tư hạ tầng phục vụ phát triển sâm cũng đồng loạt khởi công: đường vào vùng sâm, hệ thống chốt bảo vệ, camera giám sát, điện chiếu sáng… Tất cả hướng đến mục tiêu hình thành một chuỗi giá trị khép kín từ: trồng – bảo tồn – chế biến – thương mại hóa.
Đến kết nối doanh nghiệp
Một bước tiến quan trọng khác là công tác xúc tiến đầu tư. Tại hội nghị công bố đề án vào tháng 5-2025, gần 100 doanh nghiệp trong và ngoài nước đã tham dự. Nhiều tập đoàn lớn như Trường Hải, Capella Quảng Nam, Traphaco, OPC… cam kết nghiên cứu, đầu tư hàng nghìn tỷ đồng vào trồng, chế biến và thương mại sâm Ngọc Linh cùng các loài dược liệu khác.
| Nếu như trước đây, sâm Ngọc Linh chỉ được biết đến như “cây thuốc của núi rừng” thì nay, nó đang bước vào một hành trình mới, trở thành sản phẩm chủ lực của một trung tâm công nghiệp dược liệu quốc gia. Đà Nẵng cùng các địa phương phụ cận không chỉ gìn giữ một báu vật thiên nhiên mà còn tạo ra một ngành kinh tế sinh học mới, góp phần nâng cao thu nhập cho đồng bào miền núi, thúc đẩy phát triển vùng và khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ dược liệu thế giới. |
Song song với đó, TP.Đà Nẵng đã quy hoạch các khu công nghiệp chuyên ngành. Khu công nghiệp Nam Thăng Bình, diện tích 649ha, được định hướng thành khu sinh thái đa ngành, ưu tiên công nghiệp chế biến dược liệu, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm… Đây sẽ là nơi đặt các nhà máy hiện đại, tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm, thay vì chỉ dừng ở khâu nguyên liệu. Ông Hồ Quang Bửu – Phó Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng khẳng định việc hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu là bước khởi đầu quan trọng. Đây không chỉ là cơ hội để Đà Nẵng thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia sản xuất, chế biến và tiêu thụ dược liệu, với sâm Ngọc Linh là trụ cột mà còn mở ra động lực phát triển hạ tầng kinh tế – xã hội. “Chúng tôi kỳ vọng trung tâm này sẽ góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống cho bà con vùng cao”, ông Bửu nhấn mạnh.
Hiện một số dự án chế biến sâu đã khởi động, như Nhà máy dược phẩm Hoàng Quế Nam với vốn đầu tư hơn 230 tỷ đồng, hay dự án nhà máy chế biến sâm của Công ty TNHH Sam Sam với công suất hàng chục tấn sản phẩm mỗi năm. Những bước đi này được xem là nền móng để hình thành ngành công nghiệp dược liệu đúng nghĩa, giảm phụ thuộc nhập khẩu và nâng cao sức cạnh tranh.
Không chỉ tập trung vào sản xuất, Đà Nẵng còn chú trọng đến thị trường. Các sàn thương mại điện tử chuyên về sâm và dược liệu đã được xây dựng, vận hành trên nhiều tên miền chính thức, giúp kết nối trực tiếp nông dân, doanh nghiệp với người tiêu dùng. Phiên chợ định kỳ hàng tháng tại địa phương trở thành nơi giao thương nhộn nhịp, quảng bá sản phẩm ngay từ vùng núi. Lễ hội sâm quốc tế “Sâm Ngọc Linh – Tài sản quốc gia, thương hiệu toàn cầu” được tổ chức vào đầu tháng 8-2025 đã quy tụ các nhà khoa học, doanh nghiệp, tập đoàn lớn tham gia. Đây không chỉ là dịp quảng bá thương hiệu mà còn mở ra cơ hội hợp tác quốc tế, đưa sâm Việt Nam vươn xa. Dù vậy, chặng đường phía trước còn nhiều thách thức. Sản phẩm chế biến từ sâm Ngọc Linh hiện vẫn còn ít, chủ yếu là trà, rượu, mật ong, nước uống… chưa đa dạng và chưa đạt quy mô công nghiệp lớn. Việc quản lý nguồn giống, chống gian lận thương mại, đảm bảo chất lượng cũng là vấn đề cần siết chặt. Một số vùng trồng khác ngoài Nam Trà My mới chỉ dừng ở quy mô thử nghiệm, chưa có đánh giá toàn diện về khả năng thích nghi lâu dài. Các chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư cần được triển khai nhất quán, đồng bộ để thu hút thêm doanh nghiệp.
Hiền Lương
Bình luận (0)