Cấp bách nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp bậc THCS

Nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp cho học sinh THCS, nhất là học sinh lớp 9 là một nhiệm vụ cấp bách và mang tính chiến lược. Bằng cách triển khai đồng bộ và bài bản các hoạt động tư vấn, giáo dục, trải nghiệm, cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội, sẽ giúp học sinh đưa ra những lựa chọn sáng suốt cho tổ hợp môn học lớp 10.

Học sinh lớp 9 tại TP.HCM sớm tiếp cận, tìm hiểu môi trường giáo dục bậc THPT để định hướng tốt ngành nghề (ảnh minh họa). Ảnh: Y.Hoa

Bốn giải pháp nâng cao hiệu quả hướng nghiệp sau THCS

Hướng nghiệp tại bậc THCS, đặc biệt với học sinh lớp 9 được xác định là giai đoạn bản lề, định hình con đường học tập và sự nghiệp tương lai. Việc lựa chọn tổ hợp môn học ở lớp 10 không chỉ đơn thuần là chọn môn học, mà còn là bước đầu tiên học sinh xác định “bản đồ” cho hành trình phát triển cá nhân, từ đó hướng tới việc nắm bắt những cơ hội nghề nghiệp phù hợp với năng lực nội tại, những đam mê và khát vọng mà các em ấp ủ.

Một quyết định sáng suốt tại thời điểm này có thể mở ra cánh cửa để học sinh phát huy tối đa tiềm năng, theo đuổi ước mơ một cách hiệu quả và đóng góp ý nghĩa cho xã hội. Ngược lại, một lựa chọn sai lầm, thiếu căn cứ có thể dẫn đến sự trì trệ, lãng phí thời gian và nguồn lực, thậm chí là sự chán nản, mất phương hướng trong quá trình học tập và định hình bản thân.

Để công tác hướng nghiệp thực sự phát huy tối đa hiệu quả, cần có sự đầu tư và đổi mới trong cách tiếp cận, triển khai các hoạt động. Trong đó tập trung vào 4 nhóm giải pháp:

Thứ nhất, tư vấn định hướng nghề nghiệp chuyên sâu và cá nhân hóa: Các buổi tư vấn không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu các khối ngành, các môn học mà cần thiết đi sâu vào phân tích xu thế phát triển kinh tế – xã hội, thị trường lao động trong nước và quốc tế, những ngành nghề có nhu cầu nhân lực cao và tiềm năng phát triển bền vững trong tương lai. Đồng thời, cung cấp thông tin chi tiết về chương trình đào tạo, yêu cầu đầu vào, cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp của từng ngành.

Nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp cho học sinh THCS là một nhiệm vụ cấp bách (ảnh minh họa). Ảnh: Y.Hoa

Sử dụng các công cụ đánh giá năng lực (kiểm tra IQ, EQ, năng khiếu đặc biệt), các bài trắc nghiệm sở thích nghề nghiệp, các buổi phỏng vấn cá nhân để giúp học sinh nhận diện rõ ràng điểm mạnh, điểm yếu, giá trị cá nhân và lĩnh vực mà các em thực sự quan tâm. Khuyến khích học sinh chia sẻ về điều kiện gia đình, khả năng tài chính, và các yếu tố ảnh hưởng khác để có thể đưa ra lời khuyên tư vấn phù hợp, mang tính thực tế và khả thi cho từng cá nhân.

Thứ hai, đổi mới nội dung và phương pháp tiết hướng nghiệp: Nội dung các tiết học hướng nghiệp cần được biên soạn lại theo hướng cô đọng, súc tích, loại bỏ những thông tin cũ, lạc hậu. Tập trung vào những kiến thức, kỹ năng thiết thực, gắn liền với thực tiễn cuộc sống và xu hướng của thời đại.

Thay vì chỉ truyền đạt một chiều, cần tăng cường các hoạt động tương tác như thảo luận nhóm, làm việc dự án nhỏ, đóng vai, giải quyết tình huống mô phỏng các vấn đề trong ngành nghề để học sinh tiếp thu kiến thức một cách chủ động và sâu sắc hơn. Lồng ghép việc trang bị các kỹ năng mềm quan trọng như kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng tự học, kỹ năng quản lý thời gian – những yếu tố không thể thiếu cho sự thành công trong bất kỳ ngành nghề nào.

Thứ ba, tăng cường hoạt động trải nghiệm thực tế: Tham quan doanh nghiệp và cơ sở giáo dục đại học: Tổ chức các chuyến đi thực tế đến các công ty, nhà máy, các trường đại học, cao đẳng để học sinh có cơ hội quan sát trực tiếp môi trường làm việc, quy trình sản xuất, cũng như tìm hiểu về các chương trình đào tạo chuyên sâu.

Tạo cơ hội để học sinh tiếp xúc với các chuyên gia tuyển dụng, đại diện các doanh nghiệp và các trường đào tạo, lắng nghe chia sẻ kinh nghiệm và đặt câu hỏi trực tiếp. Khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động thực tập tại các lĩnh vực các em quan tâm hoặc tham gia những dự án tình nguyện cộng đồng để tích lũy kinh nghiệm sống, kỹ năng làm việc và hiểu rõ hơn về bản thân.

Thứ tư, tăng cường phối hợp liên ngành và xã hội: Phụ huynh là những người đồng hành quan trọng nhất. Cần có các buổi họp phụ huynh, hội thảo chuyên đề về hướng nghiệp để cung cấp thông tin, chia sẻ kinh nghiệm và tạo sự đồng thuận trong việc định hướng cho con em. Mời các chuyên gia tâm lý, chuyên gia tuyển dụng, cựu học sinh thành đạt về trường để chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và truyền cảm hứng cho thế hệ học sinh.

Xây dựng mối quan hệ bền vững để cập nhật thông tin tuyển sinh, chương trình đào tạo, nhu cầu nhân lực và tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận với môi trường học tập và làm việc chuyên nghiệp.

Nhiều hệ lụy nếu chọn sai hướng

Việc định hướng nghề nghiệp và lựa chọn tổ hợp môn học ở lớp 10 có tác động sâu sắc đến tương lai của mỗi học sinh. Khi chọn đúng hướng sẽ giúp phát huy tối đa tiềm năng của học sinh. Sự phù hợp giữa sở thích, năng lực và định hướng nghề nghiệp giúp học sinh xây dựng được mục tiêu học tập và phát triển bản thân rõ ràng, từ đó có kế hoạch cụ thể để đạt được mục tiêu đó.

Ngược lại, khi không chọn đúng hướng thì sẽ phát sinh rất nhiều hệ lụy. Trước hết, việc phải học những môn không hứng thú, không phù hợp với năng lực sẽ khiến học sinh cảm thấy áp lực, mệt mỏi, dẫn đến kết quả học tập sa sút, thậm chí là bỏ cuộc.

Nếu nhận ra mình chọn sai sau một thời gian dài học tập, học sinh có thể cảm thấy hoang mang, mất phương hướng và phải bắt đầu lại từ đầu, gây lãng phí thời gian, công sức và cả tiền bạc.

Về lâu dài, sự thiếu hụt kiến thức chuyên môn, kỹ năng phù hợp hoặc sự không hài lòng với ngành nghề đã chọn sẽ khiến học sinh gặp khó khăn khi tìm kiếm việc làm, thậm chí không tìm được việc làm đúng với mong muốn hoặc phải làm những công việc không phù hợp.

ThS. Trần Thanh Phong
(Chuyên viên Phòng Giáo dục Phổ thông, Sở GD-ĐT TP.HCM)

Bình luận (0)

Hủy

Bạn phải đăng nhập để gửi bình luận.

Tin cùng chuyên mục

Video Clip

Tư vấn hướng nghiệp cho học sinh hơn 600 trường THPT Phóng sự Tổng kết Chương trình Hướng nghiệp-Tuyển sinh năm học 2024-2025 Phóng sự 30 năm hình thành và phát triển Tạp chí Giáo dục TPHCM Tiếp bước trường thi năm 2024 – Vĩnh Long

Tất cả các chuyên mục

Cấp bách nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp bậc THCS

Tạp Chí Giáo Dục

Bình luận (0)

Hủy

Tin cùng chuyên mục

Video Clip

Bình luận (0)

Hủy

Tin cùng chuyên mục

TP.Cần Thơ: Sau hơn 5 tháng hợp nhất, các chỉ tiêu kinh tế đều tăng trưởng

TP.HCM khen thưởng 70 tác phẩm báo chí xuất sắc quý III năm 2025

TP.HCM: Nhiều nhà đầu tư quan tâm Metro số 3 và số 4

Toàn ngành GD-ĐT TP.HCM chung tay, góp sức hướng về miền Trung

Video Clip