Trong 9 tháng đầu năm 2025, tình hình tội phạm mua bán người trên địa bàn TP.HCM diễn biến ngày càng tinh vi, với nhiều thủ đoạn gắn liền với đời sống thường nhật như tuyển dụng việc làm lương cao, môi giới hôn nhân, cho – nhận con nuôi trá hình hay lợi dụng nhu cầu xuất khẩu lao động.
Đáng chú ý, không chỉ phụ nữ và trẻ em mà cả thanh thiếu niên nam giới cũng trở thành đối tượng bị lừa gạt. Thực tế này đã đặt ra những yêu cầu mới cho công tác phòng chống, trong đó ngành y tế giữ vai trò quan trọng trong tiếp nhận, chăm sóc và bảo vệ nạn nhân.
Những hoạt động nổi bật
Việc sáp nhập TP.HCM với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu vào tháng 7-2025 đã mở ra cơ hội phát triển nhưng đồng thời tạo nên những thách thức chưa từng có. Với dân số hơn 14 triệu người, diện tích rộng gấp đôi trước đây, thành phố trở thành siêu đô thị và đối diện nguy cơ gia tăng tội phạm mua bán người. Trong bối cảnh đó, ngành y tế không chỉ dừng lại ở nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cộng đồng mà còn là tuyến đầu trong tiếp nhận nạn nhân, hỗ trợ tâm lý – pháp lý và tạo cầu nối giúp họ tái hòa nhập xã hội.
Một trong những hoạt động nổi bật của Sở Y tế trong thời gian qua là đẩy mạnh truyền thông. Hơn 63.000 sản phẩm tuyên truyền đã được in ấn, bao gồm tờ rơi và cẩm nang cảnh báo thủ đoạn mua bán người, phát tới các địa phương, bệnh viện, trung tâm bảo trợ. Nhiều buổi tuyên truyền pháp luật được tổ chức ngay tại cơ sở y tế, lồng ghép với truyền thông về phòng chống HIV/AIDS, ma túy và mại dâm. Các đơn vị trực thuộc sở còn phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ và đoàn thể địa phương để đưa thông tin phòng chống mua bán người đến từng nhóm dễ tổn thương như học sinh, sinh viên, công nhân và phụ nữ thất nghiệp.
Song song với truyền thông, ngành y tế đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân viên y tế. Hai hội nghị tập huấn được tổ chức cho bác sĩ và điều dưỡng tại nhiều bệnh viện, cung cấp kiến thức và kỹ năng nhận diện, bảo vệ nạn nhân, cũng như quy trình phối hợp với công an và cơ quan xã hội. Những lớp tập huấn này giúp nhân viên y tế không chỉ xử lý ca bệnh thông thường mà còn biết cách tiếp cận, hỗ trợ tâm lý và bảo mật thông tin cho nạn nhân bị mua bán – những người vốn đã tổn thương cả thể chất lẫn tinh thần.
Trong công tác trực tiếp, vai trò của hệ thống y tế thể hiện rõ qua các trường hợp khẩn cấp. Trung tâm Công tác xã hội – Giáo dục dạy nghề Thiếu niên TP đã tiếp nhận một bé gái hai tuổi bị mẹ ruột bán để lấy tiền, tư vấn và hỗ trợ trình báo công an. Trung tâm Nuôi dưỡng bảo trợ trẻ em Gò Vấp cũng chăm sóc hai trẻ sơ sinh được giải cứu trong một đường dây mua bán người. Những đứa trẻ này được bố trí nơi ở an toàn, nuôi dưỡng và theo dõi y tế thường xuyên. Sự can thiệp kịp thời từ hệ thống bảo trợ và y tế đã giúp các em thoát khỏi nguy cơ bị đưa ra ngoài biên giới và có cơ hội trở lại cuộc sống bình thường.
Theo đánh giá của Sở Y tế, công tác phối hợp liên ngành đã đạt nhiều kết quả ngoài mong đợi. Các trung tâm trợ giúp xã hội phối hợp chặt chẽ với công an, bộ đội biên phòng để bố trí nơi ở, chăm sóc y tế, cung cấp tư vấn tâm lý và pháp lý cho nạn nhân. Tuy vậy, thành phố vẫn còn đối diện không ít thách thức. Một bộ phận người dân chưa có ý thức đầy đủ về sự nguy hiểm của tội phạm, dễ tin theo lời dụ dỗ. Các đường dây mua bán người hoạt động xuyên quốc gia, sử dụng công nghệ cao và móc nối chặt chẽ khiến việc phát hiện, điều tra và bảo vệ nạn nhân gặp khó khăn. Sau sáp nhập hành chính, nhiều cán bộ cấp xã còn thiếu kinh nghiệm trong công tác phòng chống tệ nạn, dẫn đến lúng túng trong triển khai. Ngoài ra, một số quy định hỗ trợ nạn nhân đã không còn phù hợp, cần sớm được sửa đổi để đáp ứng thực tế.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền
Trong ba tháng cuối năm, ngành y tế TP.HCM xác định tiếp tục đẩy mạnh truyền thông bằng nhiều hình thức mới, từ tờ rơi, băng rôn tại bệnh viện đến nền tảng trực tuyến nhằm cảnh báo người dân. Công tác phòng ngừa được gắn với các chương trình an sinh xã hội, đặc biệt là hỗ trợ học nghề, tạo việc làm cho những nhóm dễ bị tổn thương.
Sở Y tế cũng sẽ phối hợp với các đơn vị để mở rộng tập huấn cho cán bộ y tế cơ sở, cộng tác viên xã hội, tình nguyện viên, giúp họ có thêm kỹ năng tiếp cận nạn nhân và phối hợp trong giải cứu. Việc tiếp nhận nạn nhân sẽ được thực hiện chặt chẽ hơn tại các trung tâm trợ giúp xã hội và bệnh viện, nơi có điều kiện chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần.
Đồng thời, thành phố sẽ rà soát cơ sở vật chất tại các trung tâm bảo trợ, đảm bảo đủ năng lực tiếp nhận, chăm sóc và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán. Một nghị quyết mới về mức chi hỗ trợ cũng đang được xây dựng để phù hợp với quy mô đô thị sau sáp nhập.
Người dân khi được hỏi đều bày tỏ sự đồng tình với cách ngành y tế tham gia tích cực trong công tác này. Chị Nguyễn Thị Thu Hằng (TP.HCM), cho biết trước đây chị ít quan tâm đến nguy cơ mua bán người, nhưng khi thấy tờ rơi cảnh báo phát tại trạm y tế phường và nghe cán bộ chia sẻ về những vụ việc xảy ra, chị đã nhắc nhở con em mình cảnh giác hơn.
Anh Lê Văn Minh, công nhân tại một khu công nghiệp, kể rằng nhiều lần được y tế phường phối hợp cùng công an đến tuyên truyền ngay tại khu trọ. Theo anh, hình thức tiếp cận trực tiếp này rất cần thiết, giúp công nhân hiểu rõ rủi ro và biết tìm đến đâu khi cần hỗ trợ.
Theo các chuyên gia, nạn nhân bị mua bán không chỉ cần giải cứu mà còn cần phục hồi cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Vì vậy, hệ thống y tế với vai trò chăm sóc toàn diện chính là chỗ dựa đầu tiên và quan trọng. Cơ hội học nghề, việc làm sau đó sẽ là chìa khóa để họ tái hòa nhập xã hội. TP.HCM đang theo đuổi một chiến lược bền vững, trong đó công tác y tế, an sinh và phòng ngừa gắn kết chặt chẽ, nhằm xây dựng một môi trường an toàn, nơi không ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc chiến chống nạn mua bán người.
Thương Nguyên
Bình luận (0)