Cách thức tổ chức, vận dụng sáng tạo trong hoạt động giáo dục của mỗi nhà trường là cách hướng nghiệp hiệu quả nhất, giúp học sinh sớm khám phá được năng lực bản thân, trang bị các kỹ năng trong lựa chọn nghề nghiệp.
Trao quyền cho học sinh tổ chức các hoạt động
Trong buổi lễ khai giảng năm học mới 2025-2026 của Trường THPT Trần Phú (phường Phú Thọ Hòa, TP.HCM), các khách mời khá ngạc nhiên khi người dẫn chương trình (MC) của buổi lễ là học sinh nhà trường. Điều đặc biệt hơn nữa, dù buổi lễ có sự hiện diện của lãnh đạo thành phố song nhà trường vẫn quyết định trao quyền dẫn dắt chương trình cho học sinh. Đây là điều rất hiếm gặp tại các trường THPT.
Ban Giám hiệu nhà trường cho biết, hai học sinh làm MC của buổi lễ đều nằm trong Ban Chấp hành Đoàn trường và thường xuyên đảm nhiệm vai trò MC trong các chương trình, hoạt động lớn nhỏ của trường. Giáo viên chỉ đóng vai trò góp ý, định hướng, còn lại nhà trường trao quyền để các em học sinh tự tổ chức.
“Khi được nhà trường, thầy cô mạnh dạn trao quyền tổ chức các hoạt động, học sinh được tự mình trải nghiệm, lớn lên, học hỏi thêm nhiều điều và tự rút kinh nghiệm. Sau mỗi lần như vậy, các em sẽ tự tin hơn. Nhà trường quan điểm việc tạo môi trường để học sinh được trải nghiệm trong từng hoạt động vừa trang bị cho các em kỹ năng, hình thành năng lực và thông qua đó sẽ định hướng nghề nghiệp cho các em”, lãnh đạo Trường THPT Trần Phú chia sẻ.
Giáo dục trao quyền là hướng đi đáp ứng đúng mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, góp phần định hướng nghề nghiệp cho học sinh một cách thực chất nhất. Trong đó, nhà trường đa dạng các hoạt động và trao quyền để học sinh được tổ chức các hoạt động đó.
Tại Trường THPT Nguyễn Hữu Cầu (xã Bà Điểm, TP.HCM), nhiều hoạt động phong trào, trải nghiệm của trường đều do chính học sinh nhà trường sắm vai tổ chức. Từ các hoạt động câu lạc bộ, hoạt động Đoàn cho đến những hoạt động phong trào của trường. Cụ thể, các show ca nhạc mang tên Phiêu Lãng do học sinh đứng ra tổ chức tại trường, toàn bộ kinh phí thu được để dành thực hiện các hoạt động từ thiện chung của trường. Hay Ngày hội chào đón học sinh lớp 10 cũng do học sinh lớp 11, 12 tổ chức…
Cô Nguyễn Thị Ánh Mai (Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Hữu Cầu) cho biết, toàn trường có hàng chục câu lạc bộ và hoàn toàn đều được nhà trường trao quyền để học sinh tự tổ chức các hoạt động. Theo đó, các em tự xây dựng kế hoạch, định hướng hoạt động, thiết kế các hoạt động… làm sao đáp ứng được yêu cầu trải nghiệm của câu lạc bộ, thu hút được học sinh trong trường tham gia. Thầy cô phụ trách câu lạc bộ không tham gia vào quá trình này mà chỉ đóng vai trò định hướng để các hoạt động đi đúng mục tiêu phát triển của nhà trường. Nhà trường sẽ duyệt kế hoạch đó và cấp kinh phí hoạt động nếu như hoạt động của câu lạc bộ thực chất, có ý nghĩa.
Theo cô Mai, khi được trao quyền đòi hỏi mỗi câu lạc bộ phải cùng nhau bàn bạc, xây dựng kế hoạch… Như vậy sẽ rèn cho học sinh nhiều kỹ năng, tinh thần trách nhiệm, phát huy các kiến thức, năng lực mà các em đã học từ sách vở.
“Việc trao quyền cho học sinh trong tổ chức các hoạt động đã giúp phong trào, hoạt động của trường luôn thực chất, tiệm cận nhất với mong muốn của học sinh, gần gũi với các em. Đến nay, trong rất nhiều các sự kiện lớn nhỏ của trường, nhà trường đều để học sinh đóng vai trò chính trong khâu tổ chức, mang lại nhiều tác động rất lớn. Khi được “nhúng mình” trong các hoạt động cũng là cách để học sinh trải nghiệm, tự hướng nghiệp bản thân”, cô Mai nhận định.
Đổi mới hướng nghiệp phù hợp với yêu cầu thực tiễn
Trong công tác hướng nghiệp học sinh THPT phù hợp với mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, song song với trao quyền cho học sinh tổ chức các hoạt động phong trào, nhiều nhà trường còn đổi mới hướng nghiệp bằng cách tận dụng nguồn lực phụ huynh học sinh, cựu học sinh của trường để tổ chức. Đơn cử, tại Trường THPT Lê Quý Đôn (phường Xuân Hòa, TP.HCM), trong hoạt động hướng nghiệp của trường, khách mời không chỉ là giảng viên các trường đại học về trường chia sẻ thông tin ngành nghề mà còn là phụ huynh học sinh, cựu học sinh làm việc ở nhiều lĩnh vực nghề nghiệp khác nhau, chia sẻ những câu chuyện thực tế về công việc. Học sinh quan tâm ở lĩnh vực nghề nghiệp nào thì chọn trò chuyện, trao đổi với chuyên gia, khách mời ở lĩnh vực đó…
Cô Bùi Minh Tâm (Hiệu trưởng Trường THPT Lê Quý Đôn) chia sẻ, xuất phát từ chính nhu cầu thực tế, đòi hỏi cao hơn của công tác hướng nghiệp không đơn thuần chỉ cung cấp cho học sinh về thông tin các trường đại học, các ngành nghề đào tạo mà sâu xa hơn là phải mang đến cho học sinh những trải nghiệm thực tế, sống động, cả những hào quang và cả những rủi ro trong nghề nghiệp. Hình thức đổi mới hướng nghiệp theo hướng tận dụng “cây nhà lá vườn” đã mang lại những hiệu ứng rất tích cực, học sinh sôi nổi tham gia tương tác, đặt câu hỏi, từ đó các em sẽ tự mình hướng nghiệp cho bản thân hiệu quả nhất.
Trong khi đó, tại Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (phường Xuân Hòa, TP.HCM), học sinh lại được tự hướng nghiệp thông qua các dự án học tập môn học. Cụ thể, với dự án học tập ở môn ngữ văn, các em được tiếp cận với những nghề truyền thống, được trực tiếp gặp gỡ, trao đổi, làm việc với những nghệ sĩ để vừa hoàn thiện dự án học tập, vừa định hướng nghề nghiệp.
Cô Mai Thu Thủy (Tổ trưởng Tổ ngữ văn Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai) cho hay, khi việc học gắn liền với những trải nghiệm thực tế, các em học sinh không chỉ đơn thuần là tiếp thu kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng, phát triển phẩm chất, trải nghiệm để tự hướng nghiệp. Trong từng hoạt động giáo dục của môn học đều gắn với mục tiêu giúp học sinh có thể tự mình khám phá năng lực bản thân, trao cho các em những cơ hội để tiếp cận với nhiều lĩnh vực ngành nghề, mở rộng thêm nhãn quang nghề nghiệp.
“Hướng nghiệp trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 không tách rời mà gắn liền trong hoạt động dạy và học. Qua việc đổi mới các hoạt động, trải nghiệm trong môn học là cách hướng nghiệp hiệu quả nhất”, cô Thủy nói.
Bài, ảnh: Thành Nam
Bình luận (0)