Đọc sách tưởng dễ mà hóa ra không hề dễ. Chúng ta hẳn sẽ nghe những câu trả lời từ các bạn nhỏ xung quanh, đại loại: “Con đọc không được, mới xem có vài trang là đã buồn ngủ”, “Con đọc mà không hiểu nên chán lắm”, “Con thấy đọc mất thời gian chứ không ích lợi gì”, “Con thấy cuốn sách dày quá nên con… ngán!”…
Để khuyến khích học sinh đọc sách thường xuyên và kiên trì, cần tạo ra một môi trường học tập thú vị và động lực bền vững. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:
Thứ nhất, tạo thói quen đọc hằng ngày. Người lớn cần khuyến khích học sinh dành ít nhất 15-30 phút mỗi ngày để đọc sách. Có thể kết hợp đọc sách vào lịch trình cố định, như trước khi đi ngủ hoặc sau giờ học. Gia đình hoặc trường học tổ chức “giờ đọc sách” chung để xây dựng thói quen. Việc này cần thực hiện thường xuyên, kiên trì để hình thành một thói quen thực sự và biến việc đọc sách thành một nhu cầu.
Thứ hai, chọn sách phù hợp với sở thích. Người lớn có thể hỏi học sinh về sở thích cá nhân (truyện tranh, khoa học viễn tưởng, phiêu lưu, lịch sử…) và gợi ý những cuốn sách phù hợp. Đề xuất các cuốn sách dễ đọc, nội dung hấp dẫn để tạo hứng thú ban đầu, ví dụ: truyện tranh, sách phiêu lưu như Harry Potter hoặc sách khoa học đơn giản. Đương nhiên, cha mẹ và thầy cô cần có sự chủ động tìm hiểu những cuốn sách hay và phù hợp để giới thiệu.
Thứ ba, tạo không gian đọc thoải mái. Ở nhà, cha mẹ nên sắp xếp cho trẻ một góc đọc sách yên tĩnh, ánh sáng tốt, với ghế ngồi thoải mái hoặc gối êm ái; tránh các yếu tố gây xao nhãng như điện thoại, ti vi trong giờ đọc. Ở trường, nơi đọc sách (như thư viện, phòng đọc…) cần có nội quy phù hợp, nhằm tạo không gian tốt nhất cho việc đọc sách. Và, nên ấn định một khoảng thời gian nhất định như một khung giờ, một thời lượng cụ thể… và cố gắng duy trì thường xuyên.
Thứ tư, biểu dương và ghi nhận tiến bộ. Người lớn có thể đặt ra các thử thách nho nhỏ nhằm khích lệ sự hào hứng đọc của trẻ. Ví dụ, có thể thưởng cho học sinh khi hoàn thành một cuốn sách (sticker, huy hiệu, một cuốn sách mới…). Có thể tạo “nhật ký đọc sách” để học sinh ghi lại những cuốn đã đọc và cảm nhận, giúp các em thấy được kết quả của mình. Đồng thời, có thể tạo ra các cuộc thi đua nho nhỏ giữa các nhóm bạn nhằm hình thành động lực cho các em trong việc đọc sách.
Thứ năm, tích hợp công nghệ. Cha mẹ và thầy cô có thể sử dụng ứng dụng đọc sách như Kindle, Goodreads hoặc các nền tảng sách nói (audiobook) để thu hút học sinh thích công nghệ. Đồng thời, khuyến khích tham gia các cộng đồng đọc sách trên mạng xã hội, như nhóm đọc sách trên X, trên Facebook…, để chia sẻ cảm nhận. Ngoài ra, có thể dùng mạng xã hội (với những em đủ tuổi dùng) để ghi nhật ký về việc đọc sách và ghi lại các cảm nhận, bài học từ những cuốn sách đã đọc.
Thứ sáu, phối hợp tổ chức hoạt động liên quan đến sách. Thầy cô nên thành lập câu lạc bộ sách tại trường, nơi học sinh thảo luận về sách đã đọc; tổ chức các buổi kể chuyện, thi kể chuyện hoặc diễn kịch dựa trên sách để tăng tính tương tác. Gia đình nên thường xuyên đưa trẻ đến các sự kiện liên quan đến sách, như ra mắt sách, cuộc thi kể chuyện sách, các hội sách… để giúp trẻ có thêm trải nghiệm, cảm nhận về sách.
Thứ bảy, có những cách đặt mục tiêu nhỏ và khả thi, phù hợp với lứa tuổi. Thay vì ép đọc sách dài, người lớn nên khuyến khích trẻ đọc từng chương hoặc vài trang mỗi ngày. Đồng thời, có thể tạo thử thách đọc sách cho một số trẻ nhất định, ví dụ: “Đọc 5 cuốn sách trong 3 tháng” hoặc “Đọc và tóm tắt cuốn sách này trong 1 trang giấy”… với phần thưởng nhỏ.
Thứ tám, đa dạng hóa thể loại sách. Cha mẹ nên khuyến khích thử nghiệm nhiều thể loại truyện ngắn, thơ, sách khoa học, tiểu sử… để trẻ tìm ra thể loại yêu thích. Quá trình đó nên gợi ý cách đọc phù hợp cho từng loại sách cũng như loại sách phù hợp cho từng trẻ, dựa trên lứa tuổi, sở thích, năng lực… Còn với học sinh nhỏ tuổi, nên ưu tiên sách có hình minh họa đẹp hoặc sách tương tác.
Thứ chín, sự nêu gương của người lớn. Giáo viên và phụ huynh nên đọc sách cùng học sinh hoặc chia sẻ về những cuốn sách mình yêu thích. Điều này giúp học sinh thấy đọc sách là một hoạt động đáng quý. Mỗi người lớn nên tự trả lời một cách trung thực các câu hỏi: “Mình đã đọc sách gần nhất là vào lúc nào?”, “Cuốn sách cuối cùng mình đọc là cuốn gì?”…, chứ không thể chỉ kêu gọi con cái, học sinh đọc sách còn mình thì không đọc!
Thứ mười, kết nối sách với thực tế. Người lớn nên liên hệ nội dung sách với các hoạt động thực tế, như tham quan bảo tàng nếu đọc sách lịch sử, hoặc làm thí nghiệm nếu đọc sách khoa học, đi tham quan, du lịch nếu đọc sách về du ký… Sự liên hệ đó giúp cho trẻ thấy rằng trang sách và cuộc đời thực ra không có sự cách biệt đáng kể, tất cả đều có thể giúp cuộc sống của chúng ta tốt đẹp hơn. Ngoài ra, cần khuyến khích trẻ viết tóm tắt hoặc vẽ tranh minh họa nội dung sách để tăng sự gắn kết cũng như có thể trải nghiệm thú vị cho trẻ.
Như vậy, bằng cách kết hợp các gợi ý trên, trẻ có thể sẽ dần hình thành thói quen đọc sách bền vững và xem việc đọc như một niềm vui, một hoạt động bổ ích thay vì nghĩa vụ, một việc bị ép buộc.
Cuối cùng, đọc sách hiệu quả đòi hỏi sự kiên trì. Không phải cuốn sách nào cũng thú vị ngay từ đầu và đôi khi trẻ sẽ cảm thấy khó khăn khi tiếp cận những nội dung phức tạp. Đừng vội bỏ cuộc! Hãy đọc chậm rãi, tìm hiểu thêm thông tin liên quan hoặc thảo luận với người khác để hiểu rõ hơn.
Trẻ em cần kiên trì đọc sách vì đó là cách giúp phát triển tư duy và trí tuệ. Đọc sách giúp trẻ mở rộng vốn hiểu biết, cải thiện khả năng tư duy logic, tưởng tượng và sáng tạo. Sách cung cấp thông tin đa dạng, kích thích não bộ phát triển. Đọc sách thường xuyên giúp trẻ xây dựng vốn từ vựng phong phú, cải thiện kỹ năng đọc hiểu, viết và giao tiếp hiệu quả. Việc đọc sách đòi hỏi trẻ phải tập trung và kiên trì, từ đó rèn luyện khả năng duy trì sự chú ý và hoàn thành nhiệm vụ dài hạn. Bởi sách, đặc biệt là truyện, giúp trẻ hiểu về cảm xúc, giá trị đạo đức và cách nhìn nhận thế giới từ nhiều góc độ, từ đó phát triển sự đồng cảm và kỹ năng xã hội. Không chỉ vậy, đọc sách là cách giải trí bổ ích, giúp trẻ tránh xa các thói quen không lành mạnh như lạm dụng thiết bị điện tử hay sa vào mạng xã hội… Điều rất quan trọng nữa là qua đọc sách có thể tạo thói quen học tập suốt đời, bởi đọc sách cũng là một hình thức tự học hiệu quả. Kiên trì đọc sách từ nhỏ giúp trẻ hình thành thói quen tự học, khám phá tri thức, chuẩn bị tốt cho tương lai trong một thế giới luôn thay đổi.
Như vậy, kiên trì đọc sách không chỉ mang lại lợi ích trước mắt mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt trí tuệ, cảm xúc và nhân cách trong dài hạn. Khuyến khích trẻ đọc đều đặn, bắt đầu từ những cuốn sách phù hợp với sở thích và độ tuổi, sẽ giúp trẻ duy trì thói quen này. Học sinh cũng nên nhớ rằng đọc sách là một hành trình dài. Mỗi cuốn sách các em đọc sẽ góp phần xây dựng tri thức và nhân cách của các em. Vì vậy, hãy kiên nhẫn và tận hưởng quá trình khám phá tri thức.
Trúc Giang
Bình luận (0)