Đề minh họa 3 môn tuyển sinh vào lớp 10 TP.HCM năm 2026 vừa được Sở GD-ĐT TP.HCM công bố sáng 22-10, được đánh giá bám sát mục tiêu đổi mới, đòi hỏi cả thầy và trò cùng phải chuyển mình, không dạy chay, học chay song phù hợp với bối cảnh kỳ thi đầu tiên sau sáp nhập.
Môn tiếng Anh: Chuyển từ “luyện thi” sang “rèn luyện tư duy” và “sử dụng ngôn ngữ” toàn diện, bền vững
Thầy Nguyễn Hữu Thanh – Phó Hiệu trưởng Trường THCS Trần Quốc Toản, phường Bình Trưng, TP.HCM đánh giá, đề thi minh họa môn tiếng Anh kỳ tuyển sinh lớp 10 năm học 2026-2027 thể hiện rõ tư duy kiểm tra, đánh giá hiện đại. Đề thi không chỉ kế thừa cấu trúc ổn định mà còn cho thấy sự đầu tư về chất lượng học thuật của câu hỏi, với mục tiêu rõ ràng là đánh giá năng lực ngôn ngữ thực chất và hạn chế tối đa lối học ghi nhớ máy móc.
Trong một kỳ thi tuyển sinh đầu tiên sau khi sáp nhập, thầy Thanh nhận định, việc đề thi duy trì cấu trúc 4 phần (phát âm; từ vựng – ngữ pháp – giao tiếp; đọc hiểu; viết) là một lựa chọn hợp lý. Sự ổn định về cấu trúc này tạo điều kiện thuận lợi cho việc ôn tập, nhưng sự đổi mới nằm ở chất lượng bên trong từng câu hỏi. Cấu trúc này cho phép kiểm tra bao quát các mảng kiến thức và kỹ năng ngôn ngữ quan trọng:
• Kiến thức nền tảng (Knowledge): Thông qua các câu hỏi ngữ âm, ngữ pháp, từ vựng.
• Kỹ năng tiếp nhận (Receptive Skills): Tập trung sâu ở phần Đọc hiểu.
• Kỹ năng sản sinh (Productive Skills): Thể hiện qua các dạng bài của phần Viết.
Đặc biệt, thay vì kiểm tra các đơn vị kiến thức “chết” (kiến thức rời rạc, thiếu ngữ cảnh), đề thi tập trung vào khả năng vận dụng ngôn ngữ. Hầu hết các câu hỏi từ vựng và ngữ pháp đều được đặt trong ngữ cảnh cụ thể, đòi hỏi thí sinh phải hiểu bản chất và cách dùng của cấu trúc, thay vì chỉ nhớ công thức một cách máy móc. Đề thi tránh các câu hỏi bẫy lắt léo, mà tập trung vào khả năng phân tích và suy luận của học sinh để chọn đáp án đúng.
Theo thầy Thanh, điểm nhấn của đề minh họa năm nay đó là đổi mới ở kỹ năng viết. Với dạng bài mới ở phần viết yêu cầu thí sinh xác định từ hoặc cụm từ dựa trên định nghĩa từ điển – là một điểm nhấn học thuật đáng chú ý. Đây là dạng câu hỏi tiệm cận với các bài thi đánh giá năng lực ngôn ngữ quốc tế, đòi hỏi học sinh phải có vốn từ vựng thực chất.
Về mặt chuyên môn, dạng bài này có giá trị cao vì thí sinh không thể đoán trước từ vựng sẽ được kiểm tra, do đó không thể học tủ học vẹt. Song song đó kiểm tra được khả năng nhận diện và hiểu nghĩa chính xác của từ trong bối cảnh học thuật, yêu cầu kỹ năng suy luận của học sinh.
Về mặt đánh giá, thầy Thanh nhìn nhận đề minh họa thể hiện sự phân bổ hợp lý các câu hỏi ở các cấp độ tư duy (nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao). Trong đó đề vẫn đảm bảo một phổ điểm cơ bản “vừa sức” cho nhóm học sinh nắm chắc kiến thức sách giáo khoa. Việc này cũng được xem là giải pháp an toàn, phù hợp cho bối cảnh năm đầu tiên áp dụng đề chung cho ba địa phương. Tuy nhiên, tính phân hóa được thể hiện rõ ở phần Đọc hiểu và dạng bài Viết mới. Những câu hỏi này sẽ là “thước đo” hiệu quả để phân loại nhóm học sinh khá, giỏi và xuất sắc, đáp ứng tốt yêu cầu tuyển chọn của các trường THPT chuyên và tốp đầu.
“Đề minh họa có chất lượng chuyên môn cao, thể hiện tính hợp lệ khi đo lường đúng năng lực ngôn ngữ cốt lõi thay vì kiến thức học thuật đơn thuần. Đề thi phát đi thông điệp định hướng lại cách dạy và học tiếng Anh ở bậc THCS – chuyển từ “luyện thi” sang “rèn luyện tư duy” và “sử dụng ngôn ngữ” một cách toàn diện, bền vững” – thầy Thanh nhấn mạnh.
Môn toán: Giảm mức độ phân hóa, yêu cầu cao hơn về kỹ năng
Thầy Đặng Hữu Trí – Tổ trưởng Tổ toán, Trường THCS Nguyễn Du, phường Bến Thành, TP.HCM đánh giá, đề thi tuyển sinh 10 TP.HCM năm 2026 giữ ổn định như năm trước. Đề thi gồm 7 câu với các dạng toán quen thuộc, trong đó 2 câu đầu là cơ bản; từ câu 3 đến câu 6 là toán thực tế và câu 7 là hình học phẳng.
Đề minh họa năm nay dễ thở hơn so với năm ngoái song đòi hỏi kỹ năng làm bài của học sinh phải vững. Nếu học sinh chủ quan thì có thể sẽ sai ngay từ câu 2b – là câu kiến thức cơ bản.
Với 4 bài toán thực tế mức độ phân hóa tùy từng câu, trong đó câu 6 là phân loại rõ ràng nhất. Đồng thời ở từng câu đều có sự chia nhỏ mức điểm, tạo điều kiện cho học sinh dễ dàng lấy điểm hơn. Bù lại, các bài toán thực tế vẫn yêu cầu cao học sinh về kỹ năng làm bài và vận dụng liên hệ thực tế.
Theo thầy Trí, năm nay mức độ vận dụng trong đề có giảm so với năm trước, từ 40% của năm ngoái xuống còn 30% trong năm nay. Việc giảm mức độ vận dụng của đề thi được xem là phù hợp với bối cảnh kỳ thi đầu tiên sau sáp nhập, song vẫn đòi hỏi học sinh phải nắm vững kiến thức, kỹ năng làm bài và có mức độ tư duy thì mới có thể đạt được điểm cao. Trong quá trình học, học sinh cần lưu ý việc làm tròn số, đổi đơn vị.
“Việc Sở GD-ĐT TP.HCM công bố cấu trúc, bảng năng lực mức độ tư duy, đề minh họa sớm giúp nhà trường, giáo viên có sự chủ động trong việc xây dựng kế họach giảng dạy, ôn tập, đánh giá, định hướng cho học sinh. Trong quá trình giảng dạy, đánh giá giáo viên sẽ xem xét kỹ năng các em còn yếu để bổ sung phù hợp” – thầy Trí nhận định.
Môn ngữ văn: Yêu cầu cao hơn về mặt tư duy, vận dụng
Thầy Nguyễn Đức Uy – Tổ trưởng Tổ ngữ văn, Trường THCS Trần Văn Ơn, phường Tân Định, TP.HCM đánh giá, đề minh họa với cấu trúc hợp lý, ổn định, bám sát theo cấu trúc đề mọi năm. Đề gồm 2 phần: Phần 1 là Đọc hiểu và đoạn văn nghị luận văn học; Phần 2 là đọc hiểu văn bản thông tin và nghị luận xã hội, đảm bảo đúng định hướng đổi mới giáo dục.
Ngữ liệu trong đề minh họa hay, nhẹ nhàng, mang tính giáo dục cao, gần gũi với học sinh THCS. Các câu hỏi trong đề phát huy được năng lực tư duy của học sinh. Đối với câu hỏi đọc hiểu không chỉ dừng ở tư duy nhận biết mà còn có sự phân tích, liên hệ, suy luận học sinh. Câu hỏi đọc hiểu chia nhỏ giúp học sinh dễ dàng lấy điểm. Đối với phần viết đoạn văn và bài văn nghị luận xã hội khuyến khích được sự tư duy, phản biện, diễn đạt cá nhân của học sinh.
Theo thầy Duy, đề đổi mới, song đòi hỏi cao hơn ở học sinh về mức độ tư duy, vận dụng, với 40% kiến thức trong đề thi ở mức độ vận dụng. Điều này đòi hỏi học sinh phải có khả năng tư duy hơn, kỹ năng đọc văn bản và độ phủ rộng về kiến thức, không chỉ gói gọn trong sách vở nhà trường mà còn phải là những hiểu biết về thực tế cuộc sống, những vấn đề diễn ra xung quanh các em.
“Với đề thi này, đòi hỏi giáo viên trong quá trình giảng dạy, ôn tập phải tập trung trang bị cho học sinh kỹ năng viết, kỹ năng đọc hiểu. Song song đó giáo viên cũng phải liên tục vận động, cập nhật kiến thức thực tế để định hướng học sinh. Trong quá trình giảng dạy, giáo viên phải tích hợp liên môn, không đóng khung riêng môn của mình. Đối với học sinh thì không thể học tủ, học vẹt mà phải nắm vững phương pháp, phát triển tư duy, có kiến thức xã hội rộng hơn” – thầy Duy chỉ rõ.
“Đề minh họa giúp giáo viên có định hướng phương pháp giảng dạy phù hợp, rèn cho học sinh thêm các kỹ năng đọc văn bản để thích ứng với yêu cầu của đề”.
Yến Hoa
Bình luận (0)