Năm học này, nhiều trường THPT tại TP.HCM đã thiết kế tiết tự học trong chương trình giáo dục, đưa vào thời khóa biểu từng khối lớp. Hoạt động giúp nhà trường phát huy tối đa tiềm lực và thực hiện hiệu quả việc dạy học 2 buổi/ngày theo yêu cầu mới, cá thể hóa từng học sinh trong mục tiêu phát triển toàn diện.
“Lớp chạy năng lực” ở tiết tự học
Thời khóa biểu của học sinh Trường THPT Nguyễn Hữu Cầu (xã Bà Điểm) năm học này có thêm 7-8 tiết tự học mỗi tuần. Trong đó, khối lớp 10, 11 có thời lượng 7 tiết/tuần; khối lớp 12 có thời lượng 8 tiết/tuần. Các bộ môn được đưa vào tiết tự học gồm: tiếng Anh 2 tiết/tuần; vật lý, hóa học, ngữ văn (1 tiết/tuần/môn); toán 2 tiết/tuần ở khối lớp 10, 11 và 3 tiết/tuần ở khối lớp 12. Đây là năm đầu tiên các tiết tự học được đưa vào thời khóa biểu và đặc biệt đều là các… lớp chạy, khiến học sinh vô cùng thích thú.
Cô Nguyễn Thị Ánh Mai (Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Hữu Cầu) cho biết, các tiết tự học được nhà trường tổ chức theo hình thức “lớp chạy năng lực” ở từng môn học. Tức là học sinh sẽ chọn lớp theo đúng năng lực của mình để tham gia tự học. Nhà trường không dạy đại trà tiết tự học đối với các lớp. Ở mỗi tiết tự học đều được bố trí giáo viên hướng dẫn. Nhà trường xây dựng tài liệu ở từng bộ môn để hỗ trợ các em học theo năng lực. “Nhóm năng lực học sinh sẽ được định hình thông qua giáo viên bộ môn, qua các kỳ kiểm tra đánh giá. Căn cứ vào năng lực của mình, các em sẽ tham gia vào các tiết tự học bộ môn phù hợp. Bằng hình thức này, học sinh được học đúng theo năng lực, giúp các em học tập một cách tích cực, ham thích và chủ động hơn”, cô Mai thông tin.
Tương tự, từ năm học này Trường THPT Nguyễn Hiền (phường Bình Thới) triển khai tiết tự học ở các khối lớp. Cụ thể, tiết tự học được tổ chức vào buổi chiều các ngày trong tuần, vào tiết thứ 3, thứ 4. Sự đổi mới trong hình thức tổ chức giảng dạy đã mang đến không khí học tập mới mẻ, đầy hứng khởi cho học sinh toàn trường.
Theo thầy Thái Quang Cường (Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Hiền), việc đưa tiết tự học vào thời khóa biểu trong năm học này trước hết nhằm thực hiện hiệu quả yêu cầu đặt ra trong tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, tạo điều kiện, môi trường để học sinh hình thành, phát huy năng lực tự học, tự nghiên cứu – một năng lực quan trọng của công dân toàn cầu thời kỳ mới. Trong các tiết tự học đều có giáo viên phụ trách hướng dẫn; tuy nhiên, học sinh vẫn đóng vai trò chính trong việc tìm hiểu kiến thức, tự học, tự nghiên cứu trong tiết học này. “Năm đầu tiên thực hiện, thời gian đầu học sinh còn ít nhiều băn khoăn, song đến thời điểm này, các tiết tự học đã đi vào nền nếp. Cứ đến thời gian là các em mang bài vở ra học tập, có khi là lên thư viện tìm tài liệu, nghiên cứu, tất cả đều có sự giám sát và hỗ trợ của giáo viên. Từ những tiết học này đã dần hình thành ý thức, trách nhiệm cho học sinh, chủ động hơn trong học tập, không còn quá lệ thuộc vào thầy cô… Học sinh có thêm thời gian để học tập, nghiên cứu trên lớp cũng như sẽ giảm áp lực học tập cho các em…”, thầy Cường chia sẻ thêm.
Bắt buộc phải đổi mới
Tiết tự học, tiết câu lạc bộ cũng đang là cách làm khá mới mẻ của Trường THPT Tây Thạnh (phường Tây Thạnh) trong tổ chức dạy học 2 buổi/ngày năm học này. Thời khóa biểu từng khối lớp được bố trí thêm từ 2-4 tiết tự học/mỗi tuần; tiết câu lạc bộ sẽ được tổ chức vào chiều thứ ba và chiều thứ năm.
Đối với việc triển khai các nội dung mới này, theo thầy Phạm Văn Cường (Phó Hiệu trưởng Trường THPT Tây Thạnh), nhà trường mong muốn tạo môi trường thực chất nhất để học sinh có thể rèn luyện, phát huy năng lực, phẩm chất, định hướng nghề nghiệp cho các em trong chính hoạt động câu lạc bộ. Riêng với các tiết tự học, đây được xác định là thời gian để các em tự mình rà soát, định hướng lại kiến thức ở từng môn học, qua đó có kế hoạch để ôn tập, tự học, tự bồi dưỡng thêm với sự hướng dẫn của thầy cô phụ trách.
Thầy Cường cho biết, hiện nay toàn trường có gần 20 câu lạc bộ ở nhiều nội dung từ học thuật, phong trào, thể dục thể thao cho đến năng khiếu, bao gồm các câu lạc bộ miễn phí và câu lạc bộ có thu phí, học sinh tự nguyện đăng ký tham gia theo nhu cầu, sở thích, mong muốn, định hướng của bản thân. Mỗi học sinh sẽ tham gia 1 câu lạc bộ. Các câu lạc bộ được tổ chức theo hình thức câu lạc bộ… chạy. Vào các buổi chiều thứ ba và thứ năm, học sinh các khối lớp sẽ… chạy đến địa điểm tổ chức câu lạc bộ mà mình đã đăng ký để tham gia. Bằng hình thức này, hoạt động câu lạc bộ trở nên có chiều sâu, học sinh tham gia có trách nhiệm và đáp ứng được nhu cầu nâng cao kỹ năng, năng khiếu của từng em. “Với yêu cầu hoàn toàn mới trong tổ chức dạy học 2 buổi/ngày từ năm học này, nhà trường buộc phải thay đổi cách thức tổ chức, để không chỉ đáp ứng yêu cầu mà còn tiệm cận với định hướng giáo dục học sinh trong thời kỳ mới. Các câu lạc bộ thu phí là những câu lạc bộ đòi hỏi cao về tính chuyên môn mà giáo viên nhà trường không thể hỗ trợ được như thanh nhạc, nhạc cụ, AI, bắt buộc nhà trường phải xã hội hóa để mời gọi chuyên gia về hỗ trợ cùng. Điều này theo yêu cầu của việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày và nhận được sự đồng thuận của phụ huynh, học sinh, tạo làn gió đầy mới mẻ, tích cực trong dạy và học của trường”, thầy Cường phấn khởi.
Thoát khỏi lối mòn, đi theo hướng mới, theo cô Nguyễn Thị Ánh Mai là thách thức đặt ra đối với nhà trường khi tổ chức dạy học 2 buổi/ngày trong năm học này. Để làm sao vừa cá thể hóa được năng lực của từng học sinh, vừa tận dụng được tối đa cơ sở vật chất, nguồn lực hiện có của trường, song song với nâng cao chất lượng giảng dạy. “Mục tiêu cốt lõi trong thay đổi dạy học 2 buổi/ngày từ năm học này của Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT đó là hướng tới trang bị năng lực tự học, tự nghiên cứu cho học sinh và nhà trường đề cao hơn nữa việc dạy học cá thể hóa theo yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Chính vì thế, đổi mới cách thức tổ chức, tiếp cận là điều cần thiết phải làm. Ngay từ đầu năm học, nhà trường đã tuyên truyền rất rõ các yêu cầu mới này đến đội ngũ, phụ huynh và học sinh để cùng chung tay thực hiện hiệu quả”, cô Mai nhìn nhận.
Khó khăn cần tháo gỡ
Hướng đi tiên phong của các nhà trường dù đã tạo không gian, chiều sâu cho hoạt động dạy và học của từng trường phát triển; song theo các đơn vị, khó khăn về cơ sở vật chất, nguồn lực hỗ trợ đội ngũ vẫn là những rào cản, thách thức để sự đổi mới mang tính lâu dài, hiệu quả như kỳ vọng. “Hiện tại, giáo viên hỗ trợ hoạt động câu lạc bộ, hỗ trợ tiết tự học vẫn đang trên tinh thần tự nguyện, chung tay góp sức cùng nhà trường. Cơ chế để chi hỗ trợ thầy cô các hoạt động này chưa có do việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày là hoàn toàn miễn phí. Về lâu dài, nếu không có sự hỗ trợ cho đội ngũ thì cũng rất khó…”, thầy Phạm Văn Cường bày tỏ.
Trên thực tế, những khó khăn về kinh phí hỗ trợ đang khiến không ít trường ngần ngại khi đổi mới cách thức tổ chức dạy học 2 buổi/ngày hiện nay. Lãnh đạo nhiều đơn vị cho biết một số giáo viên vẫn chưa hiểu mục tiêu cốt lõi đặt ra khi tổ chức dạy học 2 buổi/ngày hiện nay, chỉ biết rằng từ việc có nguồn thu hàng năm đến không có nguồn thu trong năm nay nên rất khó để nhà trường đa dạng các hoạt động.
Bài, ảnh: Thành Nam
Bình luận (0)