Sau 5 năm triển khai đề án “Phát triển hệ thống thư viện công cộng TP.Đà Nẵng giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030”, diện mạo thư viện thành phố đã thay đổi rõ rệt. Từ cơ sở vật chất hiện đại đến mô hình thư viện thông minh, từng bước hình thành mạng lưới đọc mở, kết nối tri thức và nuôi dưỡng văn hóa học tập suốt đời.
Tạo không gian mới kết nối con người với tri thức
5 năm qua, đề án “Phát triển hệ thống thư viện công cộng TP.Đà Nẵng giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030” đã mở ra một hành trình lan tỏa tri thức, góp phần xây dựng những không gian đọc hiện đại, gắn kết con người với tri thức và tri thức với tương lai của thành phố bên sông Hàn. Khi bắt đầu triển khai vào năm 2021, toàn TP.Đà Nẵng (cũ) có 1 thư viện trung tâm, 6 thư viện quận, huyện; 66 thư viện cơ sở và 12 phòng đọc xã, phường. Đến tháng 6-2025, hệ thống có thêm 7 phòng đọc mới đi vào hoạt động, nâng tổng số lên 19 xã, phường có phòng đọc sách và 3 thư viện tư nhân phục vụ cộng đồng.
Bà Lê Thị Bích Phượng, Giám đốc Thư viện Khoa học Tổng hợp Đà Nẵng, nhận định: “Chỉ sau 5 năm, diện mạo hệ thống thư viện thay đổi rõ rệt. Không chỉ tăng về số lượng, các thư viện từ trung tâm đến cơ sở đều được đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, phát triển thư viện điện tử, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của bạn đọc”. Hiện toàn hệ thống thư viện công cộng Đà Nẵng (cũ) có 467.235 bản sách giấy, 3.939 bản tài liệu băng đĩa, 5.564 bản sách điện tử và 972.068 tài liệu số. Trung bình mỗi người dân Đà Nẵng có khoảng 1,2 bản sách, vượt mục tiêu của giai đoạn 2021-2025 (0,8 bản/người dân).
Trong 5 năm, 6 thư viện quận, huyện được đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, kết nối mạng và dùng chung phần mềm iLib-Web, hình thành mạng lưới liên thông dữ liệu hiện đại. Trung bình mỗi năm hệ thống được cấp bổ sung khoảng 17.650 bản sách giấy, 550 bản sách điện tử và 235 đầu báo, tạp chí. Nhờ đó, Thư viện Khoa học Tổng hợp Đà Nẵng đã trở thành biểu tượng văn hóa đọc của thành phố. Không chỉ bạn đọc truyền thống mà ngày càng nhiều học sinh, sinh viên coi thư viện như một “điểm hẹn tri thức”. Sinh viên Trần Thị Khánh Vy, Trường Đại học Ngoại ngữ (Đại học Đà Nẵng), chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên em được trải nghiệm thư viện hiện đại như Thư viện Khoa học Tổng hợp Đà Nẵng. Ở đây có rất nhiều sách, phòng đọc trang bị cả máy tính, máy tính bảng phục vụ việc học. Em sẽ thường xuyên đến đây để đọc sách và học tập”.
Bên cạnh mở rộng mạng lưới, các phòng đọc xã, phường cũng được nâng cấp cơ sở vật chất, tạo không gian đọc mở, thân thiện. Từ tủ sách thôn, xóm đến thư viện tư nhân, mỗi nơi đều trở thành điểm tiếp cận tri thức, thúc đẩy phong trào đọc trong cộng đồng.
Thư viện thông minh hướng tới xã hội học tập suốt đời
Không chỉ đầu tư cơ sở vật chất, ngành văn hóa Đà Nẵng còn xác định phát triển thư viện điện tử và thư viện thông minh là hướng đi tất yếu. Theo bà Lê Thị Bích Phượng, từ năm 2022, Thư viện Khoa học Tổng hợp Đà Nẵng được nâng cấp toàn diện, thiết kế lại giao diện website, mở rộng kho sách điện tử với hơn 2.500 đầu sách tiếng Việt và tiếng Anh, kết nối cơ sở dữ liệu với các thư viện trong và ngoài nước. Đặc biệt, từ năm 2023, hệ thống RFID (nhận diện đối tượng bằng sóng vô tuyến) được triển khai tại Phòng Mượn, Phòng Ngoại văn và Phòng Thiếu nhi đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong công tác quản lý kho sách. Lần đầu tiên, hệ thống trả sách 24/7 vận hành, giúp bạn đọc có thể trả sách bất kỳ thời điểm nào, kể cả ngoài giờ làm việc. “Từ cổng kiểm soát, thẻ thư viện đến máy kiểm kê tự động, tất cả đều được kết nối đồng bộ, giúp việc mượn, trả và quản lý tài liệu trở nên nhanh chóng, chính xác và thuận tiện. Đây là bước tiến quan trọng trên hành trình xây dựng thư viện thông minh, phục vụ bạn đọc liên tục, mọi lúc, mọi nơi”, bà Phượng cho biết thêm.
Không chỉ ở trung tâm, 6 thư viện quận, huyện cũng được đầu tư đồng bộ hạ tầng công nghệ thông tin, nối mạng internet, sử dụng chung phần mềm iLib-Web để liên thông dữ liệu toàn hệ thống và truy cập thư viện điện tử từ Thư viện Khoa học Tổng hợp. Hiện nay, 100% thư viện công cộng của Đà Nẵng (cũ) đã kết nối internet, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và phục vụ, từng bước chuyển mình từ mô hình truyền thống sang điện tử. Các phần mềm liên thông, website và fanpage giúp bạn đọc dễ dàng tra cứu, mượn sách và cập nhật thông tin mọi lúc, mọi nơi.
Ở góc độ quản lý, bà Nguyễn Thị Hội An, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đà Nẵng, khẳng định: “Cái được lớn nhất sau 5 năm triển khai đề án là hệ thống thư viện toàn thành phố được đầu tư trang thiết bị hiện đại và cả nền tảng công nghệ thông tin. Nhờ đó, dữ liệu từ thư viện thành phố có thể chia sẻ xuống đến các thư viện xã, phường”. Theo bà Hội An, 50% dân số Đà Nẵng hiện đã sử dụng dịch vụ của thư viện công cộng, con số này thể hiện rõ sức lan tỏa của văn hóa đọc trong cộng đồng. “Chúng tôi không chỉ xây dựng hệ thống thư viện Đà Nẵng trở thành nơi lưu giữ tài liệu mà còn là điểm đến văn hóa, nơi người dân, du khách, đặc biệt là các em thiếu nhi, học sinh, sinh viên có thể học tập, trải nghiệm và trưởng thành. Trên nền tảng đó, thành phố hướng đến xã hội học tập suốt đời, nâng cao tri thức cho người dân”, bà Hội An chia sẻ.
Mạng lưới thư viện Quảng Nam (cũ), đơn vị vừa hợp nhất trong mô hình hành chính mới cũng đã có 1 thư viện cấp tỉnh, 17 thư viện cấp huyện, 77 phòng đọc cơ sở và hơn 398 tủ sách xã, thôn. Việc kết nối, chia sẻ tài nguyên giữa hai địa phương mở ra cơ hội hình thành không gian văn hóa đọc vùng Trung bộ, liên thông kho dữ liệu, mở rộng phục vụ nhân dân và du khách.
Nhìn lại chặng đường 5 năm, từ những phòng đọc nhỏ lẻ, Đà Nẵng đã hình thành một hệ thống thư viện công cộng hiện đại, đồng bộ, có tính mở cao, đáp ứng xu thế chuyển đổi số và nhu cầu học tập suốt đời của người dân. Tri thức không còn nằm yên trong những kệ sách mà đang được lan tỏa qua từng cú click, từng không gian đọc.
Hiền Lương
Bình luận (0)