50 năm ngành giáo dục TP.HCM từ năm 1975 đến 2025 được thể hiện rõ qua 5 giai đoạn, gắn liền với sự phát triển của đất nước.

Giáo dục tái thiết sau thống nhất đất nước (1975-1985):
Đây là thời kỳ quan trọng trong lịch sử giáo dục Việt Nam sau khi đất nước thống nhất, các chính sách giáo dục trong giai đoạn này có vai trò quan trọng trong việc định hướng và tái thiết hệ thống giáo dục.
Đây là giai đoạn TP vinh dự đón nhận tên TP.HCM, ngành GD-ĐT TP mang tên Bác xác định nhiệm vụ phát triển. Lực lượng cán bộ quản lý, giáo viên, người lao động ngành giáo dục hăng say giảng dạy, lao động sản xuất nhằm tái thiết đất nước. Hình ảnh, chân dung những người chiến sĩ nhà giáo, nhà giáo đi B, tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh là minh chứng sống động nhất cho những đóng góp của đội ngũ nhà giáo trong giai đoạn này.
Nghị quyết số 14-NQ/TW ngày 11-1-1979 của Bộ Chính trị về cải cách giáo dục: tiến hành một cuộc cải cách giáo dục mới, thống nhất lại nền giáo dục chung cho cả đất nước, thực hiện hệ thống giáo dục phổ thông 12 năm. Giai đoạn này toàn ngành cũng chung tay thực hiện xóa nạn mù chữ và bổ túc văn hóa, đặt nền móng cho việc xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời của TP.HCM các giai đoạn sau này.
Giáo dục và đào tạo gắn liền với chính sách “Đổi mới” (1986-1995)
Đây là giai đoạn giáo dục và đào tạo gắn liền với chính sách “Đổi mới” của Đảng và Nhà nước nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội trong bối cảnh đất nước chuyển từ kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Trong giai đoạn này, thầy trò ngành giáo dục TP.HCM tăng tốc, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn mới thích ứng với các thay đổi về chính trị và kinh tế toàn cầu. Chủ trương xã hội hóa giáo dục, mở rộng hệ thống giáo dục ngoài công lập (trường dân lập, tư thục) giảm áp lực cho hệ thống giáo dục công lập, tạo cơ hội cho các tầng lớp xã hội, học sinh có thêm lựa chọn học tập.
Chính vì thế, đây là giai đoạn chứng kiến sự thay đổi về tư duy, bứt phá trong suy nghĩ của không chỉ người làm giáo dục mà còn là của xã hội, khi chấp nhận những mô hình mới của giáo dục như giáo dục tư thục, dân lập…

Giai đoạn giáo dục và đào tạo đáp ứng các yêu cầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế (1996-2005)
Trong giai đoạn này, hòa chung với ngành giáo dục cả nước, ngành giáo dục TP.HCM cũng hướng tới mục tiêu phát triển giáo dục toàn diện, nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài được xác định là một trong những mục tiêu chiến lược quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Bên cạnh các trường ngoài công lập có chất lượng được khẳng định, nhiều trường học cho con em người nước ngoài đến công tác và làm việc tại Việt Nam như Trường Trung học Quốc tế TP Hồ Chí Minh (1993), Trường Quốc tế Nam Sài Gòn (1997) hoạt động hiệu quả.
Với các nền tảng từ các giai đoạn trước, giai đoạn này TP.HCM trở thành địa phương đi đầu trong đào tạo tiếng Anh, triển khai chứng chỉ tiếng Anh quốc tế như TOEFL, IELTS và chứng chỉ khảo thí quốc tế như SAT, GMAT. Các cơ sở văn hóa, giáo dục nước ngoài tại Việt Nam như: cơ sở ngoại ngữ Viện Ngôn ngữ Quốc tế – Phân viện Việt Nam (2001) sau đổi tên thành Trung tâm Đào tạo Anh ngữ ILA Việt Nam, Hội đồng Anh (2009).
Phong trào Chương trình Mùa hè xanh tình nguyện, chiến dịch Hoa phượng đỏ thu hút sự tham gia của học sinh và để lại nhiều dấu ấn trong xã hội, thể hiện hình ảnh học sinh TP không chỉ giỏi về tri thức mà còn bản lĩnh, sống đẹp, sống trách nhiệm vì cộng đồng.
Nhiều thành tựu tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của TP (2006-2015)
Giai đoạn đánh dấu những bước phát triển quan trọng của GD-ĐT TP, đạt được nhiều thành tựu đáng kể, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của TP.

Trong giai đoạn này, ngành giáo dục tập trung thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4-11-2013) về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
TP xây dựng Xã hội học tập theo Quyết định số 112/2005/QĐ-TTG ngày 18-5-2005 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2005-2010”.
Thực hiện Chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non từ 6 tháng tuổi đến 18 tháng tuổi trên địa bàn TP từ năm 2014 đến năm 2020.
Hoàn thành Phổ cập giáo dục – Xóa mù chữ theo Nghị định số 88/2001/NĐ-CP ngày 22-11-2001 của Chính phủ về thực hiện phổ cập giáo dục THCS.
Đây cũng là giai đoạn ngành GD-ĐT TP đối mặt với những áp lực về việc đáp ứng nhu cầu học tập của người dân trước tốc độ đô thị hóa của TP, tăng dân số cơ học cao. TP.HCM đã nỗ lực tham mưu công tác xây dựng trường lớp, mỗi năm đưa vào sử dụng thêm hàng chục trường học mới, gia tăng thêm hàng trăm phòng học mới, đảm bảo đủ trường lớp, chỗ học cho 100% con em nhân dân trên địa bàn TP.
Đặc biệt, giai đoạn này TP.HCM tiên phong thực hiện tích hợp môn toán, khoa học vào chương trình phổ thông quốc gia tại các cơ sở giáo dục công lập. Đây được xem là mô hình nền tảng cho TP.HCM trong việc triển khai giảng dạy tiếng Anh theo hướng hội nhập quốc tế.
Bứt phá mạnh mẽ (2016-2025)
Đây là giai đoạn mà ngành GD-ĐT TP đạt được những thành tựu nổi bật về chuyển đổi số trong quản lý và hoạt động dạy và học; nâng cao năng lực ngoại ngữ, năng lực công nghệ thông tin cho học sinh, mở rộng hợp tác quốc tế và học sinh TP đạt được nhiều thành tích quốc gia và quốc tế.
Công tác chuyển đổi số trong giáo dục mầm non; Chương trình giáo dục mầm non của Bộ GD-ĐT; các hội thi Giáo viên mầm non dạy giỏi TP và Hội thi cho giáo viên; mô hình “Trường học thông minh, Lớp học thông minh”, áp dụng các phương pháp, giáo dục tiên tiến trong khu vực và quốc tế… được toàn ngành nỗ lực triển khai và thực hiện sôi nổi.
TP thực hiện Chương trình làm quen với tiếng Anh dành cho trẻ em mẫu giáo theo Thông tư số 50/2020/TT-BGDĐT ngày 31-12-2020 của Bộ GD-ĐT. Toàn ngành nỗ lực, chung tay thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT 2018.
Bên cạnh đó là triển khai Kết luận số 91-KL/TW ngày 12-8-2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4-11-2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.
Trong giai đoạn này TP.HCM ghi nhận kết quả rất phấn khởi trong kỳ thi học sinh giỏi và công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đạt được nhiều thành tích trong nước và quốc tế. Các nội dung thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với một số cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của TP. Toàn ngành tập trung triển khai Chương trình Giáo dục thông minh và Học tập suốt đời; Triển khai xây dựng Trường học hạnh phúc.
Đặc biệt, năm 2024 ghi dấu ấn mạnh mẽ đối với giáo dục TP.HCM khi TP gia nhập Mạng lưới TP học tập toàn cầu của UNESCO. Đây là niềm vinh dự, tự hào của TP, mở ra những cơ hội học tập mới cho người dân, học sinh TP song cũng là thách thức đối với ngành giáo dục TP, nhất là TP.HCM mới sau sáp nhập.
Giai đoạn này, ngành giáo dục TP cũng có nhiều thuận lợi khi thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24-6-2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đây là nền tảng, cơ chế để ngành giáo dục mạnh dạn triển khai những mô hình mang tính đặc thù mới mang tính riêng biệt, phù hợp với đặc thù và yêu cầu phát triển của ngành giáo dục TP.
TS. Nguyễn Văn Hiếu
(Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM)

Bình luận (0)