Để thu hút người giỏi vào nghề giáo, Bộ GD-ĐT cho rằng chính sách tiền lương là giải pháp then chốt. Thực tế qua rà soát, so sánh thang lương áp dụng lại cho thấy lương của hầu hết nhà giáo (trừ giảng viên ĐH, CĐ, giáo viên giáo dục nghề nghiệp) đang xếp thấp hơn viên chức các ngành khác.
Bộ GD-ĐT vừa đưa ra đề xuất tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù trong Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo đang được lấy ý kiến đóng góp rộng rãi. Theo bộ, đây là quy định cần thiết để hiện thực hóa chủ trương, chính sách “lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”.
Cần giải pháp cụ thể tác động, điều chỉnh hệ số lương nhà giáo
Theo chủ trương của Bộ GD-ĐT, “Lương nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp” đã được Đảng xác định từ nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VIII); được khẳng định là một trong số các nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết số 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục – đào tạo.
Bên cạnh đó, tại Nghị quyết số 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Bộ Chính trị cũng đã xác định cần phải “có chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhà giáo”. Ở điểm b khoản 1 Điều 23 Luật Nhà giáo, Quốc hội đã quy định “Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”. Đây là chính sách đầu tiên cụ thể hóa chủ trương của Đảng về tiền lương của nhà giáo như đã nêu ở trên; thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quốc hội và toàn xã hội đối với vị trí, vai trò, tính đặc thù hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo.
Bộ cho rằng, chính sách tiền lương là giải pháp then chốt để góp phần thu hút người giỏi trở thành nhà giáo, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo từ đó nâng cao chất lượng giáo dục. Nhưng để “lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”, Chính phủ cần có giải pháp cụ thể nhằm tác động, điều chỉnh hệ số lương mà nhà giáo hiện đang giữ.
Lương của hầu hết nhà giáo đang xếp thấp hơn viên chức các ngành khác
Theo quy định hiện hành, lương của nhà giáo hiện chưa được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, thậm chí đa số nhà giáo đang xếp ở thang lương thấp hơn. Giống như viên chức các ngành khác, tiền lương của nhà giáo đang thực hiện theo quy định của Chính phủ tại Nghị định số 204/2004 về chế độ tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang. Theo đó, nhà giáo và viên chức nói chung được áp dụng Bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ đối với cán bộ, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước (Bảng 3); hưởng mức lương khởi điểm tương ứng với yêu cầu về trình độ đào tạo (loại B đối với trình độ trung cấp; loại A0 đối với trình độ CĐ; loại A1, A2, A3 đối với từ trình độ ĐH trở lên).
Bảng 3 có 10 thang lương sắp xếp theo thứ tự từ thấp đến cao, tương ứng từ thang 1 đến thang 10 là C1, C2, C3, B, A0, A1, A2.2, A2.1, A3.2, A3.1. Trong 10 thang lương này, hiện chỉ có 3 chức danh nhà giáo được áp dụng lương của viên chức loại A3 là giảng viên ĐH cao cấp, giảng viên giáo dục nghề nghiệp cao cấp, giáo viên giáo dục nghề nghiệp cao cấp (chiếm tỷ lệ khoảng 1,17% so với tổng số nhà giáo). Trong khi tỷ lệ này ở các ngành, lĩnh vực khác khoảng 10% so với tổng số viên chức của ngành, lĩnh vực (chức danh cao cấp).
Số chức danh nhà giáo cao cấp còn lại (hạng I ở cấp mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên, dự bị ĐH) chiếm khoảng 8,83% so với tổng số nhà giáo, chỉ được xếp lương của viên chức loại A2 (tương đương chức danh viên chức chính của các ngành, lĩnh vực khác). Trong khi đó, theo quy định hiện nay, nhiệm vụ của tất cả viên chức cao cấp nói chung cũng giống với nhiệm vụ của nhà giáo cao cấp (hạng I).
Khi rà soát, so sánh thang lương áp dụng, có thể thấy lương của hầu hết nhà giáo (trừ giảng viên ĐH, CĐ, giáo viên giáo dục nghề nghiệp) đang xếp thấp hơn viên chức các ngành khác. Cụ thể, viên chức các ngành khác đều được phân loại thành 3 – 4 hạng (từ hạng IV đến hạng I), hưởng lương từ A1 – A2.1 – A3.1 (tương ứng với thang lương 6 – 8 – 10). Trong đó, trừ viên chức y tế và viên chức khoa học – công nghệ yêu cầu trình độ tiến sĩ hoặc thạc sĩ với hạng I thì các ngành khác chỉ yêu cầu trình độ đào tạo chung của viên chức từ hạng III đến hạng I là ĐH.
Ngoại trừ giảng viên ĐH, CĐ và giáo viên giáo dục nghề nghiệp thì nhà giáo cũng được phân loại thành 3 – 4 hạng (từ hạng IV đến hạng I); hầu hết đang hưởng lương từ A0 – A1 – A2.2 – A2.1 (tương ứng với thang lương 5 – 6 – 7 – 8) là giáo viên mầm non, phổ thông, dự bị ĐH, giáo dục thường xuyên (chiếm tỷ lệ khoảng 88% so với tổng số nhà giáo). Đáng chú ý, theo 10 thang lương của viên chức thì lương của giáo viên mầm non đang ở thang 5 – 6 – 7 (các viên chức khác chủ yếu hưởng thang lương 6 – 8 – 10 như đã nêu ở trên). Từ đó có thể thấy, thang lương áp dụng đối với giáo viên mầm non hiện đang thấp nhất trong số các chức danh nhà giáo và thấp hơn tất cả viên chức các ngành, lĩnh vực khác. Trong khi môi trường làm việc, tính chất hoạt động nghề nghiệp của giáo viên mầm non đã được thực tế chứng minh là nặng nhọc.
| Dù hệ số lương đặc thù không giúp lương của nhà giáo được xếp cao nhất nhưng sẽ giúp lương của nhà giáo được xếp cao hơn so với viên chức có cùng thang lương áp dụng. Từ đó, từng bước giải quyết những bất cập của hệ thống thang bảng lương hiện nay, thực hiện chủ trương “lương nhà giáo cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”. |
Bộ nhấn mạnh, một trong số nguyên tắc quan trọng khi thực hiện chế độ tiền lương là bảo đảm tương quan giữa các ngành, nghề và giữa các loại cán bộ, công chức, viên chức. Tuy nhiên, từ những phân tích trên cho thấy, việc xếp lương của nhà giáo hiện không bảo đảm tính tương quan này mặc dù có cùng yêu cầu trình độ đào tạo và nhà giáo đã được xác định là có vị thế quan trọng trong xã hội.
Hệ số lương đặc thù là cần thiết khi chưa ban hành chính sách tiền lương mới
Để triển khai thi hành Luật Nhà giáo (có hiệu lực ngày 1-1-2026), hiện Bộ GD-ĐT đang tham mưu cho Chính phủ ban hành nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo. Một trong những chính sách nổi bật dự kiến quy định tại nghị định này là việc tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Trong đó, giáo viên mầm non được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,25 so với hệ số lương hiện hưởng; các chức danh nhà giáo khác được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,15 so với hệ số lương hiện hưởng. Đối với nhà giáo giảng dạy tại trường, lớp dành cho người khuyết tật, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, trường phổ thông nội trú vùng biên giới được cộng thêm 0,05 so với mức quy định.
Theo bộ, việc xếp lương của nhà giáo chỉ có thể giải quyết căn cơ khi Chính phủ ban hành chính sách tiền lương mới và thực hiện việc sắp xếp lại thang lương của nhà giáo cùng các viên chức ngành khác. Tuy nhiên, trong bối cảnh Chính phủ chưa ban hành chính sách tiền lương mới thì việc ban hành quy định hệ số lương đặc thù là cần thiết.
Thục Trân
Bình luận (0)