Trong những năm gần đây, tật cận thị ở trẻ em đang trở thành vấn đề đáng báo động trong trường học. Theo ThS.BS Diệp Thế Bảo Trâm, Khoa Mắt Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM thì tỷ lệ học sinh bị cận thị ngày càng tăng và có xu hướng trẻ hóa rõ rệt. Ở bậc tiểu học, có nơi tỷ lệ học sinh bị cận lên tới 60-70%. Đây là con số đáng lo ngại vì cận thị ảnh hưởng không chỉ đến học tập mà còn đến sinh hoạt, sức khỏe và cả tâm lý của trẻ.
Cận thị học đường là tình trạng trẻ mắc tật khúc xạ trong độ tuổi đang phát triển, thường từ 6 đến 18 tuổi. Trẻ bị cận sẽ khó nhìn xa, mắt phải điều tiết liên tục để nhìn rõ hơn, gây nhức mỏi, giảm tập trung và ảnh hưởng đến kết quả học tập.
Phát hiện sớm, điều trị đúng giúp bảo vệ thị lực lâu dài
Theo bác sĩ Trâm, yếu tố di truyền chỉ đóng góp một phần trong nguy cơ mắc cận thị, nhưng không phải là nguyên nhân quyết định. Trẻ có cha mẹ bị cận sẽ có khả năng mắc cao hơn, nhưng nếu biết kiểm soát môi trường sinh hoạt, việc tiến triển của cận thị hoàn toàn có thể hạn chế.
Ngày nay, trẻ em dành nhiều thời gian cho điện thoại, máy tính bảng và máy tính hơn bao giờ hết. Việc nhìn gần trong thời gian dài khiến mắt phải liên tục điều tiết, dẫn đến mỏi cơ mắt và tăng nguy cơ cận thị. Nhiều em còn có thói quen đọc sách, viết bài hoặc học online trong điều kiện thiếu ánh sáng, không giữ đúng khoảng cách 30-35cm so với sách vở, khiến mắt chịu áp lực quá mức.
“Phụ huynh nên đặc biệt chú ý nếu thấy con phải dí sát vào sách, cúi gần màn hình hoặc nheo mắt khi nhìn bảng. Đó là dấu hiệu sớm cho thấy trẻ có thể đã bị cận thị. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, cận thị có thể dẫn đến nhược thị – tình trạng não không hình thành hình ảnh rõ dù mắt đã chỉnh đúng độ”, bác sĩ Trâm cảnh báo.
Một phụ huynh có con học lớp 3 tại TP.HCM chia sẻ: “Tôi từng nghĩ cận thị chỉ cần đeo kính là ổn, nhưng sau khi con đeo kính mà vẫn than mỏi mắt, tôi mới đưa đi khám lại. Bác sĩ nói con bị tăng độ nhanh do dùng điện thoại và học bài trong ánh sáng yếu. Giờ tôi giới hạn thời gian dùng thiết bị của con, thấy mắt bé đỡ mỏi hẳn”.
Theo bác sĩ Trâm, độ tuổi “vàng” để phát hiện tật khúc xạ là dưới 5 tuổi. Nhiều cha mẹ cho rằng con còn nhỏ, chưa biết đọc nên không thể đo thị lực. Thực tế, chỉ cần trẻ từ 3 tuổi trở lên, bác sĩ đã có thể kiểm tra bằng bảng số hoặc hình ảnh đơn giản. Khi thăm khám, bác sĩ sẽ nhỏ thuốc điều tiết và soi bóng đồng tử để đo chính xác độ khúc xạ của mắt.
Bên cạnh đó, bác sĩ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đeo kính đúng độ. “Không đeo kính hoặc đeo sai độ mới là nguyên nhân khiến độ cận tăng nhanh, vì mắt phải điều tiết liên tục để nhìn rõ hơn. Đeo kính đúng độ giúp mắt được nghỉ, giảm áp lực và hạn chế tăng độ theo thời gian”, bà giải thích.
Hiện nay, có nhiều phương pháp hỗ trợ kiểm soát tiến triển cận thị. Trong đó, phổ biến nhất là kính áp tròng định hình giác mạc (Orthor-K) và thuốc nhỏ mắt Atropine nồng độ thấp. “Orthor-K là loại kính đeo vào ban đêm, giúp định hình giác mạc để ban ngày trẻ nhìn rõ mà không cần kính. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi vệ sinh tuyệt đối vì nguy cơ nhiễm trùng cao. Còn Atropine được dùng phổ biến để làm chậm tiến triển độ cận, nhưng phải có chỉ định và theo dõi sát của bác sĩ, không được ngưng đột ngột để tránh hiệu ứng “bật lại” khiến độ tăng nhanh hơn”, bác sĩ lưu ý.
Hình thành thói quen bảo vệ mắt từ sớm
Anh Nguyễn Quốc Tuấn (TP.HCM) – một phụ huynh có con đang điều trị cận thị bằng thuốc nhỏ mắt cho biết: “Khi mới nghe đến việc nhỏ thuốc, tôi rất lo lắng vì sợ ảnh hưởng đến mắt. Nhưng nhờ bác sĩ giải thích kỹ, tôi hiểu thuốc này giúp kiểm soát độ cận chứ không gây hại. Sau vài tháng, con tôi đỡ nhức mắt, kết quả học tập cũng cải thiện”.
| Cận thị học đường không chỉ là vấn đề y tế mà còn là trách nhiệm chung của gia đình, nhà trường và xã hội. Khi cha mẹ, thầy cô và học sinh cùng nhận thức đúng, việc phòng ngừa và kiểm soát cận thị sẽ hiệu quả hơn, giúp thế hệ trẻ gìn giữ được “cửa sổ tâm hồn” trong lành và sáng rõ hơn trên hành trình học tập và trưởng thành. |
Theo anh Tuấn, việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường là yếu tố then chốt. “Ở trường, các thầy cô cũng nhắc học sinh ngồi đúng tư thế, giữ khoảng cách với sách vở. Còn ở nhà, tôi hạn chế để con xem điện thoại, khuyến khích con chơi thể thao ngoài trời để mắt được thư giãn”, anh nói thêm.
Bác sĩ Trâm khuyến nghị phụ huynh nên hướng dẫn trẻ tuân thủ quy tắc 20-20-20: cứ sau 20 phút nhìn gần, nên cho mắt nghỉ 20 giây và nhìn ra xa khoảng 6 mét để mắt được thư giãn. Đồng thời, trẻ cần hoạt động ngoài trời ít nhất 2 giờ mỗi ngày. “Ánh sáng tự nhiên giúp kiểm soát tốc độ phát triển của trục nhãn cầu – yếu tố trực tiếp khiến độ cận tăng. Đây là cách phòng ngừa tự nhiên mà hiệu quả nhất”, bác sĩ nói.
Theo bác sĩ, trẻ dưới 6 tuổi không nên sử dụng thiết bị điện tử, còn trẻ từ 6 đến 15 tuổi nên giới hạn thời gian tiếp xúc với màn hình dưới một giờ mỗi ngày. Việc học và giải trí nên xen kẽ vận động thể chất để giúp mắt điều tiết linh hoạt.
Phụ huynh Lê Minh Anh (TP.HCM) chia sẻ: “Từ khi biết quy tắc 20-20-20, tôi tập cho con vừa học vừa nghỉ ngắn, tránh nhìn gần quá lâu. Cuối tuần tôi cho bé ra ngoài công viên hoặc đi dạo để vừa thư giãn vừa giúp mắt đỡ căng. Những thay đổi nhỏ vậy mà hiệu quả lắm, bé nói nhìn bảng rõ hơn trước”.
Thương Nguyên
Bình luận (0)