Tình hình tay chân miệng tại TP.HCM đang có những biến động khi số ca mắc liên tục tăng. Đặc biệt là sự xuất hiện trở lại của tác nhân EV71 – loại virus thường liên quan đến các trường hợp diễn tiến nặng. Sở Y tế TP.HCM nhận định bức tranh dịch tễ của TP đang bước vào giai đoạn nhạy cảm, đòi hỏi cả hệ thống y tế và cộng đồng phải nâng cao mức cảnh giác, nhất là trong học đường.
Sự xuất hiện trở lại của tác nhân EV71
Từ đầu tháng 11 đến nay, số ca tay chân miệng trên địa bàn tăng rõ rệt, phù hợp với chu kỳ mùa bệnh vốn thường kéo dài từ tháng 9 đến tháng 12 hằng năm. Riêng trong tuần 47, TP ghi nhận 1.547 ca, tăng 15% so với mức trung bình của bốn tuần trước. Con số tích lũy từ đầu năm đã đạt 32.637 ca, cao hơn 64% so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy mức độ gia tăng mạnh so với các mùa dịch gần đây.
Dù chưa ghi nhận trường hợp tử vong, các cơ sở y tế tuyến cuối đã tiếp nhận 65 ca nặng. Đáng chú ý, kể từ tuần 42, số ca nặng trung bình duy trì ở mức 3 ca mỗi tuần, cao hơn rõ rệt so với giai đoạn giữa năm. Số bệnh nhân chuyển viện từ các tỉnh về TP.HCM cũng đáng lưu ý, với 640 ca trong năm 2025, trong đó có 8 ca nặng. Nhóm bệnh nhân này chiếm tới 70% tổng số ca nặng đang điều trị tại các bệnh viện TP, cho thấy vai trò trung tâm tiếp nhận và điều trị của TP.HCM đối với khu vực phía Nam.
Nhìn tổng thể, các số liệu đều phản ánh đợt tăng ca đang diễn ra theo đúng quy luật dịch tễ. Tuy nhiên, sự xuất hiện trở lại của tác nhân EV71 khiến ngành y tế phải đặc biệt lưu tâm.
Theo ghi nhận của Bệnh viện Nhi đồng 1, trong tháng 11, bệnh viện đã xét nghiệm 18 trường hợp tay chân miệng nặng và phát hiện 10 trường hợp dương tính với EV71, chiếm 56%. Đây là tỉ lệ cao nhất kể từ đầu năm. HCDC cho biết thêm, trong hơn 400 mẫu giám sát từ tháng 1 đến tháng 10, TP chưa phát hiện trường hợp nào nhiễm EV71. Chỉ từ đầu tháng 11, tác nhân này mới xuất hiện trong xét nghiệm và nhanh chóng chiếm ưu thế trong nhóm ca nặng.
Các chuyên gia đánh giá sự xuất hiện của EV71 trùng khớp thời điểm số ca mắc và ca nặng tăng đồng loạt, cho thấy mối liên hệ dịch tễ đáng chú ý. EV71 vốn được biết đến là tác nhân gây biến chứng thần kinh và hô hấp nặng, có thể khiến người bệnh chuyển độ rất nhanh chỉ trong vài giờ. Dù không phải virus mới, EV71 vẫn luôn được xem là yếu tố chính làm gia tăng nguy cơ tử vong nếu không được phát hiện kịp thời.
Ngành y tế nhấn mạnh rằng sự hiện diện của EV71 không có nghĩa là dịch đã vượt ngoài tầm kiểm soát. TP.HCM từng nhiều lần ứng phó với các đỉnh dịch tay chân miệng, đặc biệt là giai đoạn 2011-2012 và năm 2023. TP hiện sở hữu hệ thống hồi sức nhi khoa mạnh và năng lực giám sát dịch tễ tốt, đủ khả năng xử lý các tình huống diễn biến bất thường. Tuy vậy, phụ huynh không nên chủ quan vì phần lớn ca nặng thường khởi phát từ những dấu hiệu rất nhỏ, dễ bị bỏ qua trong 1-2 ngày đầu.
Nhiều hoạt động phòng chống tay chân miệng
Theo Sở Y tế TP.HCM, phụ huynh cần đặc biệt chú ý khoảng thời gian 7-10 ngày đầu kể từ khi trẻ phát bệnh. Đây là giai đoạn có nguy cơ cao nhất trẻ chuyển độ, nhất là khi nhiễm EV71. Việc theo dõi sát và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu cảnh báo được xem là biện pháp then chốt để giảm nguy cơ biến chứng.
Trước diễn biến mới, TP.HCM đã siết chặt các hoạt động phòng chống tay chân miệng tại tất cả các cấp độ. Ở cộng đồng và trường học, công tác kiểm tra nhà trẻ, mẫu giáo được tăng cường. Các cơ sở phải trang bị đầy đủ xà phòng, dung dịch rửa tay, áp dụng vệ sinh khử khuẩn theo đúng hướng dẫn và đảm bảo trẻ mắc bệnh được nghỉ học để tránh lây lan trong môi trường tập thể – nơi virus có khả năng lây truyền rất nhanh.
Tại các bệnh viện, Sở Y tế yêu cầu các khoa nhi và khoa hồi sức nhi phải chuẩn bị sẵn sàng phương án thu dung, tăng giường điều trị và huy động đội ngũ hồi sức khi cần thiết. Quy trình hội chẩn nhanh phải được kích hoạt ngay khi trẻ có dấu hiệu chuyển độ. Bên cạnh đó, dữ liệu về ca bệnh phải được báo cáo đầy đủ lên hệ thống giám sát để phục vụ phân tích và dự báo.
| Khuyến cáo 5 hành động quan trọng để bảo vệ trẻ trước tay chân miệng
Người dân được Sở Y tế TP.HCM khuyến cáo thực hiện 5 hành động then chốt sau để giảm nguy cơ lây nhiễm và phát hiện sớm diễn tiến nặng: Rửa tay bằng xà phòng nhiều lần trong ngày. Vệ sinh, khử khuẩn đồ chơi, sàn nhà và vật dụng trẻ thường tiếp xúc. Theo dõi trẻ liên tục trong 7-10 ngày nếu trẻ mắc bệnh. Đảm bảo trẻ nghỉ học trong suốt thời gian mắc tay chân miệng để tránh lây lan. 5. Đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo như giật mình, run chi, sốt cao không hạ, nôn ói nhiều, thở nhanh hoặc lừ đừ. |
Ngành y tế cũng đang đẩy mạnh giám sát tác nhân gây bệnh. Việc phát hiện EV71 trong tháng 11 đặt ra yêu cầu tăng số lượng mẫu xét nghiệm nhằm theo dõi sự lưu hành của virus trong cộng đồng. Đây là cơ sở quan trọng để đánh giá liệu EV71 có trở thành tác nhân chiếm ưu thế trong thời gian tới hay không.
Theo nhận định ban đầu, số ca mắc tay chân miệng hiện vẫn chưa vượt đỉnh dịch năm 2023. Cùng với kinh nghiệm nhiều năm ứng phó và năng lực điều trị được tăng cường, TP.HCM tự tin kiểm soát được diễn biến hiện tại. Tuy vậy, tâm lý chủ quan của phụ huynh vẫn là yếu tố đáng lo ngại.
Các chuyên gia khuyến cáo EV71 có thể gây biến chứng trong thời gian rất ngắn. Những biểu hiện như giật mình, run chi, sốt cao không đáp ứng thuốc, nôn ói nhiều, thở nhanh hoặc trẻ trở nên lừ đừ đều là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm. Nếu đưa trẻ đến bệnh viện trong “cửa sổ vàng”, khả năng điều trị thành công sẽ cao hơn nhiều. Ngược lại, việc trì hoãn có thể khiến bệnh chuyển độ rất nhanh.
Sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và cơ sở y tế vẫn là yếu tố quyết định trong giai đoạn này. Các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường, dù đơn giản, nhưng luôn mang lại hiệu quả cao trong giảm nguy cơ lây nhiễm.
Thương Nguyên
Bình luận (0)