Khi mới tiếp cận với trí tuệ nhân tạo (AI), nhiều người cho rằng AI sẽ làm nhiều ngành nghề giảm nhân lực hoặc không cần nhân lực vì công cụ này sẽ làm thay con người, trong đó có nghề giáo. Thế nhưng, tôi đã không tin vào điều đó. Giờ đây, khi tất cả giáo viên được triển khai tập huấn về ứng dụng AI trong dạy và học thì tất cả thầy cô điều thấy rõ AI chỉ là một công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc dạy và học.
AI không thể thay thế cho người thầy ngay từ bước đầu tiên chuẩn bị bài dạy cho cả đến khi giảng dạy tại lớp học. Hiện nay ChatGPT, Gemini gần như được mọi người sử dụng nhiều nhất để tìm hiểu các thông tin được nhanh lẹ. Tuy nhiên, khi sử dụng, các giáo viên cần hết sức cẩn trọng vì nhiều câu trả lời của ChatGPT, Gemini không chính xác, còn có sai sót. Chính vì thế, giáo viên cần kiểm tra, so sánh lại các thông tin được AI trả lời qua kiến thức đã có của mình, của đồng nghiệp và các nguồn tài liệu chính thống khác để tránh sai sót. Vì nếu tin tưởng hoàn toàn vào AI thì người thầy sẽ dùng các nội dung, kiến thức được AI cung cấp để giảng dạy cho học sinh, nhưng nếu những điều ấy không đúng thì thật là “sai một ly, đi một dặm”. Khi sử dụng ChatGPT, Gemini để soạn một kế hoạch bài dạy, giáo viên cũng đừng nghĩ rằng nó là “siêu sao” chỉ cần gõ mấy chữ như: “Soạn một kế hoạch bài dạy tiếng Việt lớp 5, bài Từ đồng nghĩa, bộ sách Chân trời sáng tạo” là sẽ có một kế hoạch bài dạy như ý. Theo đó, giáo viên cần phải nêu cho ChatGPT, Gemini biết rõ là đóng vai trò gì, thực hiện nhiệm vụ gì, nêu rõ định dạng, cấu trúc, ngữ cảnh thực hiện… và cho cả ví dụ thì ChatGPT, Gemini mới có thể thực hiện một kế hoạch bài dạy đúng như thầy cô muốn. Ví dụ, để soạn kế hoạch bài dạy môn tiếng Việt lớp 5, bài Từ đồng nghĩa, thầy cô phải đưa ra lệnh yêu cầu là: “Đóng vai trò là một giáo viên nhiều năm kinh nghiệm dạy lớp 5 và đã từng thực hiện nhiều phương pháp, kỹ thuật dạy học hiện đại. Tôi muốn xây dựng một kế hoạch dạy học môn tiếng Việt lớp 5, bài Từ đồng nghĩa của bộ sách lớp 5 trong 1 tiết có thời lượng 35 phút cho đối tượng học sinh lớp 5 có học lực trung bình theo công văn 2345…” và nên đính kèm theo hình ảnh chụp trang sách có bài dạy đó. Khi ChatGPT, Gemini thực hiện xong, thầy cô lưu về máy, xem xét lại thật kỹ lưỡng và điều chỉnh cho đúng yêu cầu cần đạt của bài dạy.
Việc sử dụng Google lens cũng thế, giáo viên cần kiểm tra từ nhiều nguồn khác bởi Google ống kính không thể trả lời chính xác 100% hoặc nó chỉ trả lời một cách chung chung, không rõ ràng. Tương tự, Google AI studio là một công cụ thật tuyệt vời để giáo viên tạo hình ảnh, đoạn phim ngắn để phục vụ cho việc soạn giảng. Tuy nhiên, với công cụ này, người thầy cũng không thể dễ dàng tạo hình ảnh, đoạn phim ngắn như ý mình mong muốn. Chẳng hạn, với Imagen của Google AI studio, giáo viên muốn tạo một hình ảnh cho bài phân số ở môn toán mà thầy cô chỉ mô tả ngắn gọn là: “Tạo một hình vuông được chia làm 4 phần bằng nhau, 3 phần màu đỏ, 1 phần màu vàng” thì hình ảnh được tạo ra sẽ không như mong muốn cho dù thầy cô có bấm Run Ctrl bao nhiêu lần đi nữa. Để hình vẽ đúng với ý của mình, thầy cô cần đầu tư vào việc mô tả, phải mô tả thật cụ thể, chi tiết như: “Vẽ 1 hình vuông chia thành 4 hình vuông nhỏ bằng nhau, các đường kẻ chia thành các hình vuông nhỏ màu đen, tô màu đỏ 3 phần, tô màu vàng 4 phần cho bài toán phân số ở lớp 4”. Thầy cô càng mô tả chi tiết, cụ thể, rõ ràng thì hình vẽ sẽ chính xác như mong muốn, nếu không thầy cô sẽ mất rất nhiều thời gian mà không có được hình ảnh như yêu cầu của bài học.
| Để sử dụng AI có hiệu quả, giáo viên phải đầu tư nhiều công sức không chỉ trong học tập, nghiên cứu, tìm hiểu, biết cách sử dụng các công cụ mà còn phải luyện tập cách diễn đạt, mô tả thế nào để AI hiểu thực hiện đúng các yêu cầu của thầy cô. AI là do con người tạo ra thì con người phải biết cách sử dụng để nó phục vụ cho con người. |
Tương tự như thế, với Veo của Google AI studio, giáo viên cũng phải hết sức tập trung mô tả thì mới nhanh chóng có được một đoạn phim ngắn như mình mong muốn. Ví dụ, thầy cô muốn tạo một đoạn phim học sinh đang vui chơi trong công viên thiếu nhi. Theo đó, thầy cô chỉ mô tả: “Tạo clip học sinh đang vui chơi trong công viên thiếu nhi” thì đoạn phim tạo ra có thể rất đơn điệu, chỉ là 2, 3 trẻ em đang chơi 1 trò chơi cầu tuột trong công viên mà thôi. Các thầy cô cần mô tả thật rõ ý muốn của mình như: “Tạo clip học sinh đang vui chơi trong công viên, nam mặc quần xanh áo trắng, nữ mặc váy xanh áo trắng đang chơi 3 trò chơi là xích đu, cầu tuột, nhà banh trong công viên thiếu nhi”, đoạn phim ngắn tạo ra sẽ đúng như thầy cô mô tả.
Khi sử dụng Suno AI music cũng thế, để tạo ra một bài hát, thầy cô càng mô tả chi tiết về nội dung, giai điệu, giọng nữ hay nam… thì mới có được một bài hát hay, phù hợp yêu cầu. Để tạo một bài giảng trình chiếu trên Uprecenter AI, thầy cô cần phải suy nghĩ, đầu tư thật nhiều, chứ không phải chỉ là vài câu mô tả. Theo đó, thầy cô phải mô tả trên Uprecenter AI như bản thân mình đang chuẩn bị các nội dung chính của một bài giảng muốn được trình chiếu ở lớp như: tên bài giảng, môn học, lớp, tên bộ sách, bao nhiêu slide trình chiếu, kiểu bài giảng, dạng câu hỏi, đối tượng học sinh thế nào… Thầy cô càng mô tả kỹ từng slide thì bài giảng trình chiếu càng đep, hay, phù hợp yêu cầu, không phải chỉnh sửa nhiều. Giáo viên có bỏ nhiều công sức như thế mới có được một bài giảng trình chiếu thu hút, hấp dẫn như thầy cô đã từng làm bình thường trước đây. Ngoài ra, Notebook LM cũng rất hữu ích cho giáo viên khi phải làm tóm tắt, báo cáo, tạo câu hỏi ôn tập… Tuy nhiên, để có được kết quả như yêu cầu, thầy cô phải cung cấp các tài liệu, số liệu, hình ảnh, minh chứng… đầy đủ, rõ ràng, chính xác và cung cấp cả mẫu, kiểu, dạng mình cần thì Notebook LM mới thực hiện được một sản phẩm đúng như yêu cầu.
Có thể khẳng định, các ứng dụng của AI hỗ trợ rất nhiều cho người thầy trong việc giảng dạy hiện nay với yêu cầu chuyển đổi số ở lĩnh vực giáo dục. Để sử dụng AI có hiệu quả, giáo viên phải đầu tư nhiều công sức không chỉ trong học tập, nghiên cứu, tìm hiểu, biết cách sử dụng các công cụ mà còn phải luyện tập cách diễn đạt, mô tả thế nào để AI hiểu mà thực hiện đúng các yêu cầu của thầy cô. AI là do con người tạo ra thì con người phải biết cách sử dụng để nó phục vụ cho con người. Trong giáo dục, thầy cô chính là người “điều khiển, chỉ đạo” AI thực hiện các yêu cầu để hỗ trợ, phục vụ cho việc giảng dạy và một lần nữa khẳng định AI không thể thay thế người thầy.
Lê Phương Trí
Bình luận (0)